گاه شمار؛ سالروز ارائه طرح پیشنهادی تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی

دانشگاه آزاد اسلامی، توفیقات چشمگیری در توسعه آموزش عالی کشور به همراه داشته، یکی از مهم‌ترین افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی، نقش اساسی آن در فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی کشور و جهان است. موفقیت‌های درخشان دانشجویان، استادان، مبتکران و مخترعان دانشگاه آزاد اسلامی در عرصه جهانی نگاه محافل بین‌المللی آکادمیک را به ایران معطوف ساخته است. 30 اردیبهشت‌ماه 1361، «آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی»، طرح پیشنهادی تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی را ارائه داد که مورد استقبال قرار گرفت. در نهایت،27خردادماه، به طور رسمی دانشگاه آزاد اسلامی تاسیس شد.  در ادامه نگاهی به تاریخچه دانشگاه آزاد می‌اندازیم.

به گزارش صبح ساحل، دانشگاه آزاد ایران پیش از انقلاب اسلامی دانشگاهی به نام دانشگاه آزاد ایران وجود داشت که فعالیت خود را در دهه۱۳۵۰ با مدیریت «عبدالرحیم احمدی» و معاونت «شاهرخ مسکوب» آغاز کرده بود. در سال ۱۳۵۵ تعدادی از فارغ التحصیلان ممتاز کشور را با بورس تحصیلی به دانشگاه‌های ممتاز جهان اعزام کرد تا فعالیت خود را با کادری نخبه آغاز کند. پذیرش دانشجو در این دانشگاه در ۱۳۵۷ به‌طور محدود آغاز شد و فعالیت آن با درگرفتن انقلاب اسلامی و رویداد‌های پس از آن به‌کلی متوقف شد. برنامه درسی این دانشگاه متفاوت از دانشگاه‌های دیگر بود. برنامه‌های این دانشگاه بر پایه آموزش از راه دور قرار داشت. بر این اساس دانشگاه آزاد ایران اقدام به تهیه کتاب‌های بسیار با طرح و اندازه واحد و نیز فیلم‌های آموزشی و نوار‌های صوتی نمود. با وجود تشابه نام، دانشگاه آزاد اسلامی هیچ ارتباطی با این دانشگاه ندارد.

دو سال پس از انقلاب فرهنگی ایران در اردیبهشت ماه 1361، ايده تاسيس دانشگاه آزاد اسلامی ابتدا در جامعه اسلامی دانشگاهيان مطرح شد و به دنبال آن «آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی»، رييس وقت مجلس شوراي اسلامی با طرح اين مطلب در شورای اقتصاد، توانست نظر شورا را جلب کند. طبق گفته‌های رفسنجانی، این ایده با امام خمينی(ره) درمیان گذاشته شد و وی از این پیشنهاد استقبال کرده، حتی مبلغی را بدین منظور اهدا کردند. 

درواقع پس از طرح پیشنهاد تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی به آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، وی در خطبه‌های نماز جمعه درباره دانشگاه در شرف تأسیس چنین  گفت: «یکی از طرق این است که از همین امسال در هر جا که دستمان رسید و شاید کم‌کم به روستا هم بکشد البته به شهرهای کوچک به آسانی می‌رسد - مراکزی درست کنیم به نام دانشگاه آزاد اما نه دانشگاه آزاد رژیم گذشته، دانشگاه آزاد واقعی که مواد تحصیلی دانشگاهی را با روش تحصیلی که در حوزه‌های علمیه علوم دینی می‌خوانند، خوانده شود. امروز اگر یک دانشجو در سال به خاطر فضای دانشگاه و اساتید زیاد، کارمندان مؤسسه، وزارت علوم، آزمایشگاه‌ها و سایر چیزها، ده‌ها هزار تومان، صدها هزار تومان خرجش است، یک طلبه وقتی درس می‌خواند تقریباً هیچ خرجی ندارد و آن خرج‌هایی هم که دارد، خودش در یکی دو ماهی که می‌رود برای تبلیغ برمی‌گرداند و به مدرسه می‌آورد». چهار ماه بعد آیت الله هاشمی رفسنجانی به‌عنوان رئیس شورای موقت دانشگاه و طی حکمی با سربرگ مجلس، عبدالله جاسبی را به ریاست موقت دانشگاه منصوب کرد. 

سرانجام دانشگاه آزاد اسلامی در 27 خرداد 1361 به طور رسمی تاسيس و پس از گذراندن مراحل مقدماتی، آماده پذيرش دانشجو در اواخر آن سال شد. 

 این دانشگاه شامل تمامی واحد‌های دانشگاهی آن بر پایه رنکینگ بین‌المللی URAP با رتبه ۲۲۶ در دنیا و رتبه ۲ در ایران بعد از دانشگاه تهران، از معتبرترین دانشگاه‌ها در ایران محسوب می‌شود. این نظام رتبه‌بندی بر اساس میزان تولیدات علمی کار می‌کند و دانشگاه آزاد اسلامی به صورت یک سامانه دانشگاهی (نه یکایک واحد‌های دانشگاهی به صورت جداگانه) در آن شرکت کرده است.  برند دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۹۲ در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.

 پنجمین دانشگاه جهان از دیدگاه شمار دانشجو

 منطقه بندی دانشگاه های آزاد

منابع: تابناک/ باشگاه خبرنگاران/ مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی