ایامی شیرین با کام تلخ

زمستان که فرا می‌رسد، بوی خوش نوروز را به همراه دارد. از اواسط زمستان است که مردم به فکر خانه تکانی و خرید عید می‌افتند. در جای‌جای شهر، هر فردی فارغ از هر قشر و میزان درآمد به فکر تکمیل کردن سفر هفت‌سین خود است. شاید فردی در یک محله‌ی کپرنشین بندرعباس با ته‌مانده‌ی پس‌اندازش به فکر خرید یک ماهی قرمز برای دل‌خوش‌کردن فرزندش باشد. شاید هم فردی در پنت‌هوس خانه‌اش به فکر این باشد که لحظه سال تحویل را در فرانسه جشن بگیرد یا جزایر هاوایی! شاید هم کارمندی که چهار قسط عقب افتاده‌ی بانکی دارد، نگران این باشد که مبادا حقوق اسفندماه‌اش را بابت اقساط معوقه برداشت کنند و جلوی زن‌وبچه‌هایش شرمنده شود. مردم در سال 1400، دل‌خوش به تحولات چشم‌گیر در وضعیت اقتصادی کشورشان بودند اما این دل‌خوشی به سرانجام نرسید. تورم روزبه‌روز بیشتر و بیشتر شد و قیمت کالاهای اساسی نجومی بالا رفت اما از افزایش حقوق متناسب با چنین افزایش قیمتی خبری نبود. با این تفاسیر، میزان افزایش حقوق برای سال 1401، 25 درصد مصوب شده و حقوق‌بگیران امیدوار هستند قیمت‌ها نیز بیشتر از این میزان صعودی نشوند. برای تخمین هزینه‌های نوروزی یک خانواده چهار نفره با حقوق کارمندی به سراغ یک کارمند رفته‌ام که در ادامه می‌خوانیم.

حقوق‌بگیران مغلوب تورم

حقوق روزانه کارمندان و حقوق بگیران دولتی (چه قرارداد دائم و چه قرارداد موقت) در سال 1400،  برابر با ۸۸۵ هزار و ۱۶۵ ریال بود. درحالی که در سال ۹۹ این مبلغ ۶۳۶ هزار و ۸۰۹ هزار ریال به صورت روزانه بوده است. به عبارتی دیگر با توجه به روند صعودی تورم در سال 1400، تنها 248 هزار و 356 هزار ریال به حقوق روزانه این قشر از حقوق‌بگیران اضافه شده‌بود. همچنین مبلغ ماهانه سنوات از یک میلیون ریال در سال ۹۹ به یک میلیون ۴۰۰ هزار ریال در سال ۱۴۰۰ رسید. از طرفی، پس از تصویب میزان پایه حقوق سال ۱۴۰۰ در مجلس، حق اولاد کارمندان متاهل دارای فرزند نیز مشخص شد. حق اولاد کارگران به ازای هر فرزند زیر ۱۸ سال در سال 1400 برابر با ۲ میلیون و ۶۵۵ هزار و ۴۹۵ ریال شد. این رقم در سال 1399، یک میلیون و ۹۱۰ هزار و ۴۲۷ ریال بود اما در سال ۱۴۰۰ این رقم برای کارمندان دارای دو فرزند، به ۵ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۹۸۴ ریال رسید. در نتیجه حداقل حقوق برای فردی با حداقل یک سال سابقه و دارای دو فرزند، 4 میلیون و 376 هزار و 594 تومان اعلام شد. سوالی که در اینجا پیش می‌آید، این است که آیا این مبلغ کفاف یک زندگی 4 نفره در طول یک ماه را می‌دهد؟ با توجه به روند افزایشی تورم و قیمت‌های نجومی مواد غذایی و هزینه‌های تحصیل و مایحتاج فرزندان به نظر می‌رسد، حقوق یک فرد با حداقل یک سال سابقه، تنها تا نصف ماه کفاف زندگی‌اش را دهد و باقی ماه را می‌بایست هوا تنفس کند!

