وعده ایلان ماسک از رؤیا تا واقعیت

وزارت خزانه‌داری آمریکا در پی اظهارات ایلان ماسک، مالک شرکت اسپس ایکس مبنی بر این‌که به دنبال کسب معافیت از تحریم‌های ایران خواهد بود تا بتواند خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را به مردم ایران ارائه دهد، اعلام کرد که امکان صادر کردن برخی تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای به ایران وجود دارد و شرکت اسپیس ایکس مجوزی برای ارائه خدمات پهن باند اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به ایران نیاز نخواهد داشت.

به گزارش صبح ساحل، طبق گفته ایلان ماسک قطب جنوب، آسیا و آفریقا به سرویس پهنای باند ماهواره‌ای اسپیس ایکس متصل می‌شوند. با اضافه شدن ایستگاه مک مردو در قطب جنوب، اسپیس ایکس می‌گوید که سرویس اینترنت پهنای باند استارلینک مبتنی بر مدار آن اکنون به تمام هفت قاره می‌رسد. ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس ایکس در توییتی اعلام کرد که سرویس اینترنت پرسرعتی که از مدار پایین زمین هدایت می‌شود به سراسر جهان دسترسی می‌دهد.

در حال حاضر بیش از ۳۰۰۰ ماهواره استارلینک در مدار هستند و اسپیس ایکس به اضافه کردن حداقل هزار ماهواره دیگر تحت مجوز فعلی کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده ادامه خواهد داد. این شرکت ابراز تمایل کرده است که این ابر صورت فلکی را به ۵۰۰۰۰ ماهواره افزایش دهد.. ماسک در ماه ژوئن از طریق توییتر اعلام کرد کرد که اشتراک استارلینک به نیم میلیون نفر نزدیک شده است.

نکته قابل تأمل در این موضوع این است که 500 هزار نفر در برابر 7 میلیارد نفر بسیار اندک است و عملاً عده محدودی امکان استفاده از استارلینک را در دنیا خواهند داشت و نباید منتظر یک خدمات گسترده در کل دنیا باشیم.

اینترنت ماهواره‌ای استارلینک دقیقاً چیست؟

واژه «استارلینک» در حقیقت هم نام بخشی از اسپیس ایکس و هم نام شبکه فضایی اسپیس ایکس متشکل از ماهواره‌های مداری که روند ایجاد آن در سال ۲۰۱۵ آغاز و در سال ۲۰۱۸ نمونه‌های اولیه ماهواره‌هایی که قرار بود در این شبکه استفاده شوند، ساخته شد. شبکه ماهواره‌های ارتباطی اسپیس‌اکس در ژانویه ۲۰۱۵ با پهنای باندی تا ۵۰٪ از کل ترافیک ارتباطی بک‌هال ایجاد شد. بک هال به معنی ارتباطات از راه دور است و به انتقال سیگنال از یک سایت یا شبکه از راه دور به یک سایت دیگر که معمولاً سایت مرکزی است؛ اشاره دارد. از سال 2018 تاکنون ماهواره‌های زیادی به استارلینک اضافه شده و اکنون بیش از سه هزار ماهواره در مدار هستند.

در فوریه ۲۰۲۱، اسپیس‌اکس اعلام کرد که استارلینک بیش از ۱۰ هزار کاربر دارد و امکان پیش‌سفارش را برای عموم مردم بازکرده است. و در برنامه‌ای بلند پروازانه درخواست ارائه سرویس‌های صدا روی پروتکل اینترنت، پشتیبانی اضطراری و اینترنت ماهواره‌ای ارزان‌تر برای افراد کم‌درآمد را از کمیسیون فدرال ارتباطات داشت. در ماه مه ۲۰۲۱، اسپیس‌اکس اعلام کرد که تاکنون بیش از ۵۰۰٬۰۰۰ نفر برای دریافت سرویس استارلینک درخواست ثبت کرده‌اند. در اواخر همان ماه، اسپیس‌اکس اعلام کرد با سکوی ابری گوگل و مایکروسافت آژور توافق‌هایی برای ارائه خدمات محاسباتی و شبکه‌سازی زمینی برای استارلینک صورت گرفته‌است.

در ۲۶ فوریه ۲۰۲۲، ایلان ماسک اعلام کرد که پس از درخواست دولت اوکراین برای جایگزینی سرویس‌های اینترنتی نابودشده در حمله روسیه به اوکراین، ماهواره‌های استارلینک بر فراز اوکراین فعال‌شده‌اند. تا ۶ آوریل ۲۰۲۲, اسپیس اکس برای دادن امکان دسترسی به شبکه استارلینک به اوکراینی‌ها بیش از ۵۰۰۰ ترمینال استارلینک به اوکراین فرستاده بود.

