«عبدالحمید سعیدیان» مرد اولین‌های ورزش هرمزگان

کمتر از 15 روز دیگر سالروز تولد کسی است که اگر چه  برای بسیاری از اهالی ورزش فردی شناخته شده است، اما او سال هاست که غریب و تنهاست و در خلوت خویش بیش از  ۷۰ سال خاطرات خویش را ورق  می زند و با پست و بلندی ها و برد و باخت های زندگی اش روزگار می گذراند.

ششم شهریور ماه ۱۳۲۰ و به روایت شناسنامه ۱۳۱۶ خورشیدی زاد روز کسی است که بنا بود از پس همه زیرو بم  های دوران زندگی اش با تلاشی خستگی ناپذیر و با همه  وجود  و عاشقانه کارهایی را در ورزش هرمزگان انجام دهد که بنا بر شواهد موجود یا بی نظیرند و بسیار کم نظیر وتا قبل از او هیچ کس به چنان کارهای سِتُرگی در رشد و اعتلای ورزش استان هرمزگان و به ویژه شهر بندرعباس دست نیازیده بود.

   

تحصیلات دوره ابتدایی را در مدارس جاوید( کلاس های اول ، دوم ،سوم ،چهارم و ششم) و مشیردوانی (کلاس پنجم) گذراند  و در دبیرستان ابن سینا در رشته ادبی درس خواند . استعداد ذاتی اش در ادبیات و نگارش تا آنجا بود که «بردسیری» دبیر وقت ادبیات دبیرستان ابن سینای بندرعباس گفته بود که او روزی نویسنده خواهد شد و دیری نپایید که این پیش بینی با ارائه و چاپ مقاله ها و گزارش های ورزشی در مجلات معتبر کیهان ورزشی و سپید و سیاه  آن سال ها محقق شد. او نخستین ورزشی نویس استان هرمزگان محسوب

 می شود.  قلم شیوا و روان  او گواه تسلط وی در این زمینه است. سعیدیان معتقد است آغاز توجه به ورزش مدرن به همت علی علوی مقدم بنیانگذار نخستین باشگاه ورزشی «نیرو و راستی» در استان هرمزگان شکل گرفت. این باشگاه برای نخستین بار رشته های کشتی، فوتبال و وزنه برداری را راه اندازی کرد. الگوی برجسته ای چون علوی مقدم موجب شد تا سعیدیان  راهی که او آغاز گرش بود را دنبال و با استعداد و پشتکاری مثال زدنی به سرعت پله های موفقیت در عرصه  مدیریت و باشگاه داری ورزشی را طی کند و با احراز پست های مهم اداری در ورزش و تاسیس باشگاه تاج  درمقیاسی بسیار وسیع تر باشگاه داری را گسترش دهد.

   

در جوانی در پی یافتن شغل و کسب درآمد به امارات و سپس به قطر می رود و در آنجا در صنف رنگ فروشی و رنگ آمیزی ساختمان مشغول به کار می شود و درآمدی به دست می آورد. پس از مدتی کار و پس انداز در آن سوی آب های خلیج فارس به اصرار و تشویق یکی از دوستان به ایران بر می گردد و این بار با خرید یک قایق موتوری بزرگ از تهران و به ارزش ۲۰ هزارتومان که احتمالا نخستین قایق موتوری شخصی در استان هرمزگان محسوب می شد  وارد حرفه صیادی می شود و بعد ها نیز برای توسعه  کار اقدام به خرید یک فروند موتور لنج  صیادی می نماید. متاسفانه این موتور لنج  پس از مدتی فعالیت در نزدیکی های ساحل بندرعباس غرق می شود.

به دلیل علاقه وافر به عکاسی و فیلمبرداری  و ثبت وقایع و کار گزارشگری، در اواسط دهه ۳۰  وارد رادیو تلویزیون خلیج فارس می شود و حدود  ۱۵ سال در آن جا خدمت می کند. در اواخر دهه ۴۰ و با توجه به تجربیات  و عملکرد اش در حوزه ی ورزش، با درخواست «فیروز فر» مدیر کل وقت اداره کل تربیت بدنی استان،  به این اداره منتقل می شود. در طول خدمت در اداره  کل تربیت بدنی پست های چون معاونت و کفالت اداره کل، ریاست اداره  تربیت بدنی شهرستان بندرخمیر، رئیس اداره ی نظارت، مسؤول امور هیات های ورزشی، مدیر مجموعه ورزشی و همچنین ریاست هیات های فوتبال و دوومیدانی استان را به عهده می گیرد. او  مدیریت اداری دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس و همچنین شهرداری شهرستان ابوموسی را در کارنامه دارد.  وی در زمان مدیریت بهمن البرزی بنا به دلایلی خود را بازخرید کرد و به طور رسمی برای همیشه از صحنه اجرایی ورزش استان کنار رفت.

