بررسی صلاحیت‌ ۵۲۹ داوطلب انتخابات ریاست جمهوری از یکشنبه ۲۶ اردی‌بهشت به مدت ۵ روز {در صورت تمدید ۱۰ روز} آغازشده است. داوطلبان به سه گروه چهره‌های شناخته‌شده، کمترشناحته شده و ناشناخته تبدیل می‌شوند. حدود ۵۰ تن از ثبت‌نام‌شده‌ها در دو گروه اول قرار دارند. به‌جز «محمدباقر قالیباف» تقریباً تمام حدس و گمان‌ها درباره حضور افراد مطرح محقق شد. اکنون نیز گمانه‌زنی‌ها درباره تائید صلاحیت افراد و رقابت نهایی بین مهره‌ها آغازشده است. همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد با توجه به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم اغلب کاندیداها با وعده‌ی بهبود شرایط اقتصادی به صحنه آمدند. از وعده پرداخت سه میلیون یارانه، کاهش گرانی‌ها و ایجاد عدالت و رفاه تا صنعت نفت مردمی. در ادامه به بررسی کارنامه فعلی ۶ چهره شاخص و وعده‌های آن‌ها در روز ثبت‌نام می‌پردازیم.

 به نوشته روزنامه صبح ساحل، روز شنبه ۲۵ اردی‌بهشت ماه ابراهیم رئیسی با حضور در وزارت کشور به حدس و گمان‌ها پایان داد و برای ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد. یکی از قطب‌های اصلی رقابت در ماراتن رسیدن به پاستور سید ابراهیم رئیسی است. هشتگ سلام بر ابراهیم پس از ثبت‌نام او در فضای مجازی پرکاربرد شد. عده‌ای او را از پیش، برنده می‌دانند. شائبه‌ی غیرقانونی بودن حضور او به دلیل عدم استعفا از شغل فعلی در حالی ایجاد شد که بررسی قانون انتخابات ریاست‌جمهوری نشان می‌دهد اگرچه در مصوبه سال ۱۳۶۴ آمده است که مقامات دولتی، اعضای شورای عالی قضایی، شورای نگهبان و نمایندگان مجلس در صورت حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری باید از شغل خود استعفا می‌دادند، اما بر اساس اصلاحات بعدی قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، ماده ۳۷ صراحتاً تأکید کرده تنها «افرادی که مسئولیت مستقیم در امر انتخابات ریاست‌جمهوری به‌صورت اجرا یا نظارت دارند، در صورتی می‌توانند داوطلب شوند که قبل از ثبت‌نام از سمت خود استعفا نموده و در آن سمت شاغل نباشند.» بدین ترتیب طبق قانون منعی برای حضور رئیسی وجود ندارد. نزدیک سه سال تولیت آستان قدس رضوی و ریاست قوه قضاییه از اسفند ۹۷ تاکنون، مهم‌ترین فعالیت‌های او بوده است. رئیسی رقیب اصلی روحانی در انتخابات سال ۹۶ بود که با ۱۵ میلیون رأی در جایگاه دوم قرار گرفت. رئیسی در بیانیه انتخاباتی‌اش نام دولت خود را «دولتی مردمی برای ایرانی قوی» خواند و گفت: «اینجانب فرزند ملت بزرگ ایران...برای ایجاد تحول در مدیریت اجرایی کشور و مبارزه بی‌امان با فقر و فساد،...به‌صورت مستقل به صحنه آمده‌ام. دولتی {تشکیل می‌دهم} که توجه به محرومان و مستضعفان و طبقات پایین جامعه از مهم‌ترین اولویتهایش خواهد بود.» او همچنین در واکنش به حضور جهانگیری معاون اول دولت کنونی گفت که بانيان وضع موجود نمی‌توانند تغييری در شرايط ايجاد كنند. رفع تحریم‌ها و پاسداری از آزادی بیان و قلم از دیگر صحبت‌های رئیسی بود.

