آشفته بازار دارو

  

مهرماه سال گذشته و در بحبوحه بیماری کرونا بود که زمزمه کمبود دارو در کشور بیشتر از همیشه مطرح شد. این موضوع باعث شد تا بیماران برای یافتن داروهای خارجی و داخلی مورد نیازشان میان داروخانه‌ها سرگردان شوند. اکنون پس از گذشت یک سال به نظر می‌رسد باز هم بسیاری از بیماران خاص با بحران کمبود دارو مواجه شده‌اند. مشاهدات میدانی و شکایت‌های مردمی از وضعیت کمبود دارو نشان از افزایش تدریجی دامنه این بحران به ویژه در میان بیماران خاص دارد. کمبود یا عدم عرضه داروهای خاص در داروخانه‌ها باعث رونق بازار آزاد شده‌است و در این شرایط اقتصادی بسیاری از خانواده‌های بیماران خاص را با مشکلات متعددی مواجه کرده‌است. البته به نظر می‌رسد که این مشکل مختص استان هرمزگان نیست و داروخانه‌های تمام کشور را درگیر کرده‌است. دکتر «فاطمه نورزیان»، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با تایید این موضوع می‌گوید: «مسئله کمبود دارو در سطح کشور مطرح است و مثلا برخی از اقلام انسولین نه تنها در استان هرمزگان بلکه در کشور کمیاب شده‌است و فقط برخی برندهای ایرانی داروهای خاص در برخی داروخانه‌ها یافت می‌شود». نیمه تیرماه سال جاری بود که عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم نسبت به نزدیک‌شدن کمبود دارو در ایران به «وضعیت بحرانی» هشدار داده و گفته‌بود: «اگر همین روند ادامه یابد، کشور با کمبود شدید دارو مواجه خواهد شد». وی با ابراز نگرانی از عدم اجرای طرح انتقال ارز دارو به بیمه‌ها هم خبر داد که «تنها در داروخانه سیزده آبان که مرجع تامین دارو در کشور است، کمبود 356 قلم دارو به چشم می خورد و صنعت دارو در شرف تعطیلی است». 

  

کمبود دارو در کشور راه را برای مدیریت‌های سلیقه‌ای هموار کرده‌است. برخی داروخانه‌ها از فروش دارویی که در نسخه نوشته شده‌است، امتناع می‌کنند یا دارویی که به بیمار تحویل می‌دهند نسخه ایرانی دارو است که با نارضایتی و اعتراض بیمار همراه می‌شود. بدین ترتیب تهیه دارو برای بیماران خاص مشروط به داشتن آشنا یا پارتی در سیستم توزیع دارو شده‌است و بسیاری از افراد روزها با مسئله کمبود دارو دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از داروخانه‌های مختلف جواب رد می‌شنوند. برخی البته به جز داروخانه‌ها، دست‌های پشت پرده چرخه توزیع دارو و احتکار دارو توسط بعضی از شرکت های توزیع و تولیدکننده را هم در این کمبود دارو مقصر می‌دانند. سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اما عدم عرضه داروی موجود از سوی برخی داروخانه‎‌ها را تخلف می‌داند و می‌گوید: «اینکه برخی از داروخانه‌ها از فروش برخی داروهای خاص امتناع می‌کنند کاملا تخلف محسوب می‌شود و درصورتی که شهروندان اینگونه تخلفات را مشاهده کردند می‌توانند مستندات خود را به معاونت عذا و دارو ارائه کنند تا با خاطیان برخورد صورت گیرد یا مشخصات داروخانه را به شماره‌های 3118 و 190 اطلاع دهند تا پس از بررسی سهمیه داروی این داروخانه‌ها در صورت تخلف قطع شود». 

این روزها بسیاری از بیماران در داروخانه‌های شهر به دنبال دارو هستند و حتی برخی دیگر از شهرها و روستاهای استان برای تهیه دارو به بندرعباس می‌آیند اما دست خالی برمی‌گردند. بنابراین آنچه در حال حاضر برای این بیماران حائز اهمیت است رفع کمبود دارو و کاهش فشار بر آن‌ها برای تهیه دارو است. در چنین شرایطی امتناع داروخانه‌ها از فروش دارو و سودجویی عده‌ای از دلالی دارو باعث شده تا سایه کمبود بیش از هرزمان دیگری بر سر بیماران خاص سنگینی کند. دلالان و محتکران دارو این موضوع را به خوبی می‌دانند اما سودشان در انبار کردن و خرید و فروش دارو با قیمت‌های نجومی است. موضوعی که عدم نظارت کافی از سوی دولت می‌تواند زمینه سودجویی بیشتر این افراد را فراهم کند.