یکی از شگفتی های  عملکرد ورزشی او در زمان ریاست فیصل مولاهویزه رخ داد.  او با شناختی که از سعیدیان داشت علی رغم باز خرید شدن وی و این که از نظر قانونی نمی تواند حقوقی به او پرداخت کند،  از وی درخواست می کند که بدون حقوق و دستمزد به بندرخمیر  برود و به همراه فقط یک سرایدار، ورزش آن جا را سر و سامانی بدهد. سعیدیان در زمان ریاست اش بر اداره  ورزش بندرخمیر با درایتی مثال زدنی مدیران شرکت سیمان بندرخمیر و مدیران عالی آن شرکت در تهران را مجاب کرد تا بی چون وچرا و با میل رغبت مجموعه ورزشی شهر را از یک مخروبه به مجموعه ای مناسب تبدیل کنند. مراسم رسمی بهره برداری از تأسیسات جدید با حضور مدیران عالی و محلی شرکت سیمان، استاندار و فرماندار وقت و جمعی از مردم بندرخمیر برگزار شد. احداث ساختمان اداری و خانه سازمانی، بازسازی سالن ورزشی، ساخت مسجد و ایجاد زمین چمن طبیعی استادیوم اصلی شهر، برگزاری یک دوره مسابقه چهار جانبه بین تیم های شعاع شیراز، ذوب آهن اصفهان، تیمی از کرمان و یک تیم از فوتبالیست های بندر خمیر با حمایت مالی شرکت سیمان، و برگزاری مسابقه شنای دریایی از بندر پل تا لافت قشم که دکتر غفوری فرد رئیس وقت سازمان تربیت بدنی کشور نیز در آن شرکت کرد از مهمترین دست آورد های دوران ریاست بی اجر و مزد سعیدیان در دوره  یک سال و نیمی حضورش در بندرخمیر بود.

پشتکار و تمرینات منظم و مبتنی بر علوم ورزشی در دسترس در دهه ۳۰ و ۴۰ موجب شد تا او دربرخی رشته های  ورزشی، فردی ماهر و ممتاز شود. دیدن نمایش آکروبات بازهای سیرک های مختلف که برای اجرای برنامه های متنوع به بندرعباس می آمدند او را مشتاق کرد تا خود، مربی خود باشد و در این زمینه کار کند.

جسارت ، فیزیک مناسب، انعطاف پذیری بالا و تمرینات سخت و استفاده از وسایل ساده و در دسترسی مثل بطری شیشه ای، یک قطعه تخته ی پهن حدود ۶۰ در ۲۵ سانتی متر و یک صندلی  و چهار پایه ی چوبی و استفاده از چوب های افقی بین 

ستون های خانه، اورا به یک آکروبات باز زبردست تبدیل کرده بود. بدون تردید او نخستین  و شاید تنها آکروبات باز استان هرمزگان بوده است. بدن ورزیده  و عضلانی او با آن عضلات مطبق راست شکمی و اندام های فوقانی و تحتانی (دست ها و پاها ) ورزیده، همانگونه که در عکس های  برداشت شده در آن سال ها قابل مشاهده است، شاهدی بر این مدعا است. اندام مناسب و ظرفیت قلبی ، ریوی بالا و تمرینات طاقت فرسا  از او یک دونده  ممتاز نیمه استقامت و استقامت ساخته بود و به طور مکرر در مسابقات ۱۵۰۰، ۵۰۰۰ و ۱۰۰۰۰ متر صاحب عناوین استانی و کشوری شد.‌ سعیدیان در سال ۱۳۳۸ خورشیدی و در زمان مسؤولیت هلاکو نیکخواه ، از نامداران ورزش بندرعباس در اداره  تربیت بدنی  بندرعباس، نقش مهمی در احداث زمین فوتبال استادیوم تختی داشته است که بسیاری از مردم، حتی آن ها که بارها و بارها برروی آن فوتبال بازی کرده اند و سال های سال شاهد رویدادهای مهم ورزشی و فرهنگی در آن بوده اند و خاطرات تلخ و شیرین و برد و باخت های پرشماری را تجربه کرده اند هم، نمی دانند که او به عنوان سرپرست کارگران به همراه کارگران زحمتکش آن دوران و دوستان و ورزشکاران  ارزشمند محله  سرریگ بندرعباس دلسوزانه در پاک سازی محیطی و آماده سازی این مهمترین زمین ورزشی شهر تا چه اندازه تلاش کرده اند!! 

