سرانجام لایحه جنجالی

 اعتراض معلمان، زنگ آغاز سال تحصیلی امسال بود. معلمانی که با وعده‌ و وعیدهای مختلف سوختند و ساختند اما حالا دیگر طاقتشان طاق شده و خواهان حق‌وحقوقشان هستند.

مهرماه امسال در اکثر شهرهای ایران صدای اعتراض این معلمان بود که مقابل اداره آموزش و پرورش و استانداری‌ها به گوش می‌رسید. «لایحه رتبه‌بندی و همسان‌سازی حقوق» خواسته‌ای بود که تمام این معلمان خواستار تصویب و اجرایی‌شدن آن بودند. معلمان هرمزگان هم از این قاعده مستثنی نبودند و همزمان با فرهنگیان بقیه شهرهای کشور براساس فراخوان‌ تشکل‌های صنفی معلمان در بندرعباس تجمع کردند و یکصدا حقوق خود را خواستار شدند. سرانجام اما پس از کش‌وقوس‌های فراوان این لایحه در دستور کار مجلس قرار گرفت. روز گذشته28 مهرماه هم لایحه رتبه‌بندی معلمان با رای موافق نمایندگان  به کمیسیون آموزش مجلس ارجاع داده‌شد. اما طرح رتبه‌بندی چیست و اهمیت اجرایی‌شدن آن چقدر است؟

لایحه رتبه‌بندی معلمان اسفندماه 99 به مجلس ارائه شد اما کلیات این طرح خردادماه امسال به تصویب رسید. با این حال هنوز جزییات این لایحه بلاتکبیف مانده و هنوز تصویب نشده‌است. براساس این لایحه حقوق معلمان باید حداقل 80 درصد حقوق استادان دانشگاه‌ها باشد. این لایحه معلمان را در پنج گروه معلم پایه، معلم ارشد، معلم خبره، معلم سرآمد و استادمعلم رتبه‌بندی می‌کند.  گروهی از معلمان در اعتراض به اجرایی‌نشدن این طرح در مراکز استان‌ها تجمع کردند. «اجرای هم‌ترازی، بدون حقه‌بازی» و «رتبه‌بندی حق ماست، نتیجه رنج ماست» از جمله شعارهایی بود که در این تجمع سر داده‌شد. به دنبال این تجمعات صنفی در شهرهای مختلف برای تصویب لایحه رتبه‌بندی، «محمدباقر قالیباف»، رییس مجلس شورای اسلامی وعده داد که این لایحه در مجلس بررسی خواهدشد. گفته می‌شود که درصورت تصویب نهایی این طرح باید لایحه بودجه سال 1400 تغییر کند و علت توقف تصویب این طرح درخواست سازمان برنامه و بودجه بوده‌است. همه این‌ها در حالی است که امسال دهمین سالی است که از تصویب و ابلاغ «سند تحول بنیادین» می‌گذرد. سندی که یکی از اهداف آن ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه‌ای معلمان است. بنابراین اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان یکی از سیاست‌هایی است که در این سند مورد تاکید قرار گرفته‌است اما در تمام این ده سال نه دولت و نه مجلس شورای اسلامی نسبت به اجرای این مصوبه اهتمام نکرده‌است و حتی چارچوب و قانونی برای چگونگی اجرای آن مشخص نشده‌است.

 

تجمع معلمان در بندرعباس برای چند روز متوالی از جمله سوم و یازدهم مهرماه مقابل اداره آموزش‌وپرورش و استانداری هرمزگان تجمع کردند و شعار «معلم داد بزن، حقت رو فریاد بزن» و «فرهنگی می‌میرد، تبعیض نمی‌پذیرد» سردادند. «محمد انقیادی کمیز»، یکی از معلمان هرمزگانی در خصوص این اعتراض‌ها به «صبح ساحل» می‌گوید: «معلمان خواهان عدالت هستند. در حالی که اخبار مربوط به افزایش حقوق سایر مشاغل چندان رسانه‌ای نمی‌شود اما اخبار رتبه‌بندی معلمان را احتمالا همه شنیده‌اند». او توضیح می‌دهد: «معلمان خواهان تصویب و اجرای طرح رتبه‌بندی به‌طور عادلانه، صحیح، منطقی و مطابق سند تحول بنیادین هستند تا بخشی از مشکلات آن‌ها برطرف و انگیزه‌‌ای به آنان تزریق شود». انقیادی برای توصیف وضع نابه‌سامان معلمان و مشکلات معیشتی آن‌ها خودش را مثال می‌زند: «پس از گذشت 3 سال از صدور اولین حکمم و با وجود اینکه دانشجوی دکترای تخصصی هستم و با مدرک فوق لیسانس جذب شدم، دریافتی حقوقم کم‌تر از 4 میلیون تومان است». به گفته او این مبلغ دریافتی در شرایطی است است که سال اول تدریس را در روستا گذرانده و در طول این مدت تمام وقت کلاس داشته‌است و متاهل هم هست. به اعتقاد این معلم با این میزان درامد و وضعیت تورم، وزارت آموزش و پرورش از آن‌ها انتظار دارد که موبایل و لب‌تاپ برای برگزاری کلاس را با هزینه شخصی تهیه و کلاس‌ها را به‌صورت مجازی برگزار کنند. انقیادی که به گفته خودش در سال 97 با علاقه زیادی در آزمون استخدامی شرکت کرده‌است حالا می‌گوید: «با این وضعیت دیگر از آن انگیزه اولیه چیزی برایم باقی نمانده‌است و برای گذران زندگی مجبور شده‌ام که به شغل دوم روی بیاورم و تمرکز کم‌تری بر امر آموزش داشته‌باشم در حالی که معام باید الگوی موفقی برای دانش‌آموزان باشد». 

