سوئد مقصد بعدی مناقشات روسیه و غرب؟

تحولات اخیر جهان تحلیلگران را بر آن واداشته تا چشم‌انداز اتفاقات آینده دنیا را با نگرانی زیادتری دنبال کنند، چه آنکه با طولانی‌تر شدن جنگ اوکراین و درحالی که این جنگ هرچه بیشتر فرسایشی می شود، به گونه‌ای جدی بیم آن می رود که پیامد های خطرناکش به دیگر نقاط جهان هم تسری یابد. کشورهایی چون مولداوی و لهستان، فنلاند و سوئد از نگاه تحلیلگران اولین کشورهایی هستند که بیشترین گمان آن می‌رود که به آوردگاه بعدی روسیه و غرب مبدل شوند؛ خصوصا آنکه دو کشور سوئد و دانمارک که به تردیدهای خود برای پیوستن به ناتو پایان داده اند و اقدامات عملی خود را برای پیوستن به آن آغاز کرده اند. اما کشور سوئد که کشوری با نظام پادشاهی مشروطه است، اگرچه مرز خاکی مشترک با روسیه ندارد و کشور فنلاند به صورت حائل بین این دو کشور قرار گرفته اما به واسطه دریای بالتیک مرز آبی با روسیه دارد و به لحاظ تولید ناخالص ملی، سطح رفاه نسبتا بالا و موقعیت جغرافیایی‌اش دارای اهمیتی بالا از نظر روسیه هم هست. این کشور اگرچه در سال 1995 عضو ناتو شد اما با یک رفراندوم از آن خارج شد و در سال2001 مجددا عضو اتحادیه اروپا شد، چه آنکه به مانند عضویتش در ناتو قبلا با یک رفراندوم از آن اتحادیه هم خارج شده بود. این کشور به همراه دیگر کشورهای منطقه اسکاندیناوی همچون فنلاند، کشور غیر عضو ناتو و دانمارک و نروژ، کشورهای عضو ناتو، از آمادگی خود برای عضویت در «سازمان ارتباطات استراتژیک» ناتو خبر دادند. این بخش از سازمان ناتو با هدف بررسی و ارزیابی استراتژی‌های گوناگون برای شناسایی و جنگ تبلیغاتی، اطلاعاتی و اشاعه به عمد اطلاعات تحریف شده، بویژه در مورد فعالیت‌های روسیه در اوکراین و ... در سال 2014 تشکیل شده است. عضویت سوئد در این شاخه از سازمان آتلانتیک شمالی که قرار است در نشست امسال رهبران این پیمان نظامی مورد بررسی قرار بگیرد، می‌تواند روند عضویت سوئد در ناتو را هموارتر کند. این کشور که بزرگی اقتصادش در حدود 600 میلیارد دلار است و به لحاظ شاخص توسعه انسانی هم جز17 کشور اول دنیاست، حالا به تردیدهای امنیتی‌اش پایان می دهد و در حال پیوستن کامل به ناتوست. اما سوال اساسی این است که واکنش مسکو به این بلندپروازی سوئد از دید روسیه چیست؟ روسیه‌ای که مقامات بلند پایه‌اش بارها نسبت به تبعات جدی این اقدام به سوئد هشدار داده اند؟ اگر چه با توجه به طولانی شدن جنگ اوکراین و هزینه های سیاسی و اقتصادی سنگینی که برای روسیه به بارآورده احتمال حمله نظامی به این کشور در کوتاه مدت قدری غیر محتمل است اما همانگونه که خود روسیه تهدید کرده است، تدابیر دفاعی و نظامی از جمله استقرار سامانه‌های موشکی راهبردی پرقدرت اسکندر، یگان های ویژه آماده عملیات فوری و بمب افکن‌های قاره‌پیما در نزدیکترین نقاط مرزی با کشورهای عضو ناتو که می تواند سوئد باشد بهره خواهد گرفت. احتمالی که با توجه به کنش‌های اخیر روسیه در حوزه نظامی و امنیتی دور از ذهن نخواهد بود. چه آنکه روسیه به این برداشت رسیده است که گسترش ناتو به شرق برایش ناامنی استراتژیکیست و اقداماتی که از سال 2008 بدینسو آغاز کرده تا حصار امنیتی مطمئنی برای خود در مقابل این تهدید بالقوه ایجاد کند به مقابله با آن پرداخته است. واکنش‌های روسیه براساس این دیدگاه می تواند جبهه جدیدی از مناقشات را در میان کشورهای حوزه دریای بالتیک ایجاد کند. کشورهایی که به فاکتورهای مهمی چون امنیت و رفاه خود می‌بالیدند، اما حالا خود را باید در تیررس تهدید خرس قوی روسی ببینند. این اتفاقات خود نشانه‌ای از بی‌ثباتی امنیت بین‌المللیست. ناامنی که پیامد یک حقیقت -شاید تلخ- رقابت‌پذیری کشورهاست. حقیقتی که گویا هرچقدر هم روند توسعه یافتگی کشورها بیشتر شود رنگ که نمی بازد، پررنگ تر هم می شود.