تفکیک استان هرمزگان، ایجاد استان مکران و استان جزایر در دهه اخیر تقریبا هر سال و به بهانههای مختلف مطرح شده است. البته واکنش مردم هرمزگان به مصوبه الحاق بخشهایی از پارسیان به فارس نشان داد که اهالی این دیار بر حفظ یکپارچگی استان مصر هستند و طراحان انتزاع هرمزگان برای رسیدن به اهداف خود، کار دشواری را در پیش دارند. طراحان انتزاع هرمزگان از دو سال قبل با استفاده از تاکیدات رهبری مبنی بر
توسعه سواحل مکران و توجه به اقتصاد دریا محور، مهمترین گام برای تحقق اقتصاد دریا محور را تغییر در مرزبندی استانهای ساحلی عنوان کردند. اکنون با در نظرگرفتن تحولات اقتصادی که در شرق هرمزگان به مرکزیت جاسک در حال انجام است، و با توجه به رویکرد دولت سیزدهم در رونق اقتصاد دریا، در گفتوگو با رئیس دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان که یکی از پایهگذاران مبانی اقتصاد دریا محور در کشور است، احتمال تشکیل استان مکران را بررسی کردهایم.
دلایل انتزاع
طراحان انتزاع معتقدند که محرومیت و عدم توسعه هرمزگان به این دلیل است که پهنهی عریض هرمزگان مانعی برای تمرکز مدیران است. در همین راستا در یکی از نظریهها آمده است: «وقتی طول بسیار زیادی از خط ساحلی خلیج فارس و دریای عمان در محدودهی فقط یک استان باشد، عملا تمرکز کافی برای مدیریت سواحل وجود ندارد. لذا ضرورتا باید طول سواحل مکران به دو یا سه استان تقسیم شود. قسمت شرق هرمزگان تبدیل به یک استان مستقل شود که میتواند استان مکران نام گیرد». هدایت جمعیت به سمت مناطق ساحلی به دلیل بحران آب، عدم اختصاص بودجه کافی و متناسب با ظرفیتهای هرمزگان از دیگر دلایل مطرح شده برای انتزاع هرمزگان است. طراحان انتزاع بر این باورند که برای رونق اقتصاد دریا محور، ایجاد تمرکز، جذب بودجه و به طور کلی ساماندهی سواحل، تغییر در مرزبندی استانها ضروری است. از طرف دیگر براساس سند توسعه سواحل مکران، شهرستان جاسک در هرمزگان به عنوان بندر دریایی، هاب گاز، نفت، انرژی و قطب توسعه این منطقه خواهد شد. در این سند آمده است که منطقه مکران ظرفیت ایجاد انواع صنایع پتروشیمی، پتروپالایشگاه، فولاد و دیگر صنایع بزرگ را دارد و این موضوع دلیل کافی برای جذب بخش قابل توجهي از جمعيت ايران است. بر همین اساس بررسی میکنیم که احتمال تشکیل استان مکران در شرق هرمزگان در آینده چقدر خواهد بود.
انتزاع هرمزگان به نفع نظام نیست
«احسان کامرانی»، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان، استاد دانشگاه و از پایهگذاران مبانی اقتصاد دریا محور در استان هرمزگان و کشور است. او معتقد است که ناکارآمدی مدیران را نمیتوان با دست درازی به جغرافیای استانها جبران کرد. کامرانی با ذکر اینکه دلایل مطرح شده برای انتزاع هرمزگان اصلا منطقی نیست، به آسیبهایی که این جداسازی ایجاد میکند نیز اشاره کرد.
