بر اساس گزارشات و شواهد عینی از بالا بودن سطح آب زیرزمینی و مقاومت ضعیف خاک محل ،علیرغم تمهیدات و استفاده از تجارب منطقه ای ،متاسفانه پی سازی براساس زمین شناختی وبرابر اصول مهندسی پی طراحی نشده ودرحین اجرا نیز پایش دقیقی نداشته است درصورتیکه با بارگذاری تدریجی در طبقات ،آثار تخریب در تمام اعضای ساختمان (فنداسیون و ستون ها و سقف ...) پدیدار بوده، که با ترمیم سطحی عملیات در طبقات بالاتر ادامه می یافته است.

مشاهدات ازموارد فنی خود گویای وضعیت و حقیقت موضوع است.سقف های وافل (سقف های بتونی مشبک) در محاسبات تئوری به دلیل داشتن مقاومت و ممان اینرسی بالا و مطمئن با انتقال یکسان بار و انرژی به اعضای مقاوم تیر و ستون می‌تواند بسیار مورد توجه قرار بگیرد و یک سقف مدرن را معرفی کند. در اجرای سقف وافل رعایت نکات اجرایی و روش های ساخت و همچنین آرایش میلگردها و مقاومت بتن به دلیل کمتر کردن تعداد ستون ها بسیار حائز اهمیت است.سقف های وافل (سقف بتنی مشبک)مزایایی چون اجرای سقف با دهانه های بلند و کاهش تعداد ستون ها را در پی دارد.

 در قانون بقای انرژی نیروها را نمی‌توان حذف کرد بلکه جابجایی در آنها صورت می‌گیرد وقتی تعداد ستون ها کم شود به زبان عامیانه سایر ستون ها باید انرژی حذف شده ها را جبران نموده و قویتر طراحی و اجرا شوند.در مشاهدات به غیر از اجرای بی کیفیت سقف های وافل در متروپل اشکالات بنیادی طراحی یعنی ترکیب سقف وافل با اسکلت فلزی بدون طراحی جزئیات اتصال در سقف ها وجود دارد.

 لهیده شدن و کنده شدن کامل صفحه و نقطه اتصالات حاکی از آنست که طول جوش موثر و ارزش جوش محاسباتی اصلا رعایت نشده است و جوشکاری کاملا سنتی و بدون محاسبه، کنترل و تست بوده است.ستون فلزی لهیده شده نیز باطراحی ناقص و اجرای ضعیف و همچنین بارگزاری طبقات مازاد را احراز می‌کند.نا متجانس بودن سقف وافل با سازه فلزی و عدم ایجاد اتصال کافی در انتقال انرژی و نیروهای ساکن و دینامیکی ، از تمامی موضوعات مهمتر به نظر می‌رسد.که می‌توان با قدرت به آن ایراد وارد نمود.در تصاویر به دست آمده از جدا سازی سقف از تیرها ،در صورتیکه اگر سازه بتونی و متجانس می شد نتیجه غیر از این بود چرا که در آن صورت بتن ریزی همزمان تیر و سقف درادامه اتصال آن به ستون ها همزمان با بتن تر (تازه)اجرا و یکپارچه می‌گردید. اگر سقف ها به دلیل اسکلت فلزی کامپوزیت طراحی و اجرا می شدند رفتار سازه در بارگزاری از دیاگرام تنش کرنش بتونی به دیاگرام تنش کرنش فلزی تبدیل می شد و طولانی شدن مسیر گسیختگی سقف ها زمانی را به برش و پیچاندن اعضا میداد تا ساکنین قبل از انهدام از ساختمان خارج شوند.

سقوط متروپل سقوط قانون و سقوط فرهنگ مهندسی درتمام ابعاد طراحی و اجرا و نظارت است که موجبات این سقوط را خلاهای قانونی فراهم کرده است.توسعه ی بنا و افزایش طبقات بدون دخالت مهندسین و متخصصین این حوزه نهایت جاهلیت عاملین در موضوع است. یکی از نواقص قانون اینست که نظام مهندسی در ساختار قوانین فعلی هیچگونه قدرت اجرایی به غیر از ارسال گزارش به مراجع ذیصلاح ندارد این خلا قانونی راه را برای سودجویان و رانت خوران هموار می نمایدکه از مصادیق متروپل در جغرافیای سرزمین زیاده ای داریم. متروپل محصول یک برنامه ریزی و مدیریت غلط و در ظاهر بر مبنای منفعت حداکثری کوتاه مدت،متاسفانه بصورت یک راهبرد هدف گذاری شده ، ولی در آثار و محصول خسارات جبران ناپذیر جانی و مالی در سطح گسترده درپی داشته است .باید پذیرفت منافع حداکثری پروژه های عمرانی در طول عمر و مهندسی ارزش نمودن آن پروژه می باشد. نویسنده امید دارد به جای اکتفای صرف به عامل انسانی، الزاما قوا در کشور، خلا ها وضعف قوانین را از بین ببرند .قوانیتی حاکم باشد که اجرای آن موجب امنیت و منفعت عمومی مردم کشور بشود.

نویسنده: رستم قهرمانی، کارشناس ارشد و پژوهشگر در رشته مهندسی عمران

روزنامه صبح ساحل