پیشتازی پُست در افزایش تعرفه‌ها

افزایش دوتا سه برابری تعرفه‌های پستی در خردادماه بسیاری از مشتریان خدمات پست و به خصوص صاحبان کسب‌وکارهای آنلاین را نگران کرد. درحالی که مراجعه به مراکز پست گواهی بر این افزایش دو تا سه برابری تعرفه‌ها بود، شرکت پست با تاخیر نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. پیش از این برای گرانی تعرفه خدمات پستی اطلاع‌رسانی نشده و هیچ خبری در این مورد منتشر نشده‌بود اما شرکت پست یکباره دست به چنین اقدامی زد و جامعه را با شوک گرانی جدیدی مواجه کرد. در این میان اما کسب‌وکارهای اینترنتی که در دوران کرونا جان گرفته‌بودند و برای بسیاری از افراد خرید آنلاین ارجحیت یافته‌بود با خطر جدی مواجه شدند. چرا که بسیاری از مشتریان با این افزایش سرسام‌آور هزینه‌های پستی خرید حضوری را به‌صرفه‌تر می‌دانند.

  

چهارم خردادماه بود که زمزمه‌های افزایش هزینه‌های پستی شنیده‌شد. آن هم نه در اظهارنظر رسمی یا از سوی منابع موثق بلکه از سوی کسب‌وکارهای آنلاینی که هزینه ارسال مطابق با تعرفه‌های همیشگی پست را از مشتریان دریافت کرده و وقتی برای ارسال این مرسوله‌ها به اداره پست مراجعه کرده‌بودند با افزایش چندبرابری تعرفه‌ها مواجه شدند و آن را در فضای مجازی به اشتراک گذاشتند. اما با وجود اینکه وزیر ارتباطات چند روز بعد این افزایش قیمت را تکذیب کرد و حد مجاز آن را ۵۰ درصد اعلام کرد اما کسب و کارهای آنلاین و حتی شرکت پست اظهار نظر متفاوتی دارند. بررسی‌های میدانی حاکی از این است که تعرفه‌ برخی از خدمات پستی حتی تا ۱۰۰ درصد هم افزایش یافته‌اند که این موضوع خلاف وعده وزیر ارتباطات مبنی بر افزایش حداکثر 50 درصدی این خدمات است. وزیر ارتباطات هم‌چنین اعلام کرده‌است که اگر ریالی بیشتر از این تعرفه از مردم اخذ شده است بازگردانده می‌شود. او به مدیرعامل شرکت پست دستور داد تا طی 24 ساعت آینده سامانه‌ای راه‌اندازی شود تا کسانی که برای پست مرسوله خود، مبلغ بیشتری از میزان مصوب پرداخت کرده‌اند، مابه‌التفاوت آن را دریافت کنند و این سامانه آنلاین باید راه‌اندازی شود تا شماره مرسوله موردنظر کاربر وارد شود و درصورتی که هزینه بیشتر پرداخت شده بود به مردم بازگردانده شود. ضرر اصلی این افزایش ناگهانی تعرفه‌ها بیش از همه متوجه کسب‌وکارهای انلاین بود. دور از انتظار نیست که در این شرایط بسیاری از کسب‌و‌کارهای مجازی تعطیل شوند و همین موضوع می‌تواند ضربه بزرگی به رشد اقتصاد دیجیتال، مشاغل و بنگاه‌های اقتصادی کوچک بزند.