آیا برای رونق اقتصاد دریا محور ایجاد تغییر در مرزبندی استانها ضرورت دارد؟
نه به نظر من اصلا نیاز نیست. چه نیازی است که جغرافیای استانها را برای توسعه تغییر دهیم؟ مثل این است بگوییم جغرافیای تهران را تغییر دهیم تا استانهای دیگر توسعه یابند. استان هرمزگان را همه به عنوان استان ساحلی و دریایی پذیرفتهاند، نیازی نیست برای توسعه تغییرات جغرافیایی صورت گیرد. بحثهایی که پیرامون انتزاع هرمزگان مطرح شده، علمی نیستند. در حوزهی
اقتصاد دریا محور، از نظر من انتزاع کمکی نخواهد کرد و تصمیم نادرستی است. اینگونه طرحها جز اینکه یک سری گسلهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایجاد میکند، خاصیت و کارایی دیگری نخواهد داشت. یک سری هزینههای اضافی تحمیل میکند. علاوه بر این دولت باید انرژی زیادی برای ترمیم گسلهای ایجاد شده صرف کند. به همین علت اینگونه طرحها علمی و درست نیستند.
طراحان انتزاع هرمزگان معتقدند عدم تمرکز مدیران به دلیل وسعت جغرافیایی استان و عدم تخصیص بودجه کافی به این استان، دو دلیل اصلی عقب ماندگی آن است و بنابر همین دلایل، توسعه این منطقه را در گرو تغییر آرایش آن میدانند. نظرتان در این باره چیست؟
این مبنای درستی برای توسعه نیست. یعنی استانها را جدا و تجزیه کنید، چون کارایی مدیرانش پایین است. اینکه در جغرافیای استانها دست بیاوریم به این بهانه که توسعه را رشد دهیم، کار درستی نیست. راه علاج این نیست. راه علاج این است که ما اساس را درست کنیم. پایههای علمی، نیروی انسانی و مدیران را درست کنیم. ما جامعهی اسلامی هستیم، مدیر باید نگاهش اسلامی، عالمانه و بر مبنای عدالت باشد. نگاهش، نگاه جهادی و خدمت به مردم باشد. اگر اینگونه باشد هر منطقهای گلستان میشود. ما منابع کم نداریم، هر نقطه کشور را اگر در نظر بگیرید منابع خوب موجود است. هرمزگان نیز از نظر منابع سرآمد استانها است. پس اگر دیدید در استان هرمزگان یک جایی مشکل پیش آمده این را بدانید که مشکل اصلی مدیرانش است. منابع انسانی خوب کار نمیکنند، وگرنه ظرفیت زیاد داریم. اگر جایی دیدید که مشکل بوجود آمده من مشکل را در نیروی انسانی و در مدیران میبینم. باید در مدیران نوع نگاه عوض شود. مدیران باید یک نگاه تحولی و عالمانه نسبت به مسائل داشته باشند. اینکه استانها را تجزیه کنیم، راه چاره نیست، اتفاقا یکی از الزامات توسعه، وجود همگرایی و یکپارچگی است که باید آن را تقویت کرد. در بحث بودجهبندی هم متاسفانه ما از قدیم الایام مبنای درستی نداشتیم. در حال حاضر نیز با این رشد جمعیت و منابعی که در استان هرمزگان وجود دارد، باید به سمت و سویی برویم که بودجه استان را افزایش دهیم. همانگونه که اصل 48 قانون اساسی میگوید که براساس منابع، ظرفیتها و استعدادهای یک استان باید بودجه کافی برای آن در نظر گرفت، بایستی با چانهزنی مسئولان استان بودجه بیشتری برای شکوفایی ظرفیتهای هرمزگان اختصاص یابد. برخی هم معتقدند با توجه به بحران آب در کشور، سیاستگذاری برای انتقال جمعیت به سمت سواحل معقولانهترین کار ممکن است و وقتی صحبت از چنین تمرکز جمعیتی میشود، باید تغییرات آرایشی استانها را در گام اول اجرا کرد.
