سالِ بحران

وضعیت اقتصادی و چگونگی درآمد اقشار متوسط و رو به پایین جامعه که خیل عظیمی را در سرتاسر کشور تشکیل می‌دهند، مردم را بر آن می‌دارد تا از مواد غذایی استفاده کنند که توانایی خرید آن‌ها کمی آسان‌تر از دیگر گروه‌های غذایی است. یکی از اقلام مورد نیاز مردم در برنامه غذایی هفتگی مرغ است که با توجه به قیمت بالای آبزیان و گوشت های قرمز، جایگزینی اجباری برای پر کردن سفره‌هایشان است. این در حالی است که در اردیبهشت‌ماه امسال، کمبود مرغ بار دیگر موجب خالی‌تر شدن سفره‌های مردم شد. توزیع به اندازه مرغ در بازار  راه‌حلی بود که به ذهن مسئولان بالادست رسید که به دنبال آن صف‌های طولانی برای دریافت آذوقه آن هم در شرایط شیوع ویروس کرونا در کشور به راه افتاد . «ایرج حیدری»، معاون اقتصادی استانداری هرمزگان دستور خروج غیر قانونی مرغ از استان را صادر کرد و گفت: «دستگاه‌های اجرایی باید با نظارت بیشتری بحران کمبود مرغ را مدیریت کنند».  با توجه به اخبار ضد و نقیض و مصاحبه‌های پی ‌در ‌‌پی ، مدیران اجرایی همچنان از ثبات بازار مرغ خبر می دادند اما با کمی تامل و مراجعه به مراکز ازاد فروش مرغ و مشاهدات میدانی، همچنان مرغ از  سفره‌ها پر کشیده بود. همچنین معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری هرمزگان در اردیبهشت ماه امسال با سخنانی از قبیل رفع موانع و مشکلات واحدهای غیرفعال مرغداری و ورود واحدها  به چرخه تولید گوشت سفید استان مژده ی رفع کمبود این ماده غذایی را داد. او خواستار جلوگیری از هرگونه سوء‌استفاده احتمالی در بازار این محصول شد تا بتوان ارامش را در بازار و عرضه و تقاضا برقرار سازد .  فرماندار بندرعباس نیز در چنین تاریخی از مشکلات ارزی و واردات گوشت سفید در بروز کمبود مرغ در استان خبر داد . او بر این عقیده استوار بود که مشکلات تامین مرغ در هرمزگان با ظرفیت تولید مرغ همخوانی ندارد و بایستی نیاز روزانه‌ی مردم را از شهرستان‌های همجوار همچون بستک تامین نمود . سخنگوی سازمان جهادکشاورزی از تولید روزانه 110 تولید مرغ خبر داد و گفت: افزون بر این میزان، 10 تن نیز مازاد تولید و در اختیار کشتارگاه‌ها قرار می‌گیرد . از آنجا به بعد بر عهده سازمان صمت است که نسبت به توزیع مناسب اقدام کند. پاس دادن‌های متوالی از زمین خود به دیگری کماکان ادامه داشت و همچنان جای خالی گوشت سفید در بازار به قوت خود باقی بود.