 

 

 

پس از این تجمعات بود که چند روز پیش بررسی با اولویت لایحه رتبه‌بندی در صحن علنی مجلس در دستورکار قرار گرفت. در این جلسه نمایندگان موافق اجرای این طرح، تصویب این لایحه را به معنای انجام کاری انقلابی که نگاه مجلس و دولت را به معلمان تغییر می‌دهد، دانستند. به عقیده موافقان، مخالفت نمایندگان با اجرای این طرح به این دلیل است که از دغدغه‌های مردم بی‌خبرند. احمدامیرآبادی فراهانی و الیاس نادران دوتن از نمایندگان موافق اجرای این طرح بودند. مخالفان این طرح اما اجرای آن را دارای بار مالی و طرحی پوپولیستی و آن را شبیه به یارانه دولت احمدی‌نژاد می‌دانند. به عقیده آنان پیش‌بینی‌های لازم برای اعتبارات این طرح انجام نشده‌است. در پایان این جلسه اولویت‌دادن به بررسی لایحه رتبه‌بندی معلمان و فرهنگیان با 168 رای موافق در دستور کار قرار گرفت. در میان نمایندگان هرمزگان در مجلس شورای اسلامی هم تاکنون تنها «منصور آرامی» رای موافق خود در خصوص لایحه رتبه‌بندی معلمان را اعلام کرده‌است. آرامی در خصوص این لایحه می‌گوید: «امیدوارم بعد از تایید شورای نگهبان، دولت با تامین اعتبار موردنیاز از اول مهرماه شرایط اجرای این طرح را در احکام معلمان فراهم کند». او هم‌چنین  توضیح داد: «اکثریت نمایندگان مجلس در جریان مشکلات فرهنگیان قرار دارند و قطعا در لایحه بودجه سال 1401 به رغم شرایط خاص کشور سعی خواهندکرد که مشکلات معلمان را به‌صورت ویژه ببینند». روز گذشته هم نمایندگان مجلس بعد از تصویب ماده 3 این لایحه به دلیل وجود ابهام در ماده 4 به بعد این لایحه با ارجاع آن به کمیسیون آموزش مجلس موافقت کردند. رییس مجلس از کمیسیون آموزش خواست تا ابهام لایحه رتبه‌بندی معلمان رفع شده و بلافاصله به صحن علنی مجلس ارجاع شود. در این جلسه هم‌چنین ماده 2 این لایحه و تبصره آن با 188 رای موافق تصویب شد. به موجب این ماده برخی اصطلاحات مربوط به کار و رتبه‌بندی معلمان مانند شایستگی، صلاحیت معلمی و نظام رتبه‌بندی تشریح و شرایط ارزشیابی معلمان تعیین شد. مطابق این ماده آموزگار، دبیر، هنرآموز، مربی امور تربیتی، مشاور واحد آموزشی، مراقب سلامت، نیروهای توانبخشی مدارس استثنائی، مدیر و معاون واحدهای آموزشی و تربیتی تحت عنوان معلم در نظر گرفته می‌شوند.  با این تفاصیل اهمیت اجرای این طرح برکسی پوشیده نیست و موضوع بر سر چگونگی تامین اعتبارات آن است. شاید بد نباشد اگر اشاره کنم که تحمیل دستمزد زیر خط فقر تنها مختص معلمان نیست و دیگر قشرهای جامعه اعم از کارگران، پرستاران و دیگر اقشار جامعه هم قربانی سیاست‌های نادرست مسئولان و وضعیت موجود هستند.  با این حال لایحه رتبه‌بندی معلمان در دولت روحانی و مجلس دوره قبل مطرح و تصویب آن به دولت رییسی موکول شده‌است. حال باید دید دولت رییسی و مجلس دوازدهم در نهایت چه تصمیمی برای این طرح جنجالی خواهندگرفت و چه تغییراتی در مواد این لایحه ایجاد خواهدشد.