در سال ۱۳۳۸ قراربود در یک دوره مسابقه دو و میدانی که در خوزستان برگزار می شد شرکت کند، ولی به دلیل حضور یک تیم سیار آموزش دو ومیدانی آمریکایی در ایران، مسابقات خوزستان لغو می شود. این گروه در کشورهای مختلف خاورمیانه،  علاقمندان رشته ی دو ومیدانی را تعلیم می دادند. به این ترتیب او برای یک دوره دو ، سه ماهه  تمرین و آموزش زیر نظر گروه یاد شده به تهران اعزام می شود. در مدت حضورش در تهران هربعدازظهر به همراه دوندگان نامدار آن روز ایران در ورزشگاه امجدیه (شیرودی کنونی) زیر نظر  این گروه و مربیانی چون باغبان باشی قهرمان دوی استقامت ایران به تمرین می پردازد و تجربیات ارزشمندی به دست آورد. آشنایی با این بزرگان باعث می شود تا به طور افتخاری در مسابقات ۱۵۰۰ متر دانشگاه ملی شرکت و در میان حیرت همگان مقام نخست را از آن خود کند. چند روز بعد سه تن از دوستان تمرینی او از سه باشگاه شعاع، شاهین و تاج تهران از او برای عضویت در باشگاه متبوع اشان جهت شرکت در مسابقات دوهای استقامت دعوت می کنند.او تاج را انتخاب می کند و این گونه می شود که به عضویت باشگاه تاج در می آید. محل اقامت وی در تهران منزل دوستانش مرحوم دکتر ابراهیم صفا پزشک مردمی و ارزشمند بندرعباس و غلامحسین علامه زاده بود  که در آن زمان  در تهران به تحصیل اشتغال داشتند.

   

فعالیت های او به عنوان ورزشکار در باشگاه مورد توجه مسؤولین قرار گرفت و توانست خیلی زود اعتماد آن ها را جلب کند تا جایی که جلالی مدیرداخلی باشگاه تاج ایران، تأسیس ومدیریت شعبه باشگاه تاج در استان هرمزگان را  در سال ۱۳۳۹ خورشیدی به وی پیشنهاد می کند.سعیدیان در بازگشت به بندرعباس با جدیت تمام باهمکاری دوستان نزدیک اش این مهم را دنبال می کند. او به سرعت فعالیت های باشگاه را در بخش آقایان در رشته های فوتبال، دو ومیدانی، بسکتبال، بوکس، والیبال، تنیس روی میز و در بخش بانوان رشته های  والیبال و دو ومیدانی را  با مدیریت بی بی فاطمه کاملی، بی بی عصمت کاملی و کنیز خالصی گسترش می دهد. این نخستین بار در استان هرمزگان بود که باشگاهی با این گستردگی و تنوع در بخش آقایان و بانوان فعالیت می کرد.فعالیت های ورزشی این باشگاه نوبنیاد به شهر بندرعباس محدود نشد چرا که او هدف های بزرگ تری در سر داشت. به همین منظور در شهرستان های استان نیز با همکاری دوستان علاقمند شعبه ای از باشگاه تأسیس  کرد و موجب رونق ورزش در سراسر استان شد. او کمک کرد تا افراد محلات دیگر نیز به انجام فعالیت های ورزشی علاقمند شوند و به تدریج  تعداد تیم های ورزشی در سطح شهر و استان فزونی گرفت.او با تلاش بسیار ورزشکاران مستعد محلات را دور هم جمع و تیم های مختلف ورزشی را سازماندهی کرد.

