رفع فیلتر وی‌چت/ آیا این اپلیکیشن جایگزین واتس‌اپ و تلگرام خواهد شد؟

اپلیکیشن چینی وی‌چت از زمان کلید خوردن فیلترینگ، در لیست برنامه‌هایی بوده است که بارها در ایران فیلتر و رفع فیلتر شده است. اما این بار گزارش‌هایی منتشر شده است که خبر از رفع فیلتر دوباره این پلتفرم روی برخی اپراتورها و خدمات‌دهندگان اینترنت می‌دهد.

به گزارش صبح ساحل، اگر اینچنین باشد و وی‌چت در دسترس عموم مردم قرار بگیرد می‌تواند نشانه‌ای از تصمیمات جدید مقامات ارتباطات کشور باشد. وزارت ارتباطات مدت‌هاست در پی استفاده از یک پلتفرم خارجی است تا آن را جایگزین واتس‌اپ و تلگرام فیلتر شده کند. حالا رفع فیلتر وی‌چت شاید نشانه‌ای از تعامل با چین برای خرید این پلتفرم باشد.

به‌ویژه در شرایطی که چند ماهی است پیام‌رسان پرکاربر واتساپ و شبکه اجتماعی اینستاگرام از دسترس خارج شده‌اند. وی‌چت در چین پرطرفدارترین اپلیکیشن چند منظوره است. این پلتفرم که توسط غول فناوری چینی تنسنت ساخته شده است، نخستین بار در سال ۲۰۱۱ راه‌اندازی شد. از این پیام‌رسان علاوه بر استفاده به‌عنوان ابزاری برای انتقال پیام، برای پرداخت آنلاین بومی در چین نیز استفاده می‌شود و در واقع می‌توان گفت به نوعی کیف پول الکترونیکی است.
البته یکی از اساسی‌ترین نکات در مورد وی‌چت این است که از هیچ سیستم رمزگذاری برای تماس‌ها و پیام‌ها و اطلاعات کاربران استفاده نمی‌کند و از این‌رو گزارش‌های مختلفی درباره نگرانی کاربران درباره لو رفتن مکالمات و داده هایشان وجود دارد.

وی‌چت نخستین بار در ۲۸ آذر سال ۹۲ فیلتر شد. کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، در بیانیه‌ای به‌دنبال فیلتر این پلتفرم اجتماعی، علت این کار را جمع‌آوری کلیه اطلاعات موجود در گوشی‌های کاربران و رصد ارتباطات اعضا و نقض حریم خصوصی آنها عنوان کرده بود. اما محمود واعظی، وزیر ارتباطات وقت کشور، گفت: کمیته تعیین مصادیق مجرمانه و وزارت ارتباطات تنها به‌عنوان یکی از ۱۲عضو این کمیته، از حق رأی در تصمیم‌گیری‌ها برخوردار است.

بعدها در دی ۹۶ این پیام‌رسان چینی درپی درخواست آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم رفع فیلتر شد. اما مجددا در سال ۱۴۰۰ این پلتفرم فیلتر شد و حالا طبق گزارش کاربران شبکه‌های اجتماعی گویا دوباره در دسترس قرار گرفته است.

سرنوشت کسب و کارهای اینترنتی در ایران

بیش از دو ماه از فیلتر شدن اینستاگرام و واتساپ می گذرد. بعد از استارت خوردن اعتراضات مردمی در ایران به دلیل درگذشت مهسا امینی این فیلترینگ هم استارت خورد و تا به امروز ادامه دارد.

سردار غلامرضا جلالی، فرمانده پدافند غیرعامل در پاسخ به این سؤال که چه زمانی محدودیت واتساپ و اینستاگرام رفع می شود، گفت: این دو پلتفرم با مصوبه شورایعالی امنیت ملی مسدود شدند و دلیل این کار هم همکاری این دو شبکه اجتماعى با دشمن در حوزه بی نظمی و به هم زدن امنیت کشور است.

وی افزود: تا زمانی که این دو پلتفرم تعهدات لازم را به کشور ما ندهند که تابع قوانین جمهوری اسلامی باشند و در چارچوب این قوانین فعالیت نکنند، این مصوبه قابل تداوم خواهد بود.

برخی فعالان اقتصادی مانند اتاق بازرگانی و فعالان فضای مجازی و استارت آپی و مراکز پژوهشی همچون موسسه پژوهشی بتا، آمار‌های ۹ تا ۱۱ میلیون کسب و کار مرتبط با اینستاگرام را مطرح می‌کنند و از گردش مالی ۱۸ تا ۳۲ هزار میلیارد تومانی دراین پلتفرم سخن به میان می‌آورند، اما از سوی دیگر معاون وزیر صمت معتقد است: «تجارت الکترونیکی» و کسب و کار مجازی در کشور دست کم هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومان در سال فروش دارد و صد‌ها زیرشاخه دارد و کسب‌وکار‌هایی که در اینستاگرام بودند، کمتر از ۳ درصد این عدد بودند. سرپرست مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (تتا) هم در همین زمینه می‌گوید: تخمین زده می‌شود بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار نفر در اینستاگرام صفحه تجارت الکترونیک داشته باشند که بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار شغل را شامل می‌شود. جدای از این اختلاف نظر‌های جدی درباره آمار دقیق این کسب و کار‌ها سوال این است که نحوه مواجهه یا برخورد درست با پلتفرم‌های فضای مجازی که محل درآمد بسیاری از کسب و کار‌ها شده، چیست؟ آیا جایگزین مطمئنی برای آن‌ها وجود دارد؟ آیا می‌توان به یک باره پلتفرم‌های پرطرفدار را مسدود کرد و از آمار‌های منتشر شده از خسارت به فعالان فضای مجازی و تاثیر ادامه فیلترینگ بر استارت آپ‌ها و متخصصان این حوزه چشم پوشید؟