زندگی یک کارمند از نمای نزدیک

«حسام»، کارمند یکی از ادارات بندرعباس است. به گفته همکارانش، حسام همیشه از وضعیت نابه‌سامان زندگی‌اش گلایه می‌کند. سراغ او رفتم و پای درد‌دل‌هایش نشستم. این کارمند در حالی که کاغذهای به‌هم ریخته‌ی روی میزش را مرتب می‌کرد، گفت: «خیلی دنبال کار گشتم تا بالاخره این کار را پیدا کردم. به خیال خودم، دیگر نانم در روغن بود و از پس تمام هزینه‌های خانه و فرزندانم برمی‌آمدم. سال اولی که شروع به کار کردم، حقوقم یک میلیون و 500 تومان بود. همه گفتند صبر داشته باش، کم‌کم حقوقت را افزایش می‌دهند. حقوقم کم‌کم افزایش پیدا کرد و بالاخره به محدوده‌ 4 میلیون تومان رسید اما وضعیت معیشت من هیچ پیشرفتی نکرد». ابروهایش در هم رفت، چند دقیقه‌ای در سکوت پای برگه‌های روی میزش را مهر و امضا کرد و سپس ادامه داد: «ناشکری نمی‌کنم، بالاخره خیلی‌ها همین میزان حقوق هم دریافت نمی‌کنند اما من با مدرک فوق لیسانس مستحق چندرغاز حقوق هستم؟ مبلغی که با آن فقط 10 روز اول ماه سپری می‌شود. آخرهای سال هم همیشه با استرس می‌گذرد که مبادا نتوانم بساط نوروزی خانواده‌ام را تامین کنم. با این قیمت‌های سرسام‌آور مگر می‌شود زندگی 4 نفره را گذراند؟ کاش مسئولانی با حقوق‌های به قول خودشان بخور ونمیر که چنین حقوق‌هایی را تصویب می‌کنند، لحظه‌ای خود را جای ما بگذارند تا جرعه‌ای از سختی ما را بچشند، بلکه زمان تعیین حقوق کارگران و کامندان کمی از خساست خود کوتاه بیایند»!

مظنه‌ی خریدهای نوروزی

شیرینی ایام نوروز به حال‌وهوای خریدهای نوروز و چیدن سفره هفت‌سین است اما اگر افسارگسیختگی قیمت‌ها، پولی در جیب مردم بگذارد! هرساله، اواخر اسفندماه، شهر رنگ‌وبوی دیگری به خود می‌گیرد. مردم در تکاپوی خرید سبزه و ماهی سفره‌ی هفت‌سین یا لباس‌های عیدی خود هستند. برای اطلاع از هزینه‌های نوروزی، ابتدا برای اطلاع از قیمت‌های وسایل سفر هفت‌سین به سراغ غرفه‌های موقت در سطح شهر رفتم. انواع ماهی‌ها و ظروف رنگارنگ هفت‌سین در غرفه خودنمایی می‌کردند. ارزان‌ترین ماهی، ماهی قرمز کوچک 20 هزار تومان قیمت خورده بود و ساده‌ترین سبزه‌ 25 هزارتومان. اگر فردی اسکناس زیادی در جیبش داشت، می‌توانست ست کامل هفت‌سین سفالی منبت‌کاری شده‌ی 400 هزار تومانی را نیز به خریدهایش اضافه کند. به طور کلی کمترین مبلغ خرج‌شده در یک غرفه‌ی نوروزی مبلغی حدود 300 هزار تومان تخمین زده می‌شود. خرید آجیل شب عید هم که از واجبات سفره نوروزی محسوب می‌شود؛ بنابراین با پسته‌ی 280 هزار تومانی به بالا و گردو و بادام هندی 200 هزار تومانی، حداقل بودجه برای خرید آجیل عید، حدود 500 هزار تومان برآورد می‌شود. البته آجیل درجه سه و چهار هم در آجیل‌فروشی یافت می‌شود اما دیگر خبری از پسته خندان در سفره‌ی هفت‌سین‌تان نیست! همچنین اگر شما یک کارمند ساده هستید در شیرینی‌فروشی، تنها به سراغ شیرینی دانمارکی بروید؛ زیرا شیرنی‌های خوشمزه‌ی دیگر رنگ‌ولعاب گران‌قیمتی دارند و حقوق شما از عهده‌ی چنین خرجی برنمی‌آید. اگر هم نتوانستید جلوی چشمک‌زدن شیرینی‌های تر و خشک دیگر مقاومت کنید، به فکر حذف خرید یک کالای دیگر از سبد مصرفی‌تان باشید.