تیم های فوتبال کیان، دیهیم، مشعل و هدف از جمله  این  تیم ها محسوب می شدند.  به ابتکار و مدیریت او در طول سال، مسابقات ویژه تیم های رشته های مختلف ورزشی باشگاه  تاج در سراسر استان و هر بار به میزبانی یکی از شهرها انجام می گرفت. یکی دیگر از فعالیت های منحصر به فرد او تبدیل بخشی از خانه پدری واقع در ضلع شرقی کلانتری  18در خیابان دلگشا، به یک ورزشگاه کوچک  بود. در گوشه ای از حیات با خشت خام و گچ و سیمان و چوب و طناب بافته شده از برگ و الیاف درخت خرما، اولین رینگ بوکس استان را بنا نهاد. این رینگ به محل تمرین و برگزاری مسابقات رسمی بوکس استان تبدیل شد و علاقمندان بسیاری برای دیدن مسابقات در حیاط این ورزشگاه کوچک جمع می شدند. جالب اینجاست که برای رفاه حال تماشاگران  با توجه به وسعت حیاط تعداد  زیادی صندلی در آن چیده می شد.از بوکسورهای خوب آن دوران می توان از مرحوم عبدالرحمان قویدل، مرحوم اصغر فلامرزی، ابراهیم اصلاح  واسحق عرب نام برد.

یک محوطه برای قراردادن میز تنیس روی میز در نظر گرفته شده بود و یک محوطه ی وزنه برداری نیز در گوشه دیگری  از حیاط همین خانه  طراحی و ساخته شده بود و وزنه برداران باشگاه  تمرینات و مسابقات خود را در آن جا انجام می دادند.محمد سنگرزاده از نخستین وزنه برداران استان، در این مکان سال ها تمرین و فعالیت کرد . البته قبل از باشگاه تاج در باشگاه  نیرو و راستی، مرحوم علی علوی مقدم مدیر باشگاه  با استفاده از ابزارهای بسیار ابتدایی، وزنه برداری را برای نخستین بار راه اندازی کرد و پس از آن برای اولین بار وسایل جدید وزنه برداری  که با  استاندارهای روز مطابقت بیشتری داشت توسط سعیدیان تهیه و دراختیار وزنه برداران علاقمند باشگاه قرار گرفت.

