آیا تنها اتفاقات بیرونی منجر به تنش و اضطراب ما می‌شوند؟

در گوشه و کنار رسانه‌ها در فضای مجازی یا عینی زندگی ما، مداوما به فجایع، رویدادها یا تعارضاتی اشاره می‌شود، که در جهان اطراف اتفاق می‌افتد و احتمالا برای ما تشویش و تنش را به همراه خواهد داشت.

اما آیا تنها منبعی که تغییر و تحولات آن، منجر به اضطراب ما خواهد شد، رویدادهای بیرونی است؟ خیر! یک منبع عظیم تولید تنش که آسودگی‌مان را به خطر می‌اندازد، تعارضات درونی است. فرایندهای درونی مثل تعارض‌های حل نشده‌ی ناهشیار یا هشیار، قرار گیری بر سر دوراهی، نرسیدن به ایده‌آل‌هایی که برای خود تعیین کرده‌ایم و ... همگی تعارضات درونی هستند که باعث هیجانات ناخوشایند خواهند شد. اما یکی از اصلی ترین منابع تعارض درونی هنگامی پیش می‌یدااا‌آید، که باید یکی از دو هدف یا دو کار ناهمساز یا متقابلا ناهمخوان را  انتخاب کرد.

یکی از این تعارضات درونی، استقلال در برابر وابستگی است. وقتی با موقعیت دشواری روبه‌رو هستیم که دوست داریم کسی از ما مراقبت کند، گره از مشکلاتمان باز کند و به طور کلی تحت حمایت گروه باشیم، اما در عین حال به یاد می‌آوریم که باید روی پای خود بایستیم و مسئولیت‌پذیر باشیم، در تعارض استقلال در برابر وابستگی به دام افتاده‌ایم. مانند زمانی که در دانشگاه شهر دیگری پذیرفته‌ شده‌ایم و موقعیت پیشرفت خوبی روبه‌روی ماست اما از طرفی نمی‌خواهیم امنیت و آرامشی که در کنار خانواده داریم را به مصائب زندگی مستقل در شهر دیگری ترجیح دهیم. اگر این تعارض‌ها مدت زمان زیادی ادامه پیدا کند، فشار روانی برایمان ایجاد خواهد کرد و پاسخ‌هایی که ما به فشار روانی می‌دهیم، عموما اضطراب، خشم و پرخاشگری، خمودگی و افسردگی و پناه بردن به راه‌های فرار است.

در شرایطی که فشار روانی زیاد است، احتمال رخداد یا افزایش رفتارهای مخربی مانند سیگار کشیدن، دوری از تحرک، مصرف غذاهای مضر و ... افزایش پیدا می‌کند. اما در نظریه‌ی شناختی، یک‌سری ویژگی‌ها از ما در برابر تنش‌ها و تعارضات محافظت می‌کنند، که می‌توان آن‌ها را در سه کلامه‌ی «تعهد»، «مهار و کنترل» و «مبارزه و تلاش» خلاصه کرد. برای مثال احساس در مهارِ رویدادهای زندگی، همان احساس شایستگی است. شایستگی در اینکه می‌توانیم رویدادهای درونی را مهار کنیم و تعارضات را کنترل کنیم. تلاشگری  مبارز بودن نیز متضمن ارزیابی شناختی مبتنی بر این باور است که «تغییر» در زندگی، امری طبیعی است و باید آن را بیشتر فرصتی برای رشد به شمار آورد تا تهدیدی برای امنیت. بنابراین در تعارضات درونی میزان مهارتی که ما برای تعبیر مسئله و مقابله با آن داریم، می‌تواند از ما در برابر فشار روانی محافظت کند و شرایطی را ایجاد کند تا کمتر به رفتارهای مخرب پناه ببریم. 

روزنامه صبح ساحل