   

   

  

 

 لاریجانی در صفحه توییتر خود نوشت: «شرایط سخت، تصمیم‌های شجاعانه می‌خواهد. بسم‌الله الرحمن الرحیم #نه_کلید_نه_چکش.» رئیس سابق مجلس شورای اسلامی بدین ترتیب اعلام حضور کرد. پرواضح است که منظور لاریجانی از این هشتگ انتقاد به عملکرد روحانی و کنایه به حضور رئیسی است. البته عده زیادی سیاست‌های لاریجانی را ادامه سیاست‌های دولت فعلی می‌دانند و میانه رونی او در ۱۲ سال ریاستش بر مسند مجلس نیز مشهود بود. لاریجانی در بخشی از بیانیه تند روز ثبت‌نامش راه‌حل بهبود وضعیت کشور را بازگشت به مسیر حکمت و عقل خواند و گفت: «...چرا امروز وضع ما چنین است؟ چون عده‌ای اداره کشور را از مسیر حکمت و عقل خارج کردند...هزینه‌های گزافی برای زندگی مردم ایجاد کردند و با صدای بلند، همبستگی ملت را مخدوش کردند. حل مسائل پیچیده بین‌المللی و منطقه‌ای است که طولانی شدن آن، به زندگی مردم لطمه می‌زند. هدف اصلی سیاست خارجی کشور باید تسهیل روابط خارجی در جهت توسعه اقتصادی کشور باشد...تجارت، نظامات پایدار می‌خواهد. حوزه اقتصاد، نه پادگان است و نه دادگاه که با تشر و دستور اداره شود.» او در بخش‌ دیگری اشاره‌کرده که با شعار مسائل اقتصادی مردم حل نمی‌شود و کشور نیازمند سیاست روشن و قواعد باثبات است. لاریجانی همچنین تأکید کرد که هرکسی وعده بهشت در این شرایط پیچیده کشور می‌دهد خلاف می‌گوید.

   

   

  

    

 «سعید جلیلی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، سابقاً دبیر شورای عالی امنیت ملی و عضو شورای راهبردی روابط خارجی بوده است. او پس از ثبت‌نام به‌عنوان یکی از داوطلبان کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ درباره مهم‌ترین اقدامش در صورت پیروزی گفت: «اشتغال که نتیجه بیکاری فکری، گرانی، مسکن و بی‌اثر شدن تحریم‌ها مهم‌ترین مسائل موجود در کشور است. در ۸ سال گذشته کارهای بسیار غلطی در کشور انجام شد که فشارها را بر مردم افزایش داد.» جلیلی گفته است که فضای انتخابات نباید جایی باشد که مسائل فرعی جای مسائل اصلی را بگیرد. نامزدها باید برنامه‌های خود را به مردم اعلام کنند و بگویند چه برنامه‌هایی در این زمینه‌دارند. در این انتخابات نباید لفاظی‌ها به مسائل اصلی مردم برتری پیدا کند چون نمایش نمی‌تواند جای کار اصلی را بگیرد. جلیلی در انتخابات سال ۹۶ به نفع ابراهیم رئیسی کنار رفت در انتخابات سال ۹۲ نیز با کسب چهار میلیون رأی پس از روحانی و قالیباف در جایگاه سوم قرار گرفت.

   

    

 «محسن هاشمی رفسنجانی» رئیس شورای شهر تهران که مدتی است به خاطر طرح تحقیق و تفحص در برخی قراردادهای شهرداری تهران بر سر زبان‎ها افتاده است، در روز ثبت‌نام اعلام کرد که در دولتش منش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را که همان تنش‌زدایی است در دستور کار قرار خواهد داد. او اضافه کرد: «آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با دولت کار و سازندگی خرابی‌های جنگ و عقب‌ماندگی‌ها و محرومیت‌ها را تا حد زیادی توانستند برطرف کنند در این مقطع نیز می‌توانیم بااراده ملی آسیب‌های وارده را به رفاه و توسعه و معیشت مردم و اعتماد عمومی جبران کنیم.» هاشمی نام دولت خود را «دولتِ رفاه و امید» خواند و گفته است که هدفش رفتن به سمت رفاه و توسعه و معیشت مناسب و البته عدالت به معنای مبارزه با تبعیض و فساد است. او تأکید کرد که در کوتاه‌مدت باید به فکر حل مشکلات معیشتی مردم باشیم و در میان‌مدت بتوانیم رشد اقتصادی که در کشور دچار رکود و حتی منفی شده را جبران کنیم و به رشد مناسب در شان مردم ایران برسیم البته.