  

با شیوع کرونا و تعطیلی بازارها و مراکز خرید، تقاضا برای خریدهای آنلاین به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت. به طوری که براساس گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیک، در 6 ماه نخست سال 99،  یک و نیم میلیارد تراکنش تجارت الکترونیکی انجام شده‌است که این تعداد نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد 52 درصدی داشته است. افزایش ناگهانی تقاضا برای خرید از فروشگاه‌های اینترنتی، حجم کاری قابل توجهی را به یک باره به شرکت پست و دیگر  سرویس‏های خصوصی حمل و تحویل کالا تحمیل کرد و از آنجا که بسیاری از این شرکت‏ها، آمادگی و زیرساخت‏های لازم برای تطبیق خدمات رسانی با تقاضای مازاد را نداشتند، سرویس‌دهی در مقاطعی از این مدت با اختلال مواجه شد و این امر اعتراض و نارضایتی کاربران را در پی داشت. با این حال اما پست به یکی از مهم‌ترین واسطه‌های خرید آنلاین در زمان کرونا تبدیل شد و حتی بعد از بازگشایی مراکز خرید و کاهش محدودیت‌های کرونا، بسیاری ترجیح می‌دادند هم‌چنان خریدهای خود را به صورت انلاین انجام دهند. بدین ترتیب خرید اینترنتی که مدت‌ها بود در بسیاری از کشورها یکی از مهم‌ترین روش‌های خرید بود در ایران هم جایگاه خود را میان مردم پیدا کرد. با گرانی تعرفه‌های پستی اما این علاقه به خرید آنلاین جای خود را به خرید حضوری برای صرفه‌جویی در هزینه‌های پستی داد. به نظر می‌رسد با گرانی هزینه‌های پستی شرکت پست، بسیاری از کاربران به تیپاکس و دیگر سرویس‌های حمل‌ونقل خصوصی استقبال بیشتری نشان دهند.

 

تاخیر در تحویل مرسولات پستی در هرمزگان اما در زمان شیوع کرونا به قدری با عث نارضایتی مردم شده‌بود که بسیاری ترجیح می‌دادند از سرویس‌های حمل‌ونقل جایگزین استفاده کنند. بسته‌ای که در حالت عادی دو-سه روزه به گیرنده تحویل‌داده می‌شد روزها و حتی نزدیک به یک ماه در اداره پست هرمزگان باقی می‌ماند. اداره پست هم در آن زمان کمبود نیرو را یکی از معضلات اصلی این اداره عنوان کرده و در بخشی از جوابیه خود به «صبح ساحل» گفته‌بود: «با عنایت به افزایش حجم مرسولات پستی به دلیل رویکرد مردم به خرید  برخط به منظور  انجام تعهدات خود در به حداقل رساندن زمان توزیع، افزایش نیرو صورت پذیرفته و هم از توان بخش خصوصی پس از سیر مراحل قانونی گزینش و آموزش افراد دارای صلاحیت توزیع جهت مراجعه به نشانی گیرندگان استفاده نموده است». البته نارضایتی این کاربران تنها مربوط به تاخیر در تحویل مرسولات نبود و بدقولی پستچی، آسیب دیدن بسته، گم شدن مرسوله و... هم جزو مسائلی بود که مردم هرمزگان نسبت به آن گلایه‌مند بودند. این کاستی‌ها البته مربوط به روزهای اولیه کرونا نبود بلکه بعد از گذشت زمان زیادی از شیوع کرونا، اداره پست هرمزگان هم‌چنان عملکرد ضعیفی در زمینه جلب رضایت مشتریان دارد و باز هم بسیاری از مردم هرمزگان از نگهداری از بسته‌ها در شرایط نامناسب و گرمای شدید و.... نارارضی هستند. اکنون که با افزایش تعرفه‌های پستی مردم انتظار دریافت خدمات بهتر و باکفیت‌تری را از سوی اداره پست استان هرمزگان دارند اما تفاوت چشمگیری در بهبود کیفیت و سرویس‌دهی خدمات پستی این شرکت احساس نمی‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد که بهبود وضعیت سرویس‌دهی و نگهداری از مرسولات کم‌ترین خواسته مردم از اداره پست هرمزگان است. مردمی که هم‌زمان با افزیش تعرفه‌ها با کیفیت نامطلوب خدمات پست هم مواجه هستند.