دنده عقب اسنپ

اپلیکیشن «اسنپ» در چند سال اخیر طوری با زندگی روزمره مردم عجین شده که در ادبیات آن‌ها واژه اسنپ را جایگزین دربست کرده است. این روزها بسیار شنیده می‌شود که مردم به جای استفاده از عبارت «دربست گرفتن» از «اسنپ گرفتن» استفاده می‌کنند. اسنپ یکی از شرکت های آنلاین است که فعالیت خود را از سال 1393 با عنوان «تاکسی یاب» و با ترویج استفاده از تاکسی‌های اینترنتی آغاز کرد که بعدها نام آن به اسنپ تغییر یافت. در بدو فعالیت این شرکت تعداد زیادی از آژانس‌ها و هم‌چنین صنف تاکسیرانی به انتقاد از این شرکت تازه تاسیس پرداختند، اما با این وجود «اسنپ» در دو سال اول فعالیت خود با میانگین رشد ماهانه 100درصدی توانست به یکی از بازیگران اصلی دادوستد مجازی تبدیل شود. عرف‌شدن نام اسنپ در بین مردم نشان‌دهنده محبوبیت او بود که در میان اپلیکیشن‌های دیگر توانست مجموعه وسیع‌تری از مخاطبان را به سوی خود بکشاند. اما به مرور زمان مشکلاتی گریبانگیر اسنپ شد که طیفی از مخاطبان را به سوی پیداکردن جایگزینی برای این اپلیکیشن سوق داد. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که اخیرا کاربران اسنپ را با آن مواجه کرده‌است، اصرار رانندگان تاکسی مبنی بر پرداخت نقدی یا کارت به کارت کردن هزینه پرداختی و لغو سفر به منظور کسر نشدن هزینه کمیسیون اسنپ از مبلغ دریافتی رانندگان است. این موضوع به یکی از چالش‌های کاربران اسنپ تبدیل شده‌است چرا که در صورت لغو سفر از سوی مسافران علاوه بر اینکه امنیت مسافران به خطر می‌افتد، آرامش روانی مسافران را از بین می‌برد. سمت دیگر این ماجرا اما رانندگان اسنپ هستند. امنیت شغلی و حقوق رانندگان اسنپ یکی از چالش‌هایی بود که با روی کار آمدن سامانه اسنپ و محبوبیت ان بین مردم مطرح شد. رانندگانی که نه بیمه درمانی دارند و نه بازنشستگی و از روی ناچاری به این شغل روی آورده‌اند.

پرداخت نقدی

اصرار رانندگان اسنپ برای پرداخت نقدی با بهانه بنزین زدن یا انجام امور روزانه نشان می‌دهد که بسیاری از آنان برای نیازهای روزانه در مضیقه‌اند و به امید کسب درآمد روزانه در اسنپ کار می‌کنند اما به دلیل اینکه پرداخت هزینه سفر از سوی اسنپ حداقل یک روز طول می‌کشد، رانندگان اغلب ترجیح می‌دهند هزینه را به صورت نقدی از مسافران خود دریافت کنند. از سوی دیگر برخی از این رانندگان علاوه بر اینکه از مسافران می‌خواهند که هزینه را به صورت نقدی پرداخت کنند، به آن‌ها اصرار می‌کنند که سفر خود را لغو کنند تا هزینه کمیسیون سفر را به اسنپ پرداخت نکنند. این درحالی است که بسیاری از مسافران از چند و چون پیامدهای این ماجرا آگاه نیستند. لغو سفر از سوی راننده ممکن است که امنیت سفر مسافر را به خطر بیندازد و مسافر پشتیبانی اسنپ را ازدست بدهد. یکی از تبعات ثانویه این اتفاق هم متوجه شرکت اسنپ است. بدعهد نامیده شدن اسنپ به واسطه اعمال رانندگان ممکن است تصویر این اپلیکیشن را در نظر مصرف‌کننده از خدمات این استارت آپ حمل و نقلی مخدوش کند.

