نبرد نابرابر با کرونا

نویسنده: هوشنگ هاشمی 

توزیع عادلانه واکسن کرونا، چالشی است که در حال حاضر همه کشورهای جهان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. رسوایی‌های مسئولان بعضی استان‌های کشور در تخلف برای دریافت واکسن، نگرانی‌ها در مورد دریافت به موقع واکسن را افزایش داده‌است. از شایعات تخلف در واکسیناسیون کرونا در «اسفراین» تا واکسن‌زدن مدیران شورا و شهردار «آبادان» به جای پاکبانان. با این‌که همه این اخبار را شنیده بودم اما مدتی قبل خبرهایی از تخلف در روند واکسیناسیون در هرمزگان به گوشم رسید که برق از سرم پراند. برای ما که در این برهه از زمان، هرلحظه و هر دقیقه نگران از دست دادن عزیزان‌مان بر اثر ابتلا به ویروس کرونا هستیم، شنیدن واکسن‌زدن ازمابهتران مثل زبانه‌کشیدن آتشی در قلب‌مان است. آمار شفافی از واکسیناسیون در هرمزگان وجود ندارد و دیوار حاشا هم بلند است اما از روند واکسیناسیون در هرمزگان چه می‌دانیم؟

به نوشته روزنامه صبح ساحل، واکسیناسیون کرونا در هرمزگان روز 22 بهمن‌ماه با تزریق اولین دوز واکسن به معاون آموزش دانشگاه علوم پزشکی آغاز شد. حالا پس از گذشت بیش از دو ماه، طبق آخرین اخبار مجموعا تاکنون با واکسن اسپوتنیک و استرازنکا، 13 هزار و 156 دوز واکسن در هرمزگان تزریق شده‌است. بر اساس سند ملی واکسیناسیون کووید ۱۹ مصوب ستاد ملی مقابله با کرونا، چهار فاز برای تزریق واکسن کرونا در نظر گرفته شده که هر کدام از این مراحل شامل گروه‌های مختلف می‌شود. طبق این دستورالعمل، فاز اول واکسیناسیون کرونا شامل کارکنان خط اول ارائه خدمت به بیماران مبتلا به کووید ۱۹ است که در معرض خطر بالای ابتلا و انتقال عفونت به سایر اعضای جامعه قرار دارند. به گفته روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، واکسیناسیون گروه‌های هدف در هرمزگان طبق سند ملی واکسیناسیون کووید 19 انجام می‌شود. با این وجود خبرهایی از تخلف در اجرای واکسیناسیون در استان به گوش می‌رسد. یکی از پرستاران شاغل در بیمارستان شهید محمدی بندرعباس ضمن تایید شایعات مربوط به تخلف در واکسیناسیون گروه‌های هدف در هرمزگان می‌گوید: «دانشگاه علوم پزشکی طبق بخشنامه‌ای عمل نکرد که به آن‌ها ابلاغ شده‌بود». به گفته او طبق این بخشنامه ابتدا باید به ترتیب کارکنان بخش‌های کووید، بخش داخلی و سپس بخش‌ جراحی و بقیه بخش‌ها واکسینه می‌شدند اما پس از واکسیناسیون بخش کووید، ابتدا بخش آنژیوگرافی را واکسینه کردند. او این مورد را نمونه کوچکی از تخلف در اجرای برنامه واکسیناسیون می‌داند و ادامه می‌دهد: «در حال حاضر تقریبا همه کادر بهداشت‌‍‌‌‎‌ودرمان بیمارستان شهیدمحمدی واکسن دریافت کرده‌اند». به گفته پرستاران بیمارستان شهید محمدی اما این اتفاق پس از آن صورت گرفت که بخش زیادی از پرستاران و کادر درمانی به این تخلف‌ها واکنش نشان دادند و اعتراض کردند. تا جایی که کار به حراست و نظام پرستاری کشیده‌شد. این پرستار می‌گوید: «اگر اعتراض نکرده‌بودیم مجبور می‌شدیم به جای واکسن اسپنوتیک یا واکسن هندی، واکسن استرازنکا را دریافت کنیم که عوارضی هم به همراه خود داشت». به گفته این پرستاران تعدادی از کادر درمان که ازمرحله قبلی واکسیناسیون جا مانده‌بوند ناچارا مجبور به تزریق واکسن استرازنکا شدند. 

