پیش از این احمد وحیدی، وزیر کشور گفت که تا پایان شرایط فعلی، محدودیت‌های اینترنتی ادامه دارد. اما تجربه‌های قبلی از فیلترینگ در ایران نشان می‌دهد برنامه‌های فیلتر شده دیگر رفع فیلتر نشدند؛ نمونه آن هم فیلتر تلگرام.
با وجود انتقاد صاحبان کسبوکارهای آنلاین، کارشناسان استارتاپی و فعالان اقتصادی دیگر، هنوز اینترنت ایران در اغماست. یکی از شریان‌های مهم ارتباطی که دولت از آن برای کنترل اعتراضات مردمی استفاده می‌کند.
اعتراضاتی که سال‌هاست برخی از کارشناسان در حوزه‌های مختلف برای وقوع آن هشدار داده بودند. اما نه تنها به خواست معترضان توجهی نشد بلکه شرایط اقتصادی و اجتماعی رو به بدتر شدن پیش رفت.
حالا هم با فیلترینگ و قطعی اینترنت کسبوکارهای زیادی در خطر نابودی است. مشاغل فردی تا شرکت‌هایی با داشتن ده‌ها کارمند که حقوق آنها به همین اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام بند است، در بلاتکلیفی هستند. اما قطعی اینترنت و فیلترینگ چقدر مشکلات اقتصادی و اجتماعی را تشدید می‌کند؟
سهراب دل انگیزان، کارشناس اقتصادی می‌گوید: «اعتراضاتِ این روزها مجموعه‌ای از سوالاتی است که به آنها پاسخی داده نشد. بخش عمده‌ای از آن اقتصادی و بخش دیگر آن اجتماعی و مسائل دیگری بود که در نهایت سر باز کردند.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به خسارت اقتصادی قطعی اینترنت و فیلترینگ می‌گوید: «احتمال می‌دهیم اثرات تورمی مثبت، اثر بیکاری فزاینده و اثر رشد کاهنده در اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد.»
دل انگیزان ادامه می‌دهد: «شرایط فعلی اثرات رکودی روی اقتصاد می‌گذارد. تقاضا را تحریک می‌کند، اما عرضه کاهش پیدا می‌کند. بنابراین نه تنها رکود بلکه تورم بیشتری را به وجود می‌آورد.»
تاثیر قطع اینترنت روی نرخ ارز
به گفته دل انگیزان نه تنها کسبوکارهای مجازی بلکه نرخ ارز هم می‌تواند از شرایط فعلی تاثیر بگیرد. او توضیح می‌دهد: «قطعی اینترنت و فیلتر برنامه‌ها، از یک سو بی‌اعتمادی به اقتصاد را بیشتر می‌کند، از سوی دیگر نرخ ارز را هم ممکن است تحریک کند.»
این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: «اگر نرخ ارز تحریک شود به عنوان یک عامل پایه، قیمت عوامل تولیدی را هم بالا می‌برد. بنابراین می‌تواند یک اخلال مازاد بر اخلال‌های موجود در اقتصاد ایران باشد.»
سوال مهم اینجاست که قطع اینترنت به اعتراضات دامن می‌زند؟ دل انگیزان در این مورد می‌گوید: «نمی‌توانم بگویم بله یا خیر. چون موضوع برای من مبهم است. اما این شرایط، مطالبه‌گری حوزه اجتماعی را بیشتر می‌کند. دسترسی به اطلاعات را محدود می‌کند، استفاده از راه‌های دور زدن محدودیت هم بیشتر می‌شود.»
۷ برابر پیام‌رسان‌های داخلی عضو اینستاگرام هستند
مدت‌هاست که استفاده از شبکه‌های اجتماعی جز جدایی‌ناپذیر زندگی بسیاری از مردم شده است. بنا بر داده‌های مرکز آمار ایران، تنها در اینستاگرام تا سال ۹۹ بیش از ۲۷ میلیون نفر عضویت داشتند. از آن زمان تاکنون افرادی بیشتری به این شبکه اجتماعی پیوستند که آمار دقیقی از آن در دست نیست. اما آنچه مشخص است، حدود ۱۱ میلیون نفر از راه شبکه‌های اجتماعی کسب درآمد می‌کنند.
به گزارش مرکز آمار و تا سال ۱۳۹۹، بیش از ۳۵ میلیون نفر در واتس‌اپ، بیش از ۲۶ میلیون نفر در تلگرام، بیش از یک میلیون نفر در توییتر و بیش از یک میلیون نفر در فیسبوک عضو بودند.
این در حالی است که در سه پیام‌رسان داخلی سروش، بله و ایتا مجموعا حدود چهار میلیون نفر عضو بودند. (تا سال ۹۹)
به عبارتی تنها در اینستاگرام هفت برابر سه پیام‌رسان داخلی، کاربر ایرانی عضو بودند. ضمن اینکه از آن زمان تاکنون کاربران ایرانی که در اینستاگرام و سایر برنامه‌های غیرایرانی عضو هستند، بیشتر هم شده است.
پیش از این رضا الفت نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای کشوری گفت که معیشت حدود ۱۰ میلیون نفر به اینستاگرام وابسته است.
انجمن تجارت‌الکترونیک نیز در روزهای اخیر و با تداوم قطعی اینترنت و فیلترینگ در بیانیه‌ای اعلام کرد که قطع دسترسی به اینستاگرام، بیش از ۴۰۰ هزار کسب‌وکار را با خطر نابودی مواجه کرده است.
اخیرا عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات درباره کسبوکارهای آنلاین گفت: «تمام تلاش خود را برای حل مشکل کسبوکارهای برخط و همچنین تقویت زیرساخت‌ها و پلتفرم‌های داخلی برای میزبانی کسب‌وکارها و هموطنان عزیز به کار بسته‌ایم.» (انتخاب)
این در حالی است که در همین روزهای اخیر و با قطع اینترنت بین‌المللی عضویت در پیام‌رسان ایتا با اخلال مواجه شد. پیامی که کاربران جدید برای عضویت در ایتا با آن دریافت کردند: «به دلیل بروزرسانی و ارتقا سرورها، موقتا ارسال کد برای کاربران جدید مقدور نیست.»
با همه اینها هنوز سرنوشت رفع فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران مشخص نیست. پیش از این وزیر ارتباطات گفته بود مرجع رسیدگی به پلتفرم‌های فیلتر شده بر عهده وزارت ارتباطات نیست.
