روز جهانی اهدای خون راهی برای نجات از مرگ

24 خرداد برابر با 14 ژوئن، به منظور قدردانی از اهدا کنندگان خون و آگاهی بخشی به مردم در خصوص اثرات مثبت این کار، از سوی سازمان بهداشت جهانی، جامعه بین المللی انتقال خون، انجمن بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر و اتحادیه بین المللی سازمان‌های اهداکنندگان خون به عنوان روز جهانی اهدای خون نامیده شده است.

به گزارش صبح ساحل، هدف از نامگذاری روز جهانی اهدای خون (World Blood Donor Day - WBDD) افزایش فرهنگ اهدای خون برای اهدای زندگی به افرادی است که نیازمند خون و فرآورده‌های آن هستند.

تاریخ روز جهانی اهدای خون

سازمان بهداشت جهاني، جامعه بين المللي انتقال خون، انجمن بين المللي صليب سرخ و هلال احمر و اتحاديه بين المللي سازمان هاي اهداكنندگان خون به اتفاق از سال 2004 ميلادي (1383)،14 ژوئن را روز جهاني اهداكننده خون نامگذاري نمودند و از همه كشورها خواستند در اين روز براي بزرگداشت اهداكنندگان برنامه ريزي نمايند. انتخاب اين روز به مناسبت تولد «پروفسور لنداشتاينر»، كاشف گروه‌هاي خون و برنده جايزه نوبل {در سال ۱۹۳۰} بود كه طب انتقال خون پس از اين كشف بزرگ پيشرفت زيادي كرد.

اهدای خون چیست؟

اهدای خون هنگامی رخ می‌دهد که یک فرد سالم به‌طور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه می‌کند. خون اهدا شده پس از انجام آزمایش‌های غربالگری و تأیید سلامتی به‌منظور تهیه فراورده‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق می‌شود. فرایند اهدا و تزریق به دریافت‌کنندگان، انتقال خون نام دارد.

 افراد نیازمند به خون و فرآورده های خونی

همه‌روزه، در سراسر جهان بسياري از افراد به خون و فرآورده‌های خوني نياز پيدا می‌کنند، به‌طوری‌که از هر سه نفر مردم دنيا، يك نفر در طول زندگي احتياج به تزريق خون و فرآورده‌های خوني پيدا می‌کند. بارزترين مثال براي موقعیت‌هایی كه در آن نياز مبرم به خون پيدا مي‌شود عبارت است از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگوني نظير تصادفات رانندگي، سوختگی‌ها و اعمال جراحي. همچنين خانم‌های باردار در حين زايمان، نوزادان و بخصوص نوزادان نارسي كه به زردي دچار می‌شوند، ازجمله ديگر نيازمندان به خون هستند. از طرفي بيماران سرطاني كه تحت شیمی‌درمانی يا اشعه درماني قرار دارند هم از مصرف‌کنندگان خون و فرآورده‌های آن هستند؛ و بسياري از ديگر بيماران نيز ناگزيرند براي بهره‌مندی از يك زندگي نسبتاً طبيعي براي تمامي عمر به شكل منظم خون يا فرآورده‌های خوني دريافت نمايند، مانند بيماران تالاسمي و هموفيلي. در حال حاضر، باوجود پیشرفت‌های چشمگير در زمینه‌ی علم پزشكي هنوز هیچ‌گونه جايگزين مصنوعي براي خون ساخته نشده است و فقط خوني كه توسط انسان‌های نيكوكار اهدا می‌شود، می‌تواند جان انسان‌های ديگر را از مرگ نجات بخشد. عدم وجود جايگزين مناسب براي خون، محدود بودن مدت‌زمان نگهداري خون و فرآورده‌های خوني، هميشگي بودن نياز به خون و فرآورده‌های آن سبب شده تا اهداي خون از اهميت و جايگاه ویژه‌ای برخوردار شود.

شرایط اهدای خون

• حداقل سن ۱۸ سال تمام و حداکثر ۶۰ سال (اهداکنندگان مستمر تا ۶۵)
• حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم
• فواصل اهدا خون هر ۸ هفته یک‌بار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یک سال برای آقایان از ۴ بار و برای خانم‌ها از ۳ بار تجاوز ننماید.
• همراه داشتن اصل کارت شناسایی (شناسنامه، گواهینامه، گذرنامه و برای اهداکنندگان بار اول کارت ملی الزامی است)
• در صورت وجود سابقه موارد زیر حتماً پزشک انتقال خون را در جریان قرار دهید:

• آلرژی‌ها: تب یونجه و...
• مصرف دارو
• سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی ریوی کلیوی کبدی
• سابقه تزریق خون و فرآورده‌های آن
• سابقه غش صرع تشنج
• سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی
• سابقه اعمال جراحی
• سابقه رفتارهای پرخطر مثل تماس جنسی خارج از چارچوب خانواده
• سابقه خال‌کوبی، حجامت و تتو
• سابقه زردی یا یرقان در خود و خانواده
• مسافرت به مناطق آندمی مالاریا

مقدار اهدای خون

حجم خون جمع‌آوری‌شده در اکثر کشورها، ۴۵۰ میلی‌لیتر یعنی کمتر از ۱۰ درصد حجم کل خون است (یک فرد بالغ به‌طور متوسط ۵/۴ تا ۵/۵ لیتر خون دارد). در بعضی کشورها ۲۵۰ میلی‌لیتر خون‌گرفته می‌شود. بدن انسان مایع ازدست‌رفته را بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت جبران می‌کند. گاهی این زمان تا ۳۶ ساعت هم طول می‌کشد میزان گلبول قرمز خون ازدست‌رفته ظرف مدت ۳ هفته جایگزین می‌شود و میزان آهن خون طی مدت ۸ هفته جایگزین می‌شود.

مزایای اهدای خون

علاوه بر کسی که خون اهدایی را دریافت می‌کند، خود اهداکننده نیز از این جریان سود می‌برد:

کاهش سطح آهن

آهن ماده‌ای معدنی است که بدن برای تولید گلبول‌های قرمز خون به آن نیاز دارد. بااین‌حال، آهن بیش‌ازحد می‌تواند با تأثیر بر اندام‌های مختلف بدن مثل کبد و قلب و نحوه کارکرد آن‌ها برای سلامت شخص مضر باشد.

شناسایی عوارض جانبی سلامتی

هر فردی که خون اهدا می‌کند، یک معاینه فیزیکی ساده و تست خون کوتاه قبل از دادن خون انجام می‌دهد. درنتیجه این امکان وجود دارد که فرد بتواند نگرانی‌های سلامتی ناشناخته را به‌عنوان بخشی از فرآیند اهدای خون تشخیص دهد. البته یک فرد هرگز نباید از اهدای خون برای پیدا کردن بیماری‌های مربوط به خون مانند هپاتیت B، هپاتیت C و یا HIV استفاده کند.

سوزاندن کالری

اهدای خون ۶۵۰ کالری را می‌سوزاند.

احساس ارزشمند بودن

اهدای خون قدرت تأثیر گذاشتن بر سه نفر را دارد که برای زنده ماندن به خون نیاز دارند. دانستن اینکه آن‌ها برای زندگی دیگران تفاوت ایجاد کرده‌اند می‌توانند استرس فرد را کاهش دهد و باعث شود که آن‌ها احساس بهتری نسبت به خودشان داشته باشند.