تیر| فوت بر اثر نبود پادزهر

تیرماه بود و آغاز فصل گرما در یکی از شرجی‌ترین استان‌های ایران. با وجود گرما در مناطق جنوبی کشور، فعالیت عقرب‌ها نیز بیشتر می‌شود و خطر گزش نیش آن‌ها برای روستانشینان، به دلیل قرارگیری مناطق زندگی‌شان تهدیدی جدی محسوب می‌شود. خطری که اگر جدی گرفته نشود و سهل انگارانه از کنار آن عبور کنند، می‌تواند فاجعه‌ای به نام مرگ عزیزان را برایشان مقدر سازد. استان هرمزگان رتبه دوم میزان عقرب گزیدگی در کشور را دارد و هرساله بیش از 10 مورد مرگ ناشی از عقرب گزیدگی گزارش می‌شود. طبق اظهارات کارشناس  ارشد حشره‌شناسی پزشکی شهرستان پارسیان با281  نمونه کژدم بیشترین تعداد عقرب را به ثبت رسانیده است که گونه (گادیم) خطرناک‌ترین کژدم کشور و عامل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از عقرب‌زدگی در استان است. او با تاکید بر وفور دو کژدم خطرناک گادیم و عقرب سیاه در محدوده شهرها و روستاهای دارای موارد بالای عقرب‌زدگی در استان هرمزگان و نیز در داخل اماکن انسانی، خبر داد. در این فصل به‌خصوص به دلیل خشک‌سالی‌ها، آمار عقرب گزیدگی در هرمزگان بسیار شایع است و به خطر جدی در برخی مناطق تبدیل می‌شود. به دلیل خشک‌سالی‌های امسال، برشمار عقرب‌های پرخطر مناطق مختلف استان افزوده‌شده است.با توجه به آمار بالای عقرب گزدیگی در روستاهای استان ،وجود پادزهر در خانه‌های بهداشت و درمانگاهها جزو ابتدایی‌ترین نیاز  هرمجموعه  درمانی می باشد که متاسفانه خبرهایی نظیر نبود پادزهر ، و پروسه انتقال بیمار به شهرهای همجوار به قیمت جان مصدوم تمام می‌شود. در تیرماه امسال خبری مبنی بر فوت کودک 13 ساله‌ی فارغانی به دلیل گذشت زمان و اهمال کاری منتشر شد که این خود یکی از نمونه های قابل تامل در بحث وجود امکانات در محل است . چراکه از زمان گزش تا درمان 4 ساعت فرصت باقیست تا بتوان به مصدوم گزیده شده توسط نیش عقرب یاری رساند. رئیس روابط عمومی و امور بین‌الملل دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در تیرماه امسال طی تماس تلفنی به خبرنگار صبح ساحل گفت: «تعداد موارد مراجعه به مراکز درمانی جهت مداوای عقرب گزیدگی در سال گذشته ۴ هزار و ۶۵۰ نفر بوده که از این تعداد، درمان‌های متداول و سرم ضد عقرب روی ۱۰ نفر در جاسک، بشاگرد، فین، بندرعباس، زیارتعلی رودان به دلیل مراجعه دیرهنگام مؤثر نبود و جان خود را از دست دادند». نبود امکانات در برخی روستاها، مشکلات انتقال و هماهنگی آمبولانس جهت اعزام  موجب اتلاف وقت طلایی نجات بیمار خواهد شد در صورتی که با توجه به آمار بالای گزش و دارا بودن رتبه دوم کشوری استان هرمزگان در این امر ، فراهم نبودن  حداقل امکانات به مثال شوخی خنده‌داری می‌ماند که پایانش مرگ و ناباوری است.

مرداد| کاهش ذخایر آبزیان خلیج فارس

صید و صیادی، واژه‌ای عجین شده با زندگی و زیستگاه مردمان دریا است؛ ساحل نشینان خطه جنوبی که روزی خود را به وسیله قایق‌های کوچک به دست می‌آوردند که اغلب به روش صید قلاب در اطراف جزیره صورت می‌گرفت. با گذشت زمان و روش‌های نوین صیادی ، زندگی آنها نیز دستخوش جذر و مدهای ناخواسته شده است . کاهش منابع آبزیان خلیج فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها بر اثر فعالیت‌های اقتصادی و استخراج ذخایر نفت وگاز و بویژه برداشت و صید بی‌رویه بحرانی است که فعالیت صیادان را نشانه گرفته است. خلیج فارس، همانند بسیاری از مناطق دریایی در جهان از صیدِ بیش از حد رنج می‌برد .با توجه به افزایش صید و صیادی انقراض برخی از گونه ها سلامت محیط زیست دریایی را به خطر می‌اندازد این در حالی است که  در مردادماه امسال با کاهش 50 درصدی ذخیره روبرو بوده ایم. عواملی همچون مدیریت ناپایدار در شیلات، افزایش فشار صیادی، صید غیرمجاز و توسعه نامتوازن ناوگان صید صنعتی از عوامل افت ذخایر خلیج فارس هستند. «مسلم دلیری»، عضو هیئت علمی گروه شیلات دانشگاه هرمزگان طی مصاحبه‌ای در مردادماه 1400 از افزایش قابل توجه میزان صیادی که در سال 1382 نسبت به سال1398 رخ داد خبر داد. او گفت : «میزان صید از 300 هزار تن به بیش از 720 هزار تن افزایش یافته است و همین امر یکی از دلایل قابل توجه کاهش ذخایر آبزی در اکوسیستم‌های آب‌های ساحلی شده است. همچنین وجود کشتی‌های چینی و به دنبال آن صید ترال نیز روند کاهش ذخایر آبزی را سرعت بخشیده است». صیادانی که حرفه‌ی اصلی‌شان ماهیگیری است و از دریا ارتزاق می‌کنند، معمولا جزو افرادی با درآمد رو به پایین هستند که روزگار را به سختی و مشقت می‌گذرانند. تصمیماتی که در بین حاکمان مدیریتی گرفته می‌شود ، بر اساس منفعت کشور است و تلاش برای آگاه کردن مشکلات اقشار ضعیف نیازمند تاملی مدبرانه است که امید است جزو فهرست موارد مورد رسیدگی قرار گیرد. رئیس پژوهشکده میگوی کشور مستقر در استان بوشهر در مردادماه پیشنهاد دریابست را مطرح کرد به این معنی که یک ماه قبل از آغاز صید میگو که در نیمه دوم مردادماه در استان بوشهر آغاز می‌شود، با بیرون کشیدن لنج‌ها و شناورهای صیادی از دریا، امکان رشد و ازدیاد گونه‌های آبزی را فراهم می‌کردند که اقدامی برای تجدید ذخایر قلمداد می‌شد. در این راستا عزم راسخی برای مقابله با صیادان غیرمجاز احساس می‌شد . با توجه به پیشنهادها  و تاملات سطحی مسئولان همچنان مشکل کمبود ذخایر آبزیان که در اوایل مردادماه مطرح شده بود تا پایان این ماه نیز به قوت خود باقی ماند. مردمانی که همچنان درگیر و دار نوسانات بازار مرغ که از اردیبهشت ماه قوت گرفته بود به سر می بردند، اکنون با کاهش ماده غذایی دیگری به نام ماهی و افزایش قیمت آن روبرو هستند و همچنان بازار به ثبات نسبی نرسیده است.

