بندرگاه بی‌ناخدا

در استان هرمزگان پروژه‌های زخمی شده‌ی بسیاری هم‌چون زگیل برتن شهرهای استان سنگینی می‌کند.از پل خلیج‌فارس گرفته تا پایانه‌ی مسافری بندرعباس، تالار فرهنگی این شهر وچندین وچند پروژه‌ی دیگر که پس ازگذشت چند سال ازکلنگ‌زنی وعلی‌رغم تعیین زمان بهره‌برداری از آن‌ها تا به امروز به دلایل مختلف به پایان نرسیده وابنیه و یا سازه‌های آن‌ها درحال نابودی وفرسودگی است.اما درهمین نزدیکی ها،درساحل شرقی بندرعباس،یکی ازهزاران پروژه‌ی ناتمام خودنمایی می‌کند.بندرگاه نخل ناخدا پروژه‌ای که قرار بود دو ساله ساخته شود،اکنون با گذشت چندین سال ازعکس یادگاری آقایان درمراسم کلنگ‌زنی هنوز اندرخم یک کوچه است.بندرگاهی که با ساخت آن مسیر بندرعباس تا جزیره‌ی هرمز کوتاه می‌شود.

به گزارش صبح ساحل، طرح مهرماندگار،متشکل ازتعداد زیادی پروژه‌ی عمرانی درسطح کشوراست که در اواخر دولت احمدی‌نژاد کلید خورد. بندرگاه نخل ناخدا نیزیکی ازپروژه‌های طرح مهرماندگار است.با وجود این‌که مطالعات ساخت این پروژه‌ی درسال ۱۳۸۶ انجام گرفته بود،اما 4سال بعد در اواخر سال ۱۳۹۰ عملیات اجرایی آن آغاز شد .دهه‌ی نخست بهمن ماه 1390 یا دقیق‌تر در نهمین روزازاین ماه،تعدادی ازمسئولان دور هم جمع شدند تا با برگزاری مراسم کلنگ‌زنی به همگان اعلام کنند که در این مکان بندرگاهی برای کوتاه شدن فاصله بندرعباس تا جزیره هرمز،احداث خواهد شد.درهمان سال «علی‌اکبر صفایی»،مدیرکل وقت بنادرودریانوردی هرمزگان ومدیرعامل کنونی این سازمان،گفت: بندر نخل‌ناخدا در راستای عمل به فرمایشات مقام معظم رهبری در جهت رسیدگی به جزیره‌ی هرمزساخته خواهد شد.

وعده‌های بی‌پایان

در اردیبهشت‌ماه سال 91 معاون مهندسی وعمران اداره‌ی کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان اعلام کرد:این پروژه سال آینده (سال 1392) به پایان می‌رسد. «عباس کمالی»،از بندر چند منظوره‌ی نخل ناخدا به‌ عنوان نخستین بندر نخلی شکل کشوریاد می‌کند.به‌ گفته‌ی وی،طبق قرارداد،این بندر نخلی 18 ماهه و با 300 میلیارد ریال ساخته خواهد شد.او تاکید می‌کند:خرداد ۹۲ بندرگاه نخل‌ناخدا به عنوان بندر تجاری، مسافری و تفریحی به بهره‌برداری خواهد رسید.او این را هم اضافه می‌کند که ایجاد مجموعه‌ی دریایی مناسب برای فعالیت‌های مسافری،تفریحی وگردشگری،کاهش ترافیک دریایی،رونق گردشگری ساحلی و دریایی وسهولت در رفت‌و‌آمد شناورها به هرمزو بندرعباس هم ازدیگراهداف ساخت این بندر است.وی با امیدواری گفته بود:با پایان یافتن فاز نخست بلافاصله عملیات اجرایی فاز دوم شامل احداث پایانه‌ی مسافری،هتل،رستوران،کافی شاپ،مرکز تفریحات دریایی و ورزش‌های آبی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی آغاز خواهد شد.ازآغاز احداث این بندر، مسئولان کشوری و استانی بر اجرای به موقع آن تاکید داشتند.با وجود این‌که هر یک از مسئولان زمان‌های متفاوتی را برای پایان این پروژه اعلام می‌کردند، اما همگی امیدوار بودند تا پیش از پایان کار دولت دهم،یعنی تا شهریور ۹۲ کاربه سرانجام برسد.حتی محرابیان رییس ستاد مهر ماندگارکشور گفته بود این بندر تا اردیبهشت ۹۲ به بهره‌برداری می‌رسد.۲سال پس از این اظهارات،در شهریورماه 1394 خبری ازقول «ابراهیم ایدنی» مدیرکل وقت بنادرودریانوردی استان هرمزگان،مبنی بر پیشرفت 97درصدی این پروژه و بهره‌برداری از فاز نخست آن تا پایان آبان‌ماه همین سال منتشر شد.اما سال 1394 به سر رسید و باز هم خبری از سرنوشت این پروژه نشد.

