رنجِ دیده نشدن

  

در حال حاضر طبق آخرین اعلام سازمان بهزیستی کشور، ۱۸۹ هزار نفر نابینا در کشور وجود دارد که دربهزیستی پرونده اختلال بینایی دارند. از این تعداد ۵ هزار و ۴۳۱ نفر نابینا و کمبینا زیر پوشش بهزیستی هرمزگان هستند. بنا به اظهارات رئیس سازمان بهزیستی کشور باتوجه به اینکه بیش از ۵۰ درصد مشکلات چشمی ناشی از مشکلات ژنتیکی است، مشاوره ژنتیک برای خانواده‌ها پیش از ازدواج و تولد می‌تواند موثر باشد. بسیاری از نابینایی‌ها قابل پیشگیری هستند؛ زیرا نابینایی و کم بینایی، یا ارثی اسـت یا غیرارثی کـه هر کدام، جلوگیری و درمان مخصوص بـه خود را دارد. برگزاری جلسات مشاوره قبل از ازدواج تا حد زیادی  می تواند علاج واقعه قبل از وقوع را به دنبال داشته باشد.

   

طرح غربالگری کودکان ۳ تا ۶ سال که هرساله  در مهدهای کودک انجام می‌گرفت، دوسالی است به علت شرایط شیوع ویروس کرونا به حالت تعلیق درآمده و خانواده‌ها باید با مراجعه به مراکز اعلام شده، کودکان را برای انجام آزمون بینایی مورد سنجش قرار دهند. 3تا 6 سالگی زمان طلایی غربالگری چشم کودکان محسوب میشود. اگر بنا به هر دلیلی کودک مورد سنجش قرار نگیرد، دیگر نمی‌توان از پیشرفت اختلالات بینایی آنان كه گاه منجر به كم‌بینایی و نابینایی می‌شود جلوگیری كرد. از این رو همت خانواده و مهم شمردن آینده‌ی دیداری کودک، وظیفه‌ای است که نباید والدین در انجام آن کوتاهی کنند.

   

بر اساس آمار‌های سازمان بهداشت جهانی، حدود ۲۵۰ میلیون نفر از افراد دچار اختلال بینایی هستند که ۳۵ میلیون نفر از آن‌ها نابینای مطلق و ۸۰ درصدشان را افراد بالای ۵۰ سال تشکیل می‌دهند؛ با نگاهی بر این آمار می توان عامل افزایش سن و بیماری‌های دوران کهنسالی را با مشکل بینایی ارتباط داد . در بسیاری از موارد که تعداد آن نیز کم نیست بیماری‌هایی نظیر آب مروارید، آب سیاه و یا حوادثی از قبیل تصادفات رانندگی و یا اتفاقاتی که در حین انجام کار رخ می دهد، باعث افزایش آمار مبتلایان به نابینایی می شود. این در حالی است که نزدیک به ۸۰ درصد اختلالات بینایی مانند آب مروارید قابل پیشگیری است. 

    

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی هرمزگان با بیان اینکه اشتغال و نبودِ شغلی مناسب یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نابینایان است، از رفع مشکل اشتغال نابینایان خبر داد. او گفت: «در حد توان تمام تلاشمان را می‌کنیم تا اندکی از نگرانیهای این قشر از جامعه کاسته شود. » مشکلات و نگرانی‌های معلولان در زمینه اشتغال، به دیدگاه انسانها نیز مربوط میشود. هنگامی که حس ناتوان بودن به فرد نابینا القا شود، فاصله‌ او از اجتماع نیز بیشتر میشود. نگاه ترحم‌آمیز خط قرمزی است که شاید تحمل آن برای هیچ کس شایسته نباشد. مشکلات روحی و روانی که اقشار مختلف جامعه به رنجِ نابینا بودن افراد اضافه میکنند، معظلی است که خانواده‌ها را نیز درگیر کردهاست.

   

استفاده از حق شهروندی در بهره‌گیری از امکانات اولیه‌ای که جزو معمولی‌ترین نیازهاست، جامعه نابینایان را مورد بی‌مهری قرار داده است: از امکانات تحصیلی گرفته تا فضای نامناسب شهری. در دسترس نبودن تمامی نسخه‌های صوتی کتب درسی و جمعیتی مشتاق که  به هر مشقت و سختی خود را برای کنکور آماده می کنند و در نهایت چیزی جز عدم تساوی حقوق برابر عایدشان نمی‌شود و آنها را از داشتن حق طبیعی و شرایط ایده‌آل دور می کند. به این معنی که سازمان سنجش این نکته را در نظر نگرفته که یا سوالات تصویری ندهند یا برای نابینایان این سوالات را مناسب‌سازی کنند یا اینکه منشی متخصصی به آنها بدهند تا بتواند تصویر را برای آنها شرح دهد. همچنین عدم تعبیه تمام عابربانک‌های مجهز به سیستم گویا برای تسهیل در انجام امور شخصی بدون نیاز به همراه، فرد را دچار مشکل می کند. اگرچه برخی  پیاده‌روهای شهر مناسب‌سازی شده اند، به طوری که در پیاده روها از موزایک‌های برجسته استفاده شده که مخصوص افراد نابینا است؛ اما  وجود موانع آهنی برای جلوگیری از تردد موتورسیکلت در پیاده‌روها و استفاده از وسایل نقلیه عمومی که فاقد امکانات لازم برای جابجایی افراد دچار معلولیت است آنان را دچار مشکل کرده است. امکانات اندک فرهنگی ورزشی و نبود سالن مناسب جهت برگزاری کلاس‌های آموزشی در رشته‌های مختلف نیز کمبودی است که رییس هیات نابینایان و کم بینایان هرمزگان خواستار رسیدگی هرچه زودتر آن از مسوولان مربوطه است. در نهایت  دهها خواسته‌ی به حق نابینایان که به دلیل جمعیت کمترشان نسبت به افراد فاقد معلولیت و اولویت نداشتن جهت هزینه‌های شهری، بر آنها گذری سطحی می‌شود؛ بی‌آنکه شرایط زندگیِ متمایزشان از سوی مسئولان مورد توجه قرار گیرد.