طنز حقوق‌بگیری

تا این‌جای خرید از حقوق یک کارمند با یک‌سال سابقه، حدود 900 هزار تومان کسر شد و 3 میلیون و 476 هزار و 594 تومان دیگر باقی ماند. پس از خرید سفره هفت‌سین، شیرینی و آجیل، نوبت به خرید کالاهای اساسی اعم از برنج، روغن، گوشت، مرغ و غیره برای ایام نوروز می‌رسد. برنج، جز لاینفک سفره‌های مردم ایران که در سال 1400 با کش‌وقوس‌هایی روبه‌رو شد؛ دپوی هزاران برنج در معرض خرابی گرفته تا عدم برداشت برنج اعلای شمال. اواخر بهمن‌ماه بود که شرکت بازرگانی دولتی ایران، بالاخره قیمت برنج خارجی را اعلام کرد. قیمت تمام شده انواع برنج خارجی با توجه به قیمت‌های جهانی و نرخ ارز بازار نیما نشان می‌دهد حداقل هزینه تمام شده انواع برنج وارداتی موجود در سبد توزیع شرکت متبوع، بدون احتساب سود واردکننده، سودعمده فروش، سودخرده فروشی و هزینه‌های مالی برای هر کیلوگرم برنج ۱۱۲۱ هندی ۲۵هزار و ۷۶۲ تومان، هر کیلو گرم برنج ۱۱۲۱ پاکستانی 254هزار و 28 تومان و برنج B ۱۰۰ تایلندی، ۱۵هزار و ۵۰۴ تومان است. شرکت بازرگانی دولتی ایران با در نظر گرفتن یارانه‌های دولتی، هر کیلوگرم برنج هندی را کیلویی 22 هزار تومان، برنج پاکستانی 23 هزار تومان و هر کیلو برنج تایلندی را 11 هزار تومان عرضه می‌کند که به ترتیب با قیمت‌های 24هزار تومان، 25 هزار تومان و 12 هزار و 500 تومان به دست مصرف کننده می‌رسد. بنابراین 20 کیلو از برنج پاکستانی، بالغ بر 500 هزار تومان آب می‌خورد. از طرفی، فروشندگان گوشت و مرغ نیز معتقدند که دلالان باعث نوسانات این بازار شده‌اند و در این فروشگاه نیز حداقل خرید یک کیلویی از گوشت و مرغ و ماهی کمتر از 800 هزار تومان نمی‌شود. درنهایت با احتساب خرید میوه، خشکبار، لبنیات و مواد غذایی دیگر، کمتر از 2 میلیون تومان برای خرید لباس عید یک خانواده چهار نفره باقی می‌ماند.به عبارتی، هر نفر با 500 هزار تومان باید تمام خرید عید خود را انجام دهد. با نگاهی به بازار پوشاک درمی‌یابیم که با چنین مبلغی تنها یک دست لباس راحتی آن هم با جنس الیاف 30 درصد مرغوب، آن هم با هزار چک‌وچانه می‌توان خرید! شاید این اعداد و ارقام به چشم حقوق‌بگیران نجومی، یک طنز دلچسب به نظر بیاید اما برای کارگران و کارمندان ساده یک تراژدی تلخ اما واقعی تلقی می‌شود.

روزنامه صبح ساحل