بی توجهی به مشکلات زیست محیطی!

طبق اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان، با گذشت یک دهه از ساخت بندر نخل ناخدای بندرعباس مسئولان و متولیان ساخت این پروژه از سازمان محیط زیست مجوز ساخت و فعالیت دریافت نکرده اند و تاز زمانی که استانداردهای زیست محیطی رعایت نکنند،اجازه فعالیت تجاری ندارند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان در این باره می گوید: با توجه به اینکه این پروژه به عنوان یک طرح ملی مطرح بوده، اداره کل محیط زیست استان درهمان زمان از دستگاه های متولی ازجمله استانداری و بنادرو دریانوردی خواست که درساخت این بندراستانداردهای لازم ازجمله ایجاد کانال هدایت آب به شکل موج شکن ایجاد کند که تاکنون برای این پروژه اقدامی صورت نگرفته است.

حبیب مسیحی تازیانی تاکید می کند:این کانال موجب می شود که تبادل آب به هنگام جزر ومد و توفان به خوبی صورت گیرد و ازخسارت به بندرگاه جلوگیری کند لذا برای تکمیل این پروژه ملی،یک الزام زیست محیطی لازم بوده که قبل از بهره‌برداری اقدام شود.

وی معتقداست:اسکله نخل ناخدا شاید برای گردشگری قابلیت داشته باشد ولی برای استفاده درامورتجاری واقتصادی  نیازمندمجوزهای دیگری است.

ناگفته نماند که «مجید وفادار» مدیرکل پیشین حفاظت محیط ‌زیست هرمزگان نیزاز روز نخست با نگاه کارشناسی واز جنبه زیست محیطی مخالف ساخت این بندر بود.

7 سال بلاتکلیفی!

از سال 1393 تا 1399 و پس از کش‌وقوس‌های فراوان درخصوص واگذاری این بندرگاه به شهرداری بندرعباس و علی‌رغم اعلام آمادگی شهردارسابق بندرعباس برای تحويل وتكميل این پروژه و تاکید استاندار پیشین هرمزگان، در دی‌ماه سال گذشته درنشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه‌ی استان هرمزگان مبنی بر این‌که شهرداری باید این بندرگاه را به یک مجموعه‌ی گردشگری تبدیل کند،این اتفاق هرگز نیفتاد.اما در تازه‌ترین اظهارات، مسئولان از واگذاری آن به سازمان بنادرودریانوردی خبر می‌دهند.

معاون امورعمرانی استانداری هرمزگان در این باره می‌گوید:از آن‌جایی که بازنگری زیست‌محیطی بندرگاه در دست احداث نخل ناخدا در شرق بندرعباس به عنوان یک چالش در توقف این طرح مطرح است،سازمان بنادر و دریانوردی رفع این موضوع را در دستور کار خود قرار داد.

«رضا مدرس» معتقد است:استانداری هرمزگان و دستگاه‌های متولی از جمله محیط ‌زیست استان این موضوع را مطرح کرد که بندر نخل‌ناخدا چالش زیست‌محیطی دارد و برای همین منظور باید درمطالعات به طور حتم ارزیابی زیست‌محیطی و رفع چالش‌های زیست‌محیطی هم در برنامه‌ی سازمان بنادرودریانوردی قرار گیرد.او این را هم اضافه می‌کند که از سال ۹۱ تاکنون نزدیک به ۲۰۰ میلیارد ریال برای بندرگاه نخل‌ناخدای بندرعباس هزینه شده است.او یکی دیگر از دلایل متوقف شدن این طرح را کمبود منابع اعتباری اعلام می‌کند.معاون امور عمرانی استانداری هرمزگان می‌گوید:مدیرعامل سازمان بنادرودریانوردی کشور درسفرچندماه پیش به بندرعباس،قول داد در سریع‌ترین زمان ممکن فرایند تکمیل مطالعه و اجرای طرح را انجام دهد به گونه‌ای که فرایند آن تا پایان امسال انجام شود ومتولی تکمیل و راه‌اندازی آن خود سازمان بنادر باشد.مدرس ادامه داد: قرار بود بندرگاه نخل ناخدای بندرعباس در ۲مرحله انجام شود که مرحله‌ی نخست که شامل احداث زیرساخت‌های اولیه بندری و دریایی همچون جاده‌ی دسترسی،موج‌شکن‌ها و حوضچه‌ی پهلوگیری شناورهاست، تا قبل از پایان سال عملیات اجرایی آن شروع شود ومرحله‌ی دوم نیز استحصال اراضی بوده که بعد ساختار تجاری و اقامتی و گردشگری پیدا می‌کند.