 شهریور| کمبود ذخایر دریایی با صید ترال

کاهش ذخایر آبزیان ، بحرانی که در چندین ماهه اخیر موجب نارضایتی و اعتراض برخی از صیادان بود در مردادماه امسال شدت گرفت به طوریکه تیتر  اصلی اکثر رسانه‌ها شد. به دنبال این معظل، در شهریورماه صید ترال نیز مجوز قانونی از مسئولان را اخذ کرد تا بار دیگر دغدغه‌ی معیشت مردم بر دیگر مشکلات روزمره‌ی اقتصادی‌شان سنگینی کند. صید صنعتی بزرگ‌ترین تهدیدکننده اکوسیستم دریایی‌ست. همچنین وجود شناورهای بدون مجوز که اثرات زیانبار و مخربی را به بار می‌آورند، نیازمند رسیدگی مسئولانه دستگاه قضایی و یگان‌های حفاظت از ذخایر آبزیان کشور است. بهره برداری و برداشت بی‌رویه ذخایر آبزی و فقدان مدیریت صحیح و اصولی ذخایر شیلاتی طی سال‌های اخیر در خلیج فارس و دریای عمان، موجب بر هم زدن توازن مدیریت صید شده است .  رشد شناورهای غیر مجاز که در سال 91 دو هزار و 500 شناور بود در سال 98 به 6 هزار و 500 شناور رسید. این در حالی است که شناورهای غیرمجاز فعالیتی بسیار بالاتر از این آمار را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند. در بحبوحه‌ی مسائل و مشکلات فراروی صید و صیادی مجوز صید ترال، روند نابودی ذخایر آبزی و تخریب محیط زیست دریایی را به طور فزاینده‌ای تشدید کرد. صید ترال مخرب‌ترین روش صید در میان تجهیزات صید متحرک است به دلیل اینکه تور ترال و تجهیزات ضمیمه مانند تخته‌های جانبی، زنجیرها و دیسک ها روی بستر دریا کشیده می‌شود و در واقع بستر دریا را شخم می‌زند و علاوه بر ایجاد آشفتگی و تخریب بستر و نابودی موجودات بستری زی، طیف وسیعی از موجودات آبزی در بستر و بالای بستر را صید و برداشت می‌کند. صید ترال و حضور ترالر‌ها در خلیج فارس و دریای عمان که به نزدیک 3 دهه می رسد، امنیت شغلی و اجتماعی صیاد را مورد تهدید قرار داده است. آشفتگی  و برهم زدن توازن در زندگی موجودات دریایی، خسارت زیست محیطی و تغییر اکوسیستمی، تلفات سنگین موجودات دریایی، تخریب و نابودی کف اقیانوس و آب‌های آزاد، خسارت به زیستگاه جلبک‌های دریایی، از بین بردن مرجان‌ها وعامل تشدید انقراض گونه‌های آبزی صید ممنوع و نابالغ از دیگر عوامل خطرآفرین ترال است. اما این روزها که به واسطه ی قراردادی بنا به مصلحت کشور حضور خاموش کشتی‌های ترال چینی، علنی شده است، نگرانی صیادان جنوب نیز مضاعف شده است؛ چراکه تاکنون با گذشت چندین ماه از امضای تفاهم نامه، نه تنها سود و منفعتی از انعقاد قراراد عایدشان نشده، بلکه جولان کشتی‌های بیگانه در آب‌های سرزمین موجب نابودی نسل آبزیان و درآمد حداقلی صیادان محلی شده است.