برخی هم معتقدند با توجه به بحران آب در کشور، سیاستگذاری برای انتقال جمعیت به سمت سواحل معقولانهترین کار ممکن است و وقتی صحبت از چنین تمرکز جمعیتی میشود، باید تغییرات آرایشی استانها را در گام اول اجرا کرد. حال گمان میکنید دولت زمانی ناچار شود این تغییرات را اجرایی کند؟
در اینکه جمعیت همواره در کنار آبها شکل گرفته است، شکی در آن نیست. این احتمال هم وجود دارد که از فلات مرکزی ایران، جمعیت به دلیل وجود آب و صنایع و برای اشتغال به سمت مناطق ساحلی بیایند. اما بازهم اینها دلیل نمیشود که استانها را تقسیم کنیم. بلکه باید زیرساختهای استانهای ساحلی را تقویت کنند. به این استانها توجه کنیم و با همگرایی رشد و پیشرفت را رقم بزنیم. مردم این استانها را ببینیم و برای توسعه از آنها استفاده کنیم. این دلایلی که برای انجام چنین تصمیمی مطرح کردهاند، اصلا منطقی نیست و رفتن به این سمت و سوهم به نفع نظام نیست.
با توجه به تحولات اقتصادی بزرگی که در شرق هرمزگان در حال رخ دادن است، احتمال تشکیل استان مکران را چقدر میدانید؟
صفر. ما جاسک را داریم چه نیازی است برویم شهری به نام مکران را تشکیل بدهیم. کوه مبارک و سیریک را داریم اگر میخواهیم کاری انجام دهیم زیرساخت این شهرها را تقویت کنیم. با مردم بومی این مناطق همفکری کنیم و آن،ها را بکار بگیریم. در این مناطق از مدیرانی استفاده کنیم که کارآمد باشند. مدیران ضعیف نفرستیم که اگر کار انجام نشد بگویند منطقه مشکل دارد. به طور کلی باید در سطح کلان به منابع هرمزگان و مردمان این مناطق بیشتر اهمیت داد. درمان موقتی راهگشا نیست. کاری کنیم که درمان دائمی باشد و فقر و محرومیت این مناطق را به طور کلی از بین ببرد. این درمان هم مدیریت مشارکتی است. مدیریتی که به مردم اهمیت دهد. منابع را به خوبی مدیریت کند. نگاهمان برای توسعه و توزیع درآمد در استانها یکسان باشد. یک توزیع درآمد عادلانه باشد. اگر استان هرمزگان واقعا ظرفیتهای خوبی دارد به همان نسبت زیرساختهای آن تقویت شود و به آن توجه کنیم. نه اینکه نگاهمان نگاهی باشد که خیلی با عدل و انصاف همخوانی ندارد.
با در نظر گرفتن این تحولات در شرق هرمزگان، آیا ما نیروی متخصص کافی برای استفاده در صنایعی داریم که بهزودی تشکیل میشوند؟
من به شما قول میدهم ما در دانشگاههای استان هرمزگان به اندازهی کافی نیروی متخصص و علمی داریم. اگر نیرو در سطح مدیر لازم است صنایعی که الان در شرق مستقر هستند باید از الان به دانشگاههای استان بگویند که ما این تخصصها را میخواهیم تا از الان نیروی مورد نظر آموزش لازم را ببینند. این صنایع می توانند از الان نیروهای مورد نیاز خود را بورس کنند، این ظرفیت در دانشگاههای استان وجود دارد.
از آنجایی که اکثر این پروژهها ملی است، جذب و تربیت نیروی بومی چندان برای مسئولان آن در اولویت نخواهد بود، فکر نمیکنید مسئولان استان باید از الان در این باره آیندهنگری کنند؟
بله همین طور است. استاندار هرمزگان، نمایندگان محترم و سایر مسئولان استانی باید پیگیر این موضوع باشند و رایزنیهای لازم را انجام دهند. ما در دانشگاهها نیز این آمادگی را داریم که رشتههای مورد نظر صنایع را ایجاد کنیم. البته آنها باید چنین درخواستی را طرح کنند.
روزنامه صبح ساحل