شب یلدا، تحکیم سلامت روان یا ترویج مصرف‌گرایی؟

با اینکه خانواده واحد کوچکی از جامعه‌ی وسیع ماست، مهم‌ترین تاثیر را در شکل گیری شخصیت و سلامت روانمان ایفا می‌کند. تا حد زیادی، این خانواده است که معین می‌کند چقدر جامعه پذیر باشیم، توانایی ارتباط‌ گیری ما با سایر اعضای جامعه به چه صورت باشد و چطور با مسائل زندگی‌مان روبه‌رو شویم. شب یلدا یا شب چله، رسمی است که از دیرینه سعی در بهبود بخشیدن جایگاه خانواده در هسته‌ی روانی ما دارد و بیشتر از اینکه تلاشی برای تدارک دیدن خوراکی‌های هفت رنگ باشد، محرکی برای تداوم قرار گیری ما در اجتماع و تضمین سلامت روانمان بوده است. اما انگار که این رسم هم تحریف شده به دست‌مان رسیده یا شرایط امروز جامعه، ارزش اصلی آن را نادیده گرفته است. خانواده‌های طبقه‌ی مرفه، دیگر چندان اهمیتی به لذت کنار هم بودن و تعدیل ناهمواری‌های روانی نمی‌دهند و خانواده‌های طبقه‌های پایین‌تر هم فرصتی برای دست کشیدن از کار ندارند یا شرایط معیشتی‌شان شب یلدا را از تقویم حذف کرده است. اما طبقه‌ی عموما متوسط هفته‌ها و روزها درگیر تکمیل کردن میزهای رنگ و لعاب دار یلدا برای انتشار عکس‌ها هستند. حتی زمانی که شب چله از راه می‌رسد و همه‌ی خانواده باید برای حفظ سرزندگی‌ تعاملاتشان کنار هم بنشینند، صحبت کنند و غنیمت کنار هم بودن را پذیرا باشند، هرکدام درگیر گرفتن سلفی‌های پرطمطراق و انتشار آنها در فضای مجازی‌شان هستند. بله، انسان معاصر آنقدر تنهاست و آن چنان غرق زرق و برق چشم گیر جهان سرمایه‌داری شده که حتی رسالت رسمی که قرار بوده علیه مصرف بیش از حد و مقابل زندانی شدن انسان در خودش بایستد، در جهت تنهایی و مسخ خود تغییر می‌دهد. در واقع شب یلدا فرصتی است برای بازیابی ارتباط واقعی انسان با انسان، نه انسان با شکلک‌های مجازی، کلمات تایپ شده و فرو رفتن بیشتر و بیشتر در قفس تنهایی. اما ما چقدر برای یادآوری مجدد تعاملات تلاش می‌کنیم؟ آیا غیر از این است که شب چله بیشتر  تبدیل به زمان خرید کردن و فکر کردن به این شده که عناصر مصرفی بیشتری را برای اثبات مرفه بودنمان به آن بیافزاییم؟ آیا عرصه‌ای برای خودنمایی و مصرف گرایی نشده است؟ تمام این‌ها، اگرچه درگرو همرنگی جامعه است اما می‌توانیم برای بازتولید ارتباطات و رضایت خودمان تغییرهای موثری در روند آن ایجاد کنیم. اندازه‌ی نیازمان خرید کنیم، آنچه نیاز نیست و فراتر از مصرف ماست را از سفره‌تان حذف کنیم و اجازه ندهیم شب یلدا، شب تجمل و مصرف باشد. لحظاتی که در شب چله کنار خانواده می‌گذرد، لحظه‌ی ناب اکنون و جریان زندگی است. این جریان، ساکن نمی‌شود، حفظ نمی‌شود و هرگز برای ثبت شدن در مقابل دوربین‌ها سر خم نمی‌کند. ثبت آن‌ها در فیلترها و رنگ‌ها‌ی مسطح، لحظات ناب‌شان را در دم می‌کُشد. پس به جای تلاش برای گرفتن تصاویر مختلف و نشان دادن آن به دیگران، در لحظه باشیم، تمام رنگ‌ها، بوها، افراد و صداها را ببینیم، لمس کنیم و بشنویم. اگر لبریز از تجربه‌ی حال باشیم، نیازی به ثبت و انتشار آن‌ها نخواهیم داشت. در آخر، اجازه بدهیم جادوی تعامل و حفظ ارتباط کلامی با خانواده، نقش خودش را  در سلامت روان ما و خانواده ایفا کند.

روزنامه صبح ساحل