یکی دیگر از کارکنان بیمارستان شهیدمحمدی از تخلف دیگری در اجرای برنامه واکسیناسیون پرده برداشت. او می‌گوید: «باوجود این‌که طبق بخشنامه ابلاغ‌شده پرستاران و بقیه کادر درمان اولویت بیشتری برای دریافت واکسن داشتند اما اینترن‌ها واکسینه شدند که دانشجویان پزشکی محسوب می‌شوند و در اولویت‌های بعدی تزریق واکسن قرار دارند». به گفته او بعد از شکایت نسبت به این موضوع، به آن‌ها گفته‌شد که دکتر حسنی آزاد، معاون آموزش دانشگاه علوم پزشکی که خود اولین دوز واکسن کرونا در استان را دریافت کرده‌بود این سهمیه را شخصا برای دانشجویان پزشکی علوم‌پزشکی هرمزگان تهیه کرده‌است. 

این پرستاران از تخلفات دیگری هم صحبت کردند که پس از اعتراض‌های متعدد سرانجام از اوایل فروردین تکمیل واکسیناسیون گروه‌های در اولویت تزریق واکسن آغاز شد. یکی دیگر از پرستاران که او هم مثل بقیه از فاش‌شدن نامش هراس داشت، از مورد دیگری از تخلف صحبت کرد که در نوع خود استثنایی است. این پرستار می‌گوید: «قبل از این‌که همه پرستاران و کادر درمان واکسینه شوند، زن و فرزندان تعدادی از پزشکان واکسن را دریافت کردند». عجیب‌تر این‌که به گفته این پرستار، با وجود اعتراض به این موضوع اما هیچکدام از مسئولان به اعتراض ما توجهی نکردند و پزشکان هم ککشان نگزید. حتی در مواردی خبرهایی در مورد تفاوت واکسن تزریق‌شده به پرستاران و پزشکان وجود دارد. به این معنا که نه فقط در نحوه توزیع واکسن به برخی امتیازدهی شده، بلکه بین پرستار و پزشک در نوع و کیفیت واکسن دریافتی تفاوت گذاشته شده است. دبیرکل خانه پرستار ایران هم ضمن تایید این تخلف بزرگ در هرمزگان چندی پیش گفته‌بود که وضع در بخش دولتی هم برای پرستاران بهتر از بخش خصوصی نیست و در سخنانش به یک بیمارستان دولتی در استان هرمزگان اشاره کرده‌بود که  برخی پرستاران آن وقتی برای دریافت واکسن کرونا مراجعه کرده‌اند، به آنها واکسن چینی تزریق شده، اما پزشکان واکسن هندی دریافت کرده‌اند. روشن است که پیکان این تخلف‌ها مستقیما جان انسان‌ها را هدف گرفته‌است؛ طوری‌که می‌توان ادعا کرد اگر نظارت بهتر و دقیق‌تری بر توزیع عادلانه و اصولی واکسن صورت می‌گرفت و تا پیش از اتمام تعطیلات نوروز همه کادر درمان واکسینه می‌شدند، شاید «مسعود منصوری»، نهمین مدافع سلامت استان هرمزگان، زودتر دوز اول واکسن را دریافت می‌کرد و جان خود را از دست نمی‌داد. با وجود اعلام معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان مبنی‌بر این‌که کارمندان خاطی در دریافت واکسن خارج از جامعه هدف وزارت بهداشت در صورت اثبات این موضوع از پست سازمانی برکنار می‌شوند اما به نظر می‌رسد نظارت جدی‌تری برای اجرای صحیح و عادلانه واکسیناسیون در استان نیاز است. این نقل‌قول‌ها تنها موارد کوچکی از تخلف‌های بزرگی است که ممکن است در اجرای این برنامه وجود داشته‌باشد. مسئولان دانشگاه علوم پزشکی برای حل این موضوع باید آمار شفاف واکسیناسیون در استان را منتشر کنند تا هرگونه تخلف احتمالی در اجرای این امر به حداقل برسد.