سازمان بنادرودریانوردی، ناخدای نخل ناخدا

«علی اکبرصفایی»مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی،کسی که در زمان مدیریتش در اداره‌ی کل بنادرودریانوردی هرمزگان این طرح آغاز شده،در نخستین سفرش به بندرعباس به عنوان مدیرعامل سازمان بنادر ودریانوردی در دولت سیزدهم،توسعه‌ی گردشگری دریایی و ساحلی را از دیگر رویکردهای جدی سازمان می داند و می‌گوید:در حوزه‌ی گردشگری دریایی،در نظر داریم پروژه‌ی نخل ناخدا در نزدیکی فرودگاه بندرعباس را سرعت بیشتری بدهیم و دسترسی مردم جزیره هرمز را تسهیل کنیم.

«علیرضا محمدی‌کرجی ران»مدیرکل بنادرودریانوردی هرمزگان نیز درباره‌ی این طرح می‌گوید:مرحله‌ی نخست اجرای این طرح بندری،شامل احداث زیرساخت‌های اولیه‌ی بندری و دریایی هم‌چون جاده‌ی دسترسی،موج‌شکن‌ها و حوضچه‌ی پهلوگیری شناورهااست.وی ادامه می‌دهد:دراین مرحله،اعتباری افزون بر۳۵۰ میلیارد ریال از محل منابع داخلی سازمان بنادر هزینه شده است. با بهره‌برداری از طرح نخل‌ناخدا،فاصله‌ی ۱۹ کیلومتری بندرعباس به جزیره‌ی هرمز به ۱۳ کیلومتر کاهش یافته و با رونق تجارت و گردشگری،توسعه‌ی چشمگیر جزیره‌ی زیبا و تاریخی هرمز را در پی خواهد داشت.

آخرین اظهار نظر

معاون مهندسی وعمران اداره‌ی کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان در آخرین اظهار نظر به صبح ساحل می گوید:در این پروژه تاکنون حدود3/4 کیلومترجاده دسترسی و بازوی موج شکن سنگی، زیرسازی مسیر و بخشی از زیر ساخت برق انجام شده است.عباس کمالی اضافه کرد:مطالعات زیست محیطی در سال 86 همزمان با طراحی انجام شد و در چندین نوبت به اداره کل حفاظت محیط زیست استان ارسال شده است.وی ادامه داد: از نیازهای اصلی پروژه، پسکرانه بوده که علیرغم تخصیص 25 هکتاراولیه، تنها 6 هکتارآن جهت ایجاد اتوبان ساحلی تصرف شد و مابقی هم هنوز منجر به اخذ سند نشده است. معاون مهندسی وعمران اداره‌ی کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان تصریح کرد:با تمام مشکلات، سازمان بنادر و دریانوردی نسبت به انتخاب مشاور جدید و ادامه کار اقدام نموده و بازبینی طرح جهت تکمیل در مرحله مطالعه است.

از بین رفتن میلیاردها تومان از جیب بیت‌المال!

از زمان کلنگ‌زنی،این طرح هم‌چون بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام تاکنون میلیاردها تومان هزینه شده است.طبق اخبار رسمی منتشر شده، برای ساخت بندرگاه نخل ناخدا تاکنون درفاز نخست، ۳۰میلیارد تومان هزینه شده است اما برخی، هزینه‌ی ساخت این پروژه را رقمی بیش از این عنوان می‌کنند.با بهره‌برداری از این طرح فاصله‌ی دریایی بندرعباس به جزیره‌ی هرمز کاهش یافته و با رونق تجارت و گردشگری، توسعه‌ی چشمگیر جزیره‌ی زیبا و تاریخی هرمزرا در پی خواهد داشت.شاید این نکته جالب باشد که بدانید از زمان آغاز این پروژه ۳دولت،۳استاندار، 5مدیرکل بنادر و دریانوردی و شهردار بندرعباس تغییر کرده،اما این پروژه همچون پل خلیج‌فارس به بهره‌برداری نرسیده است.حال که پس از کش‌وقوس‌های فراوان،این بندرگاه، ناخدای خود را پیدا کرده،امیدواریم دوباره شاهد از بین رفتن میلیاردها تومان ازجیب بیت‌المال نباشیم و این بندرگاه به جای اینکه به امان خدا رها شود،به سرعت عملیات اجرایی آن از سر گرفته شود.

عکاس محمد خداکریمی