آزارم می‌دهد اما دوستش دارم

در هر رابطه‌ای می‌توانید موقعیت یک سوءاستفاده ی عاطفی را فراهم آورد؛ خانواده، دوستان، زندگی مشترک، محل کار و خلاصه هر ارتباط متقابلی که شکل می‌گیرد می‌تواند بستری برای بهره‌کشی عاطفی باشد. اگر نام سوءاستفاده ی عاطفی را کمتر از خشونت خانگی و سایر سوءاستفاده‌ها شنیده‌ایم به این دلیل است که خشونت فیزیکی در آن نقشی ندارد ، در دراز مدت و رابطه‌های عمیق رخ می‌دهد و اکثر قربانیان نمی‌دانند مورد سوءاستفاده واقع شده‌اند. در تعریف سوءاستفاده‌ی عاطفی می توان گفت: « هر رفتار یا نگرش غیر فیزیکی که برای کنترل، سرکوب، تنبیه یا منزوی کردن شخص دیگری از طریق تحقیر یا ترس طراحی شده باشد. » برای مثال اگر رفتار خواهرتان با شما به شکلی است که اکثر مواقع در مقابل او دچار عذاب وجدان هستید و به خاطر همین احساس کارهای مدنظر او را بر خلاف خواست شخصی‌تان انجام می‌دهید، این یک بهره‌کشی عاطفی است. یا اگر هر حرف خلاف میل همسرتان باعث قهر او با شما می‌شود و درنهایت این قهر منجر به اعمال خواست وی می شود شما هم در یک سوءاستفاده‌ی عاطفی قرار دارید. در واقع این شکل از سواستفاده برای فرد سواستفاده‌گر امکان اعمال کنترل و فشار را از طریق مهر ، اعتماد و علاقه ی قربانی فراهم می‌کند. اما در بیشتر موارد فرد سوء‌استفاده‌گر به شکل ناآگاهانه این کار را انجام می‌دهد، چرا که در فرهنگ ما حسادت، مالکیت، تصرف، اعمال زور و فشار جزئی از یک دوست داشتن به حساب می‌آید. در سوءاستفاده‌های عاطفی مرجع ذی‌ربطی برای مراجعه و احقاق حق وجود ندارد، این خود قربانی است که با آگاهی به مساله برای تغییر شرایط باید تلاش کند. وقتی با توجه به نشانه‌ها اطمینان پیدا کردیم مورد سوءاستفاده هستیم اولین کاری که باید انجام بدهیم پیدا کردن آن دسته از ویژگی‌های درونی خودمان است که به طرف مقابل امکان اعمال قدرت میدهد، برای مثال مدل های شخصیتی وابسته، مهرطلب، تایید طلب ، ناایمنی هیجانی و ... می‌تواند زمینه را برای قرار گرفتن در یک رابطه‌ی ناسالم فراهم کند. با شناخت و درمان این تله‌های درونی می‌توان یک گام موثر در راستای بهبود روابط و خنثی کردن سوءاستفاده‌های عاطفی برداشت. در راستای رهایی از این سوءاستفاده‌ها بعد از درمان تله‌های درونی نوبت صحبت با طرف مقابل است. باید او را از حجم فشار، استرس و هیجان منفی‌ای است که در این ارتباط متحمل می‌شویم آگاه کنیم. او بای از احساس ما آگاه باشد و بداند به دنبال تغییر شرایط هستیم . در بیشتر مواقع به کمک فراخواندن او برای حل مساله می تواند بسیار یاری بخش باشد. اما اگر تمام این راه ها به بن بست رسید و همچنان مورد سوءاستفاده بودید مراجعه به یک درانگر را به شما توصیه می‌کنم.
      

به قلم؛ محیا تکنده| روانشناس بالینی