  

   

   

 به نظر می‌رسد رئیسی، لاریجانی و جهانگیری مثلث اصلی انتخابات پیش رو را تشکیل دهند. اسحاق جهانگیری پس از ثبت‌نام هنگام قرائت بیانیه خود جايي كه به فقر و تبعيض و كولبری و سوخت‌بری رسيد، بغض كرد و اشك ريخت. معاون اول دولت دوازدهم اظهار کرد که با توجه به نیامدن محمد جواد ظریف و علی‌رغم میل باطنی خود به نمایندگی جبهه اصلاحات پا به عرصه انتخابات گذاشته است. او تأکید کرد که قصد دارد اقداماتی را که در سمت معاول اولی امکان انجامشان را نداشته، سامان دهد. جهانگیری در بخشی از اظهاراتش عنوان کرد که ایران ما در سال‌های اخیر با مسائل و تنگناهای گوناگون روبرو بوده و اکنون به‌شدت نیازمند افق گشایی‌های واقعی در زندگی مردم و توسعهٔ همه‌جانبهٔ کشور، بهبود معیشت مردم با رفع تحریم‌ها و رشد اقتصادی پایدار و اشتغال‌زا و حمایت از تولید و باز توزیع عادلانه‌تر ثروت است. برخی از فعالان سیاسی معتقدند که با توجه به عملکرد ۸ ساله جهانگیری و حواشی پیش‌آمده برای برادرش «مهدی جهانگیری» او شانس چندان نزد افکار عمومی ندارد. او در سال ۹۶ نامزد پوششی حسن روحانی بود اما به نظر می‌رسد امسال با توجه به دست‌خالی اصلاح‌طلبان نامزد اصلی این طیف است.

 سردار سرتیپ دوم سعید محمد، ۵۳ ساله تشکیل دولت جوان را مهم‌ترین برنامه خود می‌داند. محمد در تشریح اولویت فعلی کشور گفت: «برداشتم این است با توجه به مشکلات امروز مردم و مشکلات عدیده‌ای که ناشی از سو مدیریت‌ها است و گلایه‌مندی که امروز نسبت به مشکلات و معیشت‌شان و خصوصاً بی‌عدالتی در اکثر عرصه‌ها دارند لازم است تحول بزرگی در جامعه اتفاق بیفتد.» او خود را مستقل از همه‌ی جناح‌های سیاسی دانست و اظهار کرد که کشور در بسیاری از موارد از همین دوقطبی سازی‌ها ضربه خورده است. بازگشت امید و اعتماد به بازار سرمایه، توسعه بخش کشاورزی، برنامه حمایتی برای دهک‌های پایین، عدالت در توزیع یارانه‌ها، ساماندهی مسکن، اشتغال، جلوگیری از خام فروشی، اصلاح زیرساخت‌ها در کشور از دیگر اظهارات محمد بوده است. یکی از حواشی مطرح‌شده در زمان ثبت‌نام محمد، ساعتش بود که گفته می‌شود ۷۰۰ دلار قیمت دارد. تصاویر منتشرشده از او در هنگام نشان دادن شناسنامه خود برای ثبت‌نام که در آن ساعت تیسوت ۷۰۰ دلاری به دست دارد، سوژه رسانه‌ها شد. او در واکنش به این موضوع اظهار کرد: «آقای محمد ۱۵ میلیون تومان قیمت ساعتش است. گفتیم الحمدالله تا ۲۰۰ میلیارد باید بررسی شود. این ساعت هدیه بوده و برای زمانی است که قیمت دلار ۳ هزار تومان بود. یکی دو میلیون تومان ارزش داشت اما الآن را نمی‌دانم؛ اما گشتند و زمانی که چیزی پیدا نکردند حرف‌های عجیب‌وغریب می‌زنند.»