مهر| طوفان حاره‌ای شاهین                                

طوفان حاره‌ای شاهین در 9 مهرماه سال جاری از مرزهای شرقی کشور  وارد ایران شد و بخش‌های وسیعی از مناطق ساحلی کشور از جمله هرمزگان و سیستان بلوچستان را تحت شعاع قرار داد. به دلیل خسارت‌های احتمالی طوفان سبب تعطیلی برخی شهرها و تخلیه برخی روستاها و قرار گرفتن آن‌ها در وضعیت آماده باش شد. این طوفان به دلیل تغییرات آب و هوایی شدید به وجود می‌آید و بسیار مخرب است؛ در برخی مواقع سرعت باد در هسته این طوفان می‌تواند به 110 تا 130 کیلومتربر ساعت نیز برسد. خطر این طوفان به اندازه ای بالا بود که مهرداد حسن‌زاده مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان  9 مهرماه سال جاری درباره آخرین وضعیت توفان حاره‌ای «شاهین» گفت: «با توجه به بروز توفان حاره ای در دریای عمان، از هرگونه فعالیت و تردد دریایی به خصوص در هفته جاری خودداری شود و در این زمینه هشدارهای لازم به تمامی روستاهای ساحلی و همین طور به شناورهای تجاری و صیادی داده شده است». همچنین در هواشناسی هرمزگان در اطلاعیه‌ای ممنوعیت تمام فعالیت‌های دریایی، آبگرفتگی معابر، سیلابی‌شدن مسیل‌ها و همچنین طغیان رودخانه‌ها هشدار داد. طوفان چرخنده حاره ای در 12 مهرماه از کشور خارج شد اما با وجود هشدارهای هواشناسی و مسوولان ستاد مدیریت بحران در استان‌های سیستان وبلوچستان وهرمزگان طوفان باخسارت‌های درد ناک جانی و مالی به پایان رسید. ازناپدید شدن پنج نفر از هموطنان گرفته تا خسارات میلیارد ریالی به تاسیسات زیربنایی در این دو استان. طبق اعلام مسوولان خسارت های ناشی از طوفان حاره ای ۷۰۰میلیارد ریال تنها به بخش برق و ۳۰۰میلیارد ریال به سایر امور در استان سیستان وبلوچستان و همچنین ۲۰۰میلیارد ریال به تاسیسات زیر بنایی استان هرمزگان وارد ساخت. 7 آبان ۹۸ هم شاهد ورود طوفان حاره ای "کیار " بر روی دریای عرب، شرایط دریای عمان، سواحل شرقی هرمزگان و سیستان و بلوچستان  بودیم که مواج و متلاطم با افزایش ارتفاع موج بین یک و نیم تا سه و نیم متر و با احتمال خسارت به تاسیسات ساحلی از سوی هواشناسی پیش بینی شده بود. این طوفان دریای عمان، سواحل استان سیستان و بلوچستان و سواحل شرقی هرمزگان با ارتفاع موج بین ۲/۵ تا ۳/۵ گاهی بیش از ۳/۵ متربود و صاحبان همه شناور ها ( قایق های تفریحی و صیادی، شناورهای سبک و نیمه سنگین) از رفت وآمداجتناب کرده و این شناورها به مکان‌های امن منتقل شدند. با توجه تکرار طوفان های سهمگین حاره ای کیار وشاهین درسالهای اخیر در سطح آبهای عمان، خلیج فارس ودریای عمان و رسیدن به سواحل شرقی و مکران، لزوم اندیشده شدن اقدام های پیشگیرانه بیشتر از جمله جلوگیری از تردد دریایی، حفظ حریم دریا و ساخت وساخت ها با مصالح بادوام و تشکیل قرارگاه  بحران در استان هرمزگان یک ضرورت بوده که کمتر دچار خسارت شویم.