اینترنت ماهواره‌ای چطور و با چه سرعتی کار می‌کند؟

استارلینک با استفاده از شبکه ماهواره‌ای در مدار پایین زمین کمک می‌کند تا به شما سیگنال برسد. مزیت بزرگ استارلینک این است که ماهواره‌های مدار پایین زمین که حدود ۳۴۰ مایل (547 کیلومتر) بالاتر از زمین هستند، تأخیر سیگنال را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند، به‌ویژه در مقایسه با ماهواره‌های DirecTV که بیش از 22 هزار مایل (35 هزار کیلومتر) بالاتر از کره زمین قرار دارند. استارلینک در ایمیلی به مشترکین گفته که آن‌ها باید انتظار سرعت بین ۵۰ تا ۱۵۰ مگابیت در ثانیه را داشته باشند، اما گزارش‌ها حکایت از این دارد که برخی از کاربران سرعت بسیار بالاتری تا بیش از 200 مگابیت بر ثانیه را تجربه کرده‌اند.

قیمت و تجهیزات موردنیاز

هرچند اعلام‌شده شرکت بزرگ مخابراتی «تی موبایل» از سال 2023 گوشی‌هایی که ارائه می‌دهد برای دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای به تجهیزات خاصی نیاز ندارند اما هم‌اکنون برای اتصال به اینترنت ماهواره‌ای باید دیش ماهواره و پایه کوچک را از شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنت ماهواره‌ای تهیه کرد. بر اساس آخرین اخبار این تجهیزات حدود 500 دلار قیمت دارند. البته نصب این تجهیزات بسیار آسان است و فقط کافی است در یک محیط باز آن را بازکنید و به برق متصل کنید تا خود دیش که موتورهایی برای قرار دادن دیش در بهترین زاویه دارد روشن شوند، اما جدای تجهیزات نیاز است که شما هزینه ماهانه اشتراک اینترنت ماهواره‌ای را هم پرداخت کنید. هم‌اکنون قیمت اشتراک در کشورهای مختلف فرق دارد و بین 50 تا 100 دلار متفاوت است. شیلی و برزیل کمترین هزینه برای اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را می‌پردازند.

خطر برخورد ماهواره‌ها در فضا

شمار زیاد ماهواره‌های استفاده‌شده توسط استارلینک ممکن است باعث ایجاد خطر طولانی‌مدت زباله‌های فضایی ناشی از قرار دادن هزاران ماهواره در مدار و ایجاد برخورد ماهواره‌ای شود که باعث ایجاد پدیده‌ای به نام «سندرم کسلر» می‌شود. اسپیس ایکس گفته است که بیشتر ماهواره‌ها در ارتفاع‌های پایینی پرتاب می‌شوند و انتظار می‌رود که ماهواره‌های ناکارآمد ظرف پنج سال بدون پیشرانه از مدار خارج شوند. در سال ۲۰۲۱، مقامات چینی شکایتی را به سازمان ملل تسلیم کرده و اظهار داشتند که ایستگاه فضایی آن‌ها در آن سال مانورهایی برای جلوگیری از برخورد با ماهواره‌های استارلینک انجام داده است. در این سند، نمایندگان چینی گفتند که ماهواره‌های استارلینک که به‌طور مداوم مانور می‌دهند، باعث به وجود آمدن خطر برخورد می‌شوند و ماهواره‌های استارلینک در ماه‌های ژوئیه و اکتبر خطراتی را برای زندگی یا سلامت فضانوردان ایستگاه فضایی تیانگونگ چین ایجاد کرده‌اند.

آیا استارلینک تنها ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی ماهواره‌ای است؟

علاوه بر صورت فلکی وان‌وب، که تقریباً هم‌زمان با صورت فلکی اسپیس اکس اعلام شد، سامسونگ نیز یک طرح صورت فلکی شامل ۴٬۶۰۰ ماهواره در مدار ۱٬۴۰۰ کیلومتری ارائه کرد که توانایی ارائه ظرفیت یک زتابایت داده در هرماه را دارد که معادل ۲۰۰ گیگابایت در ماه برای ۵ میلیارد کاربر اینترنت است. «تِلِسَت» نیز طرح یک صورت فلکی کوچک که شامل ۱۱۷ ماهواره می‌شود را در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد. آمازون در آوریل ۲۰۱۹ از یک منظومه ماهواره‌ای باند پهن بزرگ خبر داد که قصد دارد ۳٬۲۳۶ ماهواره را در دهه آینده در شرکتی که پروژه کایپر می‌نامد؛ پرتاب کند.