ناتوانی شیلات در مقابله با صید ترال

صیادان شرق جاسک در اعتراض به صید ترال لنج‌ها و قایق‌ها روز یکشنبه ۱۵ اسفندماه در محل فرمانداری شهرستان تجمع کردند. طبق قانون صید ترال در کشور ممنوع است اما از آنجایی که سازمان شیلات برنامه مشخص و امکانات لازم در برخورد با این متخلفان را ندارد شاهد انجام این نوع صید و افزایش آن هستیم. در شرایطی که پژوهش‌ها کاهش چشمگیر ذخایر آبزیان در آب‌های جنوب کشور را تایید کرده است، ادامه این روند تهدیدی جدی برای آینده صید و صیادی در خلیج فارس و هزاران نفری‌ست که از این راه ارتزاق می‌کنند. رئیس‌جمهوری آبان ماه امسال نسبت به این موضوع هشدار داد و تاکید کرد که حتما باید جلوی صید ترال گرفته شود. «آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی» در سفر دی ماه به هرمزگان بار درگیر به ضرورت ساماندهی وضع صیادی در آب‌های خلیج فارس اشاره کرد اما هنوز اراده جدی برای مقابله با این موضوع دیده نمی‌شود.

گوش شنوایی نیست

شماری از صیادان جاسکی در اعتراض به وضعیت صید ترال و کاهش قابل لمس ذخایر صید در آب‌های شرقی استان هرمزگان در برابر فرمانداری و دفتر امام جمعه این شهرستان تجمع و خواستار جلوگیری از صید ترال در آب‌های این منطقه شدند. این صیادان می‌گویند بار دیگر شناورهای محلی از مناطق دیگر کشور از جمله سیستان و بلوچستان و چابهار مشغول به صید ترال در مناطق نزدیک به ساحل شرق جاسک هستند. به گفته‌ یکی از صیادان، ترال‌کشی این شناورها به شدت به ذخیره ماهیان این منطقه آسیب وارد کرده است. این صیادان خواستار توجه شیلات و برخورد با این اقدامات غیرقانونی شدند. یکی دیگر از صیادان با بیان اینکه اولین بار نیست که صیادان جاسکی به این موضوع معترض هستند، می‌گوید: «دفعات پیش چند قایق ترال‌کش توقیف شد که کمتر از ۶ ماه از توقیفی آزاد شدند. باید سختگیرانه‌تر با این شناورها برخورد کنند».

ترال چگونه انجام می‌شود؟

یکی از صیادان جاسکی در این رابطه می‌گوید: «قایق‌ها و لنج‌ها برای صید ترال دو نوع تور دارند. تور ریز برای صید میگو، تور بزرگتر برای صید ماهی. تور لنج‌ها به شکل کیسه‌ای است که از دو طرف به تخته‌هایی وصل می‌شود. این تور را به دریا می‌اندازند و به دنبال لنج در دریا کشیده می‌شود». این نوع صید که به ترال سنتی مشهور است یک روش ماهیگیری است که در آن به وسیله کشیدن تور در آب توسط یک یا چند شناور، ماهیگیری انجام می‌شود. ترال سطحی یا میانی برای صید ماهیانی مانند ماهی تن، فانوس ماهیان، یال اسبی و... استفاده می‌شود. ترال کف نیز جهت صید آبزیان و ماهیان کف‌زی و نزدیک کف مانند میگو، ماهی مرکب، کفشک و... به کار می‌رود. حجم خسارت‌هایی که ترال کف یا کف‌روب ایجاد می‌کند بسیار سنگین و غیرقابل جبران است. در واقع باعث آشفتگی و برهم خوردن توازن در زندگی دریایی می‌شود. این روش علاوه بر اینکه محیط زیست را نابود می‌کند، روز به روز نان سفره صیادان بومی را هم کمتر می‌کند. ماهیگیران بومی نگران وضعیت موجود هستند چون ادامه این روند سبب کمیاب شدن هر دو نوع ماهی قابل‌عرضه در بازار می‌شود.

یک قدم تا نابودی اکوسیستم خلیج فارس

طبق پژوهشی که دانشگاه هرمزگان و پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان انجام داده است، ذخایر آبزی خلیج فارس به یکباره در چند سال اخیر با کاهش جدی مواجه شده‌ است. براساس این پژوهش تنوع گونه‌ای خلیج فارس دچار آسیب جدی شده و ترکیب گونه‌ای‌ به نسبت سال‌های گذشته تغییر کرده است به طوریکه ماهیان ریز و کوچک بیشتر از ماهیان تجاری در ترکیب صید هستند. در واقع تعادل در خلیج‌فارس بهم ریخته است و در شرایط بحرانی قرار دارد. فعالیت گسترده شناورهای غیرمجاز {۱۲ هزار شناور غیرمجاز در هرمزگان} و افزایش روزافزون آنها بهره‌برداری‌های بی‌ضابطه و صید بی‌رویه را به دنبال دارد. از طرف دیگر روش‌های صید و ادوات صید غیر استاندارد، نبود مدیریت یکپارچه در حوزه شیلات و عدم وجود قوانین بازدارنده جهت جلوگیری از صید غیرمجاز و غیر مسئولانه از دیگر دلایلی است که وضعیت کنونی را رقم زده است. صید و صیادی نیازمند به‌روزرسانی و استانداردسازی است. یکی از دلایل اصلی افزایش شناورهای غیرمجاز مشکلات اقتصادی و معیشتی سال‌های اخیر است. از همین رو توانمندسازی، آموزش و ایجاد معیشت جایگزین برای جوامع محلی باید در دستورکار قرار گیرد. در سال اخیر کم و بیش اخباری درباره‌ی توقیف شناورهای غیرمجاز مشاهده شد اما شیلات همواره در پاسخ به اهمال در برخورد با شناورهای صید ترال، بحث کمبود تجهیزات، امکانات و نیروی انسانی را مطرح کرده است. برای حفاظت از ذخایر آسیب دیده خلیج فارس باید نظارت جدی صورت بگیرد. ساماندهی این شرایط عزم گسترده‌ای می‌طلبد که در حال حاضر نشانه‌ای از آن رویت نمی‌شود.

 

روزنامه صبح ساحل