آبان| زلزله شش ریشتری

23 آبان ماه ساعت ۱۵ و ۳۷ دقیقه زلزله ای با قدرت ۶.۴  ریشتر به وقوع پیوست و زمین‌لرزه دوم در کمتر دو دقیقه بعد و با قدرت ۶.۳ استان هرمزگان بخش فین را لرزاند. شدت این زمین‌لرزه‌ به قدری زیاد بود که در کرمان، کیش، مناطقی از استان بوشهر، جنوب استان فارس و حتی امارات نیز احساس شد. یگان‌های امدادی به سرعت به مناطق زلزله زده فرستاده شدند. همچنین به یگان‌های مستقر در مناطق جنوبی اعم از یگان‌های دریایی، هوایی، پدافند و زمینی ابلاغ‌شد تا آمادگی کامل را برای کمک‌رسانی به مردم و دستگاه‌های مرتبط و ستاد بحران داشته باشند تا در صورت اعلام نیاز ستاد بحران و درخواست کمک، هرگونه اقدام لازم را انجام دهند. از لحظات اولیه وقوع  این رخداد با حضورگروه های مختلف امدادی از جمله امدادگران هلال احمر هرمزگان در فین و روستاهای متاثر ازاین دو زلزله نسبتا شدید، عملیات امداد رسانی آغاز شد. مختار سلحشور مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان هرمزگان با بیان اینکه امدادگران  جمعیت هلال احمراستان تا پایان بحران در کنار مردم حضور خواهد بود تاکید کرد:تمام نیروهای هلال احمر در حالت آماده باش به سر می برند تا التهاب و نگرانی مردم مناطق آسیب دیده سریعتر رفع شود. در برآوردهای اولیه از این اتفاق دست‌کم یک کشته و ۱۰۴ نفر مصدوم گزارش شد، که تنها قربانی این زمین لرزه‌ بر اثر سقوط تیر چراغ برق در بندرعباس جان خود را از دست داده بود. در برآوردهای بعدی ابعاد خسارات این زمین لرزه بسیار بیشتر گزارش شد از جمله تخریب خانه‌های روستایی، مسدود شدن مسیر تردد، قطعی برق گسترده در مناطق زلزله زده و نارضایتی اهالی این مناطق در عملکرد مسئولان در هنگام بروز این اتفاق را به همراه داشت. دوستی استاندار هرمزگان نیز برآورد اولیه  ازخسارت زلزله  را۷۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد وگفت: «باید دو هزار و ۷۶۰ واحد بازسازی شود». نماینده عالی دولت همچنین اعلام کرد که به علت استقبال نکردن مردم از اردوگاه های اضطراری، چادرها به صورت خانه به خانه توزیع شده است. او تعداد چادرهای توزیع شده بین  مردم مناطق زلزله زده را بیش از سه هزار دستگا  اعلام کرد، این در حالی است که طبق ارزیابی و اعلام بنیاد مسکن ،تعداد واحدهایی که بدنبال این زمین لرزه ها نیاز به احداث مجدد و نوسازی و باز سازی دارند کمتر از تعداد چادرهایی است که توزیع شده است. در این بین اما انتشار فیلم هایی از نارضایتی مردم مبنی بر کمبود چادر از یک سو و اعلام توزیع چادر بیشتر از اندازه نیازمردم زلزله زده از سوی مسئولان از سویی دیگر جای سوال داشت!. چند روز بعد از این اتفاق دستور بازسازی سریع منازل آسیب دیده از سوی معاون اول رییس جمهور صادر شد و خبرهای متعددی از اعزام گروه های جهادی، لوازم ساخت و ساز رایگان، اهدای وام بلاعوض و... به این مناطق منتشر می‌شد؛ اما هنوز با گذشت بیش از دوماه از این حادثه بسیاری از وعده‌های داده شده عملی نشده و  مردمی که سرمای زمستان را در چادر تحمل کرده‌بودند حالا باید منتظر گرمای شدید بهار و تابستان در این منطقه باشند.