از خلاقیت های جسورانه و کاملاً منحصر بفرد او ایجاد یک استخر دریایی موقت با ابعاد استاندارد بود که برای نخستین بار در محدوده  نزدیک ساحل و در ضلع جنوبی مسجد جامع اهل سنت بندرعباس و ضلع غربی اسکله  مرکزی شهر (اسکله ی حقانی) تعبیه شده بود. در واقع او با محصور و محدود کردن بخشی از دریا و ایمن سازی نسبی، شرایط را برای شناگران علاقمند فراهم کرد تا در این محدوده به رقابت بپردازند. ساختار این استخر از تعدادی پایه ی چوبی (چَندَل) با ارتفاع تقریبی ۵/۱ تا ۲ متر که با سنگ و سیمان در حلبی های ۲۰ لیتری نفت یا ۲۰ کیلویی روغن نباتی قرارداده شده بودند، تشکیل می شد. پایه ها ی چهار گوشه استخر نیز  بوسیله ی طناب های بافته شده از برگ درخت خرما(پیش) به نام «دُرونی» به یکدیگر متصل می شدند. نکته جالب توجه دیگر این بود که در هنگام برگزاری مسابقات شنا با استفاده از طناب، خطوط شنای شناگران نیز تعبیه می شد تا هر شناگر در خط خودش شنا کند.ماجراجویی های او در خلق وقایع ورزشی نوآورانه تمامی نداشت. او با حداقل امکانات، حداکثر شور و هیجان را در دل مشتاقان ورزش به وجود می آورد. وی برای نخستین بار مسابقه رسمی دوچرخه سواری با دوچرخه معمولی را در سال ۱۳۴۰ خورشیدی از روستای ایسین تا بندرعباس سازماندهی و اجرا کرد و بسیاری از علاقمندان به دوچرخه سواری در آن شرکت کردند.علاوه بر خدمات بی نظیر او در رشد و توسعه  فوتبال در شهربندرعباس و دیگر شهرهای استان در کسوت مدیریت باشگاه تاج، در زمان ریاست او بر هیأت فوتبال استان هرمزگان در دهه ۶۰ نیز یکی از بهترین دوران های تاریخ فوتبال استان هرمزگان رقم  خورد. او با یاری گروهی از دوستان دلسوز و همراه و بازیکنان ارزشمند بومی و غیر بومی سراسر استان و همچنین گروهی از بهترین فوتبالیست ها ی مهاجر خوزستانی و ساکن بندرعباس تیمی مردمی و پرمخاطب ساخت که پس از سال ها همچنان با لقب منتخب دهه ۶۰ در میان فوتبال دوستان از آن به نیکی یاد می شود. ابتکار برگزاری مسابقات بین استانی با نام «جام هرمزگان» و تدارک مسابقه با باشگاه های بزرگ کشور همچون پرسپولیس تهران، ملوان بندرانزلی، شاهین تهران، نساجی قائمشهر، تام اصفهان و کمای شیراز، از تیم منتخب دهه ۶۰ ، تیمی هماهنگ و رؤیایی برای آن دوران شکل گرفت به طوری که در هنگام برگزاری هر مسابقه ای و با هر تیمی بین ۱۲ تا ۱۵ هزارنفر تماشاگر مشتاق علاوه بر جایگاه های تماشاگران ومحوطه  پشت شبکه های توری دور زمین(فنس) و دیوار های استادیوم تختی، طبقات نیمه کاره ی هتل هرمز، سقف سینما صحرا و سقف سالن کشتی شهر را نیز برای دیدن مسابقه اشغال می کردند وچه بسیار تماشاگرانی که در پشت در می ماندند و راهی به درون استادیوم نمی یافتند.سعیدیان یک عملگرای واقعی در حوزه ی ورزش محسوب می شود. او  با پشتکار و خلاقیت های بی نظیر خود با همه ی کاستی ها ی موجود و با دست خالی و امکانات بسیار محدود آن سال ها، با کمک یاران وفادارش فرصت های مغتنمی را در راستای رشد و اعتلای ورزش هرمزگان در اختیار  نوجوانان و جوانان سراسر استان قرار داد. بسیاری از شاگردان و دوستان نزدیک او بر این باورند که از خودگذشتگی ها و فعالیت های او  تأثیری ماندگار در سالم سازی نسل جوان و ورزشکار آن روزهای استان برجا گذاشت و ازاین جهت شایسته ستایش و قدردانی است.او با فراخواندن و گرد هم آوردن فرزندان این مرزو بوم نه تنها آنان را از سکون و بی تحرکی و بزهکاری های اجتماعی  به سمت شور و حرکت و زندگی رهنمون ساخت بلکه موجب آرامش بسیاری از خانواده هایی شد که همواره نگران فعالیت های بیرون از خانه، فرزندان شان بودند. یافتن استعداد های ناب در محلات مختلف و دعوت از آن ها برای حضور در تیم های مختلفِ زیر مجموعه باشگاه، گامی مهم در جذب و آموزش و پرورش  بهتر نونهالان و نوجوانان مستعد بود.او بذر امید را در دل های دختران و پسران مشتاق ورزش کاشت و رؤیاهای کوچک و بزرگ  آنان را جامه ی عمل پوشاند و همواره در حد توان از آن ها حمایت کرد. بدون تردید باید او را مرد اولین های ورزش هرمزگان نامید.او اسطوره ورزش هرمزگان است، هیچ کس در تناسب خدمات ورزشی اش به این شهر و دیار با او قابل قیاس نیست. این نوشتار تصویرگر چهره  مردی است که تمام زندگی اش را عاشقانه وقف ورزش کرد و اکنون در خلوت خویش و در سکوتی سرشار از ناگفته ها، روزگار می گذراند و ای کاش بشود که  مسؤولان استانی به پاس خدمات بی بدیل اش در ورزش استان حداقل یک مجموعه  ورزشی یا یک خیابان را به نام او نامگذاری کنند، باشد که آیندگان بدانند که ما قدردان انسان های  شریف و تلاش گران عرصه ها گوناگون اجتماعی امان  بوده ایم.  بگذارید به سهم خویش و به احترام این مرد بزرگ ورزشی استان کلاه از سر بردارم و بهترین درود هایم را تقدیم اش کنم.

 

به قلم: حمیدرضا سایبانی