امنیت شغلی رانندگان اسنپ

 اسنپ از ابتدای فعالیت خود تاکنون خدمات و امتیازهای بسیاری را به راننده‌ها و مسافران تخصیص داده‌است و طرفداران خود را در شهرهای مختلف ایران پیدا کرده‌است. با این حال امنیت شغلی رانندگان اسنپ و اپلیکیشن‌های مشابه آن همواره یکی از مسائلی بوده‌است که مشکلی جدی را در این مورد مطرح کرده‌است: «بیمه و آینده شغلی». هرچند اشتغال در این کسب وکارها بدون بیمه و امنیت آینده شغلی است اما رانندگان در ازای دریافت چند صدهزار تومان درآمد اضافه حاضر هستند برای این اپلیکیشن‌ها کار کنند و حتی در مواردی از تاکسیرانی شهری استعفا دهند. شرکت اسنپ ابتدا با تاکسی‌های اینترنتی شناخته شد و خیلی زود در بین مردم محبوب شد و در اوایل کار خود با تعریف تعرفه‌های کمتر و مزایای مطلوب، جایگزین سایر آژانس‌ها شد و بسیاری از راننده‌های تاکسی را به سوی خود جذب کرد. فعالیت شبانه روزی در این شرکت به یک امتیاز بدل شد به گونه‌ای که این روزها بسیاری از افراد از آن به عنوان شغل دوم استفاده می‌کنند. با این حال اما بسیاری از راننده‌هایی که کار در این شرکت تنها راه کسب درآمد آن‌ها به حساب می‌آید از بیمه نشدن توسط شرکت اسنپ گلایه دارند اما اسنپ تاکنون اقدامی برای بیمه کردن یا تامین امنیت شغلی این رانندگان انجام نداده‌است.

چه باید کرد؟

تغییر در سیاست‌های پرداختی اسنپ و بیمه‌کردن رانندگان از راه‌حل‌هایی است که می‌تواند از بروز مشکلاتی که ذکر شد جلوگیری کند و رضایت رانندگان و مشتریان را باهم به دست آورد. مهم‌ترین مزیت اسنپ یا هر سامانه هوشمند حمل و نقل دیگری، رابطه شفاف مالی میان راننده و مسافر است که درآن حرف و حدیث و چانه زنی نباشد اما روندی که رانندگان کنونی اسنپ در رابطه با دریافت نقدی هزینه‌های خود و اصرار به مسافر برای لغو سفر در پیش گرفته‌اند نتیجه‌ای جز کاهش تقاضای اسنپ در بلندمدت نخواهد داشت. چرا که اکنون در عصری زندگی می کنیم که پرداخت نقدی بسیار کمرنگ شده و جای خود را به پرداخت اعتباری داده‌است. در این میان بهتر است مدیران اسنپ ضمن تامین امنیت شغلی رانندگان، بر اساس توافق صورت گرفته به رانندگان خود هشدار دهند که طلب وجه نقد نکرده و اجازه انتخاب را به مشتری بدهند. این شرکت اکنون علاوه بر تاکسی‌های اینترنتی، خدمات دیگری مانند «اسنپ فود»، «اسنپ مارکت»، «پزشک و مشاور»، «هتل» و بسیاری دیگر از فعالیت‌ها و امتیازها را به سبد خدمات خود اضافه کرده‌است و هر روز در حال گسترش خدمت‌رسانی  به شهروندان است اما این خدمت‌رسانی گسترده زمانی می‌تواند به توسعه این مجموعه بیانجامد که رضایت مشتریان و رانندگان را به همراه داشته‌باشد. اگر قرار باشد که اسنپ رشد و توسعه را در پیش بگیرد اما اصول حرفه‌ای را رعایت نکند و چالش‌های پیش آمده مجموعه خود را حل نشده باقی بگذارد افکار عمومی را علیه خود می‌شوراند و محبوبیت خود را رفته رفته از دست خواهد داد.