آذر| پشه آئدس

آئدس پشه‌ای کوچک با بدنی راه‌راه که به ببر آسیایی نیز مشهور است، بیشتر در مناطق استوایی جهان به‌ویژه آسیای جنوب شرقی دیده می‌شود و به‌تازگی شیوع بالای آن در برخی از کشورها گزارش‌شده که با توجه به انتقال آن از طریق جابه‌جایی کالا در سفرهای تجاری و همچنین سفرهای تفریحی، خطر جدی برای سلامت جامعه است. این پشه اما نخستین بار از طریق تجارت برده در قرن‌های پانزدهم تا نوزدهم به خارج از آفریقا انتشار یافت. در قرن‌های هیجدهم و نوزدهم از طریق دادوستد وارد آسیا شد  و جابه‌جایی نیروهای نظامی در جنگ جهانی دوم نیز به انتشار بیشتر آن‌ها کمک کرد. این پشه می‌تواند به شدت خطرناک و حامل ویروس باشد، که در صورت گزش باعث انتقال بیماری در بین افراد گردد.  برخی از این بیماری‌ها همچون تب دنگی  یا تب استخوان شکن در کشور همسایه ایران، پاکستان، در چند دهه شیوع نسبتاً گسترده‌ای یافته و حالا در جنوب ایران نیز مشاهده‌شده است. ورود پشه آئدس به استان هرمزگان همزمان با شیوع بیماری آنفلوانزا بود که نگرانی ها را چند برابر کرد . رییس روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان از آلوده بودن 27 نقطه از شهر بندرعباس و مشاهده این پشه در این مناطق خبر داد و شروع مه‌پاشی و سم‌پاشی علیه این پشه در این مناطق آغاز شد؛ با اعلام این خبر حساسیت‌ها را نسبت به پیدایش این حشره و بیمارهایی که از طریق آن منتقل می‌شود در بین شهروندان بندرعباس بیشتر شد. دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در این مورد سریعا وارد اقدام شد تا تمام مکان‌هایی که مستعد تکثیر این پشه خواهند بود را پاکسازی کند. از جمله کارهایی که برای جلوگیری از تکثیر این پشه در بندرعباس انجام شد؛ نخست علامت گزاری بیش از 600 تا 700 نقطه از شهر بندرعباس برای بهسازی بود. از آنجایی که پشه آئدس علاقه زیادی به لاستیک داشت؛ هرچه سریع‌تر این موارد از معابرسطح شهر جمع‌آوری شد. آپاراتی‌ها و مناطق صنعتی لاستیکی‌های مازاد را جمع‌آوری کردند. هرجایی که آب نشت می‌کند (چه آب شرب چه فاضلاب) می‌تواند مکانی برای گسترش پشه آئدس باشد؛ مقرر شد که تمام آب‌های سطح شهر در لوله باشد. نخاله ساختمانی محلی برای پرورش پشه آئدس است. تمام لنج‌ها و قایق های کوچک و فرسوده یا وارونه جمع‌آوری شد تا مکانی برای جمع‌آوری آب نشود. بهسازی آب‌های شیرین در دستور کار قرار گرفت چراکه این مکان  زیستگاه پشه آئدس بود. خورهای سطح شهر چون فاضلاب شیرین در آن‌ها جاری است مستعد گسترش پشه آئدس بود و دستور لایروبی خورها صادر شد به طور کلی، بهسازی کامل معابر شهر با همکاری شهرداری، استانداری و تمام ارگان‌ها صورت گرفت و با اقدامات انجام شده و سم‌پاشی مناطق آلوده هیچ بیماری که بر اثر نیش این پشه به وجود آمده باشد در استان گزارش نشد و تنها یک مورد مشکوک وجود داشت که بعد از انجام آزمایشات دقیق‌تر منفی اعلام شد و دانشگاه علوم پزشکی از مهار پشه آئدس خبر داد و اعلام کرد: «پشه‌های صید شده آئدس در بندرعباس حامل ویروس خاصی نبودند».

دی| بارندگی و سیل

بارندگی روزهای هشتم دی‌ماه امسال در هرمزگان آغاز شد و تا ۱۳ دی‌ماه ادامه داشت. شدت بارندگی به حدی بود که سبب جاری شدن سیلاب و تخریب راه های ارتباطی وبسیاری از منازل  شهری و روستایی شد و تمام استان به حالت آماده باش قرار گرفت؛ در سه روز از دی به اندازه میانگین یک سال هرمزگان در برخی شهرستان‌های استان باران بارید. میزان بارندگی در میناب حتی رکورد میانگین کشوری را زد. همچنین در پی این بارندگی  سد شمیل و سد نیان بندرعباس ۱۰۰ درصد، سد جگین جاسک ۸۵ درصد و سد سرنی میناب ۶۵ درصد آبگیری شد. همچنین این بارش‌ها باعث جاری شدن آب در رودخانه‌های فصلی مناطق بستک، بندرلنگه، جاسک، بشاگرد،رودان میناب رویدر و کهورستان شد. متاسفانه این سیلاب‌ها جان یک کودک 8 ساله بندرعباسی را گرفت و آبگرفتگی بیش از هزار منزل مسکونی در رودان ، پارسیان و بندرعباس را به همراه داشت. بازار قشم و دو شهر میناب و رودان کامل زیر آب رفت. برآوردهای اولیه نشان از خسارت بیش از هزار میلیارد تومان بارندگی در این مناطق را داشت. .شدت این بارندگی در شهرستان میناب و رودان بیشتر از سایر مناطق گزارش شد به گفته  رئیس سازمان جهاد کشارزی هرمزگان تنها ۴۰۰ میلیارد تومان خسارت به زمین‌های کشاورزی استان وارد شده بود. این باران چند روزه، معابر شهری و منازل مسکونی در بندرعباس، میناب، قشم، برخی محلات پارسیان و محله سنگی در رودان را دچار آبگرفتگی کرد تاجایی که ارتفاع آب به نیم متر در این منازل رسید و ۵ روستای میناب به دلیل سرریز شدن سد استقلال تخلیه و اسکان اضطراری داده شدند. راه ۳۵ روستا تخریب و به تاسیسات برق در ۶۰ نقطه استان خسارت وارد شد و باعث شکستگی تیربرق، پارگی سیم‌ها و سوختن ترانس‌ها شد. آبگرفتگی معابر و مجتمع‌های تجاری به ویژه در شهر درگهان قشم خسارات مالی گسترده‌ای را به تاسیسات زیربنایی، چندین دستگاه خودرو، موتورسیکلت و مغازه وارد کرد که این خسارت‌ها تنها در سه روز بارندگی وارد شد.محله سنگی در رودان و مازغ میناب و خیابان‌های هرمز وبندرعباس شبیه به دریاچه شده بودند و برخی اهالی قایقرانی می‌کردند. در زمستان پارسال نیز بیش از ۵۰۰ میلیارد خسارت به استان وارد شد. در میانگین سه ساله گذشته هر سال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان خسارت بارندگی و سیل به استان وارد شده است و هزینه دستگاه‌های اجرایی و مدیریت بحران، اسکان و کمک رسانی‌ها نیز جای خود را دارد که هیچ وقت اعلام نمی‌شود که اگر این مبلغ برای شهرسازی و ساخت سیل بند و دیوار‌های حفاظتی رودخانه‌ها خرج شده بود این هزینه هر سال تکرار نمی‌شد. سالیانه ۵ تا ۶ بار سیل در هرمزگان اتفاق می‌افتاد که در ۲۰ سال اخیر بیش از ۱۳۰۰ میلیارد تومان خسارت مالی و ۱۲۰ نفر تلفات جانی بر جای گذاشته است. بیشترین بارندگی‌ها در دی امسال با میانگین حدود ۲۷۰ میلیمتر در شهر‌های میناب، بستک و قشم ثبت شده است؛ که در میناب و قشم باعث خسارت به بازار و تخریب منازل مسکونی و کشاورزی شد.

بهمن| انتشار بوی گاز در شهر بندرعباس

در ساعات ابتدایی از 29 دی‌ماه بود که بویی آزاردهنده در بخش‌هایی از قشم، گچین، تازیان و شهر بندرعباس حس سد؛ برخی از مردم گچین بالا علائمی مانند بی‌حالی، حالت تهوع و قرمزی چشم داشتند که علائمی شبیه به مسمومیت یا گازگرفتگی بود؛ اما هیچ مرجع رسمی ترکیدگی لوله گاز را تا آن ساعت تایید نکرد بود. ساعاتی بعد از سوی فرمانداری بندرعباس اعلام شد که بوی  شدید و آزاردهنده در بندرعباس و قشم از شکستگی لوله میعانات گازی در رودخانه کل در گچین است همچنین منابع محلی از گچین در غرب بندرعباس نیز خبر دادند که اکیپ‌های مختلفی از حوزه وزارت نفت از صبح امروز در محل نشتی خط لوله انتقال میعانات نفتی حضور یافته‌اند و در حال رفع شکستگی هستند. این ارگان همپنین اعلام کرد: حجمی از میعانات نفتی با گل و لای ناشی از سیلاب مخلوط شده و به دریا ریخته است و با توجه به جریانات خلیج فارس در گردش به سمت شرق خلیج فارس در محدوده آبهای بندرعباس و شمال قشم سبب بروز بویی تند و نامطبوع شده است. در آخر مدیرکل محیط زیست هرمزگان از مشخص شدن منشا بوی نامطبوعی خبر داد و در یک نشست خبری اعلام کرد این بو که به دلیل  آسیب به بخشی از خط لوله انتقال میعانات گازی بوده و در نتیجه آن بوی گاز مناطقی از بندرعباس و قشم احساس شد. همچنین روابط عمومی شرکت نفت ستاره خلیج فارس نسبت به آسیب‌دیدگی خط لوله انتقال میعانات گازی واکنش نشان داد. و گفت : «آسیب‌دیدگی جزئی خط لوله انتقال میعانات گازی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در کمترین زمان ممکن برطرف می‌شود و جای هیچ نگرانی‌ای وجود ندارد. به دلیل حجم بی‌سابقه بارندگی طی روزهای اخیر در استان هرمزگان و خارج شدن آب‌های سطحی از مسیل و ورود سیلاب به خط لوله انتقال خوراک پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، این خط لوله دچار آسیب‌دیدگی جزئی شده است». همچنین اعلام شد: «حجم سیلاب در اطراف خط لوله به‌قدری بی‌سابقه بوده است که در برخی قسمت‌ها دهانه مسیل تا ۶۰۰ متر تعریض شده است. در دهانه مسیل یاد شده شیرهای قطع اضطراری وجود دارد و به صورت خودکار بسته شده‌اند و جای هیچ نگرانی در این خصوص وجود ندارد». نیرو‌های عملیاتی فوری به محل حادثه اعزام شدند و مهار میعانات گاز‌های خروجی آغاز شد. بعد از گذشت یک هفته «محمدعلی دادور»، مدیرعامل شرکت نفت ستاره خلیج فارس از پایان عملیات ترمیم خبر داد و گفت: متخصصان شرکت نفت ستاره خلیج فارس با اقدامات جهادی بی وقفه در چندین شبانه روز این دو خط لوله را به یکدیگر اتصال دادند و ارتباط خط لوله برقرار شد تا دریافت میعانات گازی از میدان مشترک پارس جنوبی از سرگیری شود. همچنین این مسئول خروج این گاز‌ها که منجر به بروز عوارضی از جمله سردرد در اهالی منطقه تحت تاثیر آن گردد که بابت این حادثه از مردم عذرخواهی کرد.

اسفند| مرگ دلفین‌ و لاک‌پشت‌ها

 انتشار اخباری از مرگ دلخراش دلفین‌ها و لاک‌پشت‌ها در آب‌های هرمزگان کارشناسان را بر آن داشت تا علل مرگ جانداران پستاندار را بررسی کنند. در این بین شناورهای صیادی و نفتکش‌ها بیشترین علل مرگ جانداران دریایی عنوان شدند. 2 اسفندماه تصاویری از جسد یک دلفین در لنگرگاه بندرعباس در شبکه‌های مجازی منتشر شد. از پارگی روی شکم این جانور به نظر می‌رسید علت مرگ دلفین، برخورد آن  با با پروانه کشتی بوده است. این تنها موردی  نیست که در چند سال گذشته باعث مرگ آبزیان خلیج فارس شده، از پیدا شدن لاشه صدها گربه ماهی گرفته تا کشف لاشه لاک پشت سبز در سواحل پارک غدیر بندرعباس که به شدت رو به انقراض است. سیزدهم فروردین امسال و همزمان با روز طبیعت، لاشه حدود ۱۰تن گربه ماهی در ساحل مقسا واقع در شهرستان جاسک مشاهده شد، مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان از نخستین مدیرانی بود که در این باره اظهار نظر کرد. حبیب مسیحی تازیایی فهرستی از دلایل احتمالی را مطرح کرد و به ایرنا گفت: به احتمال زیاد آلودگی نفتی دلیل‌ این اتفاق است. وی، فعالیت های صیادی را یکی دیگر از دلایل احتمالی مرگ جمعی ماهیان دانست. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در مصاحبه های بعدی دیگر از آلودگی نفتی به عنوان دلیل مرگ گربه ماهیان نام نبرد و سایر مسوولان نیز آن را منتفی دانستند، اما به دلیل وجود سابقه آلودگی نفتی در همین نقطه و در ساحل مقسا، این اظهار نظر قابل توجه بود چرا که آب‌های این شهرستان، محل تردد نفتکش‌های کشورهای مختلف می‌باشدو احتمال تخلیه مواد نفتی توسط شناورها در آبهای دور از ساحل وجود داشته. مرگ دلفین ها و لاک پشت ها در طول سال های اخیر به دلیل ساخت و ساز غیرمجاز چندین جاده و اسکله و تعرضات دیگر آسیب های زیادی دیده،  بی آن که علت مرگ این جانوران که از نوع کمیاب و جزو گونه های در خطر انقراض جهان نیز قرار دارند، مشخص شود.

به قلم: راضیه نیرومند، زهرا شهکرمی