13

مهر

1403


اقتصادی

17 فروردین 1402 08:24 0 کامنت
بازار سرمایه پس از یک شوک منفی در ماه‌های پایانی سال گذشته، سال جدید را سبزپوش آغاز کرد و شاخص دو میلیون واحدی معروف را نیز پشت سر گذاشت. اما نکته قابل تامل اینجاست که در طول این‌سال‌ها دولت با چاپ پول منجر به افزایش نقدینگی در کشور شده است و همین موضوع ارزش دلاری بازار سرمایه را با کاهش چشم‌گیری مواجه کرده است. به بیانی دیگر، درست است که شاخص بورس موفق به فتح شاخص دو میلیون واحدی شده است؛ اما عملا ارزش آن بالا نرفته است. در این مقاله قصد داریم به بررسی عوامل موثر بر بازار سهام در سال جاری بپردازیم و بررسی کنیم که آیا ارزش دلاری بازار سرمایه شانسی برای ثبت قله جدید دارد یا نه؟
 
 اما و اگرهای شاخص دو میلیونی بورس
با جمع ارزش سهام بازار، یک ارزش کلی از بورس تهران خواهیم داشت که این عدد در سایت مدیریت فناوری بورس تهران نیز مشخص است. حال اگر این ارزش کل بازار را تقسیم بر دلار کنیم، ارزش دلاری بازار سرمایه به دست می‌آید که این ارزش به حدود 151 میلیارد دلار می‌رسد که تنها کمی بیشتر از ارزش دلاری بازار بورس در بهمن 98 است. برای توضیح این موضوع می‌توان گفت اگر ریال افت و در مقابل دلار رشد کند باز هم ارزش دلاری بازار سرمایه کاهش می‌یابد اما زمانی که دلار ثابت بماند و بازار سرمایه رشد کند؛ ارزش دلاری بازار سرمایه نیز رشد خواهد کرد.
 
عوامل موثر بر تغییر ارزش دلاری بازار سرمایه 
عوامل متعددی بر وضعیت بورس اثر می گذارند و باعث ایجاد افت و خیز در روند شاخص بورس می‌شوند اما اگر به طور کلی بخواهیم عوامل تاثیر‌گذار بر وضعیت بورس را نام ببریم، می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم. 
 
 ریسک ناشی از تغییر قوانین و مقررات بر بازار سهام
امسال ریسک تغییر قوانین و مقررات برای بورس یک ریسک جدی به حساب می‌آید. چراکه عمده شرکت‌های بورسی ایران، شرکت‌های تولیدی هستند و تغییر نرخ حامل‌های انرژی، همان‌طور که در بودجه امسال نیز آن را مشاهده کردیم؛ می‌تواند بر سودآوری شرکت‌ها به ویژه پتروشیمی‌ها، فولاد و سیمانی‌ها تاثیر بگذارد. گذشته از این، همواره تصمیمات خلق‌الساعه بلای جان بورس بوده و هست. این نوع تصمیمات و قوانین، می‌تواند بر روند معاملات بورس موثر باشد و موجب فرار نقدینگی از بازار شود. زمانی که حجم معاملات در بازار کم باشد؛ شانس رشد ارزش معاملات نیز کاهش پیدا می‌کند.
 
 رشد نقدینگی و افزایش قیمت ارز
مادامی که قیمت دلار در محدوده بین 46 تا 50 هزار تومان باشد؛ چون مطابق ارزش ذاتی خود قیمت‌گذاری شده است؛ احتمالا بورس نیز در یک کانال رنج در نوسان باشد و محدوده 2 میلیون واحد را به عنوان کف شاخص حفظ کند.  اما با توجه به رشد نقدینگی و افزایش تورم در ماه‌های پیش‌رو، انتظار داریم تا پایان سال قیمت دلار حدود ۵۰درصد بیش از نقطه فعلی باشد و تارگت قیمتی 60 هزار تومان برای شهریور ماه و 73 هزار تومان برای پایان سال، دور از ذهن نیست. این اهداف بالا ناخودآگاه با تاخیری کوتاه بر بازار سرمایه نیز اثر می‌گذارد و در قدم اول باعث رشد شاخص هم‌وزن ساختن سقف‌های جدید برای شاخص کل بورس می‌شود. همین موضوع می‌تواند رشد ریالی شاخص بورس را در برابر رشد قیمت دلار خنثی کند. چون تجربه نشان داده است که بورس عمدتا متناسب با رشد قیمت دلار رشد می‌کند.
 
 سیاست‌های اقتصادی دولت 
کسری بودجه دولت در سال‌های اخیر به یک چالش جدی برای دولت تبدیل شده است و عواملی همچون تحریم، افت قیمت‌ جهانی نفت، رکورد در بازار جهانی، نداشتن برنامه صحیح دولت برای کسب درآمدهای پایدار و ... درآمدهای دولت را به شدت کاهش داده است و اصطلاحا دخل و خرج دولت با یکدیگر همخوانی ندارد. به همین دلیل دولت ها برای جبران کسری بودجه ناشی از کاهش درآمد‌ها، سیاست‌های اقتصادی جدیدی اتخاذ می‌کند و ممکن است در بازارهای مختلف دخالت کند که این دخالت همیشه مثبت نیست. اما دولت می‌تواند با اتخاذ تصمیم‌های صحیح و ایجاد طرح‌های تشویقی، باعث رونق بازارهای مالی شود. اما یک سیاست غلط که سال‌هاست بانک مرکزی و دولت از آن دست نمی‌کشند؛ چاپ پول است که همواره باعث افزایش نقدینگی در جامعه و ایجاد تورم‌های سنگین در اقتصاد ایران شود. علاوه بر این، قیمت دستوری می‌تواند سودآوری شرکت‌ها را کم کند و بر ارزش دلاری آنها اثر سوء بگذارد.
 
 انتظارات تورمی 
زمانی که رقم کسری بودجه دولت برای هر سالی مشخص می‌شود؛ به راحتی می‌توان پیش بینی کرد که در آینده نه چندان دور، این کسری بودجه با افزایش نقدینگی در جامعه جبران شود و به تبع آن تورم بالا رود. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند از همین الان اقدام به خرید سهام کنند تا سرمایه خود را در برابر طوفان تورم حفظ کنند که این خرید سهام موجب رونق بازار سرمایه می‌شود. یا وقتی که به دلیل تحریم، آینده روشنی برای افزایش درآمدهای کشور نمی‌توان متصور شد، مطمئنا انتظارات تورمی در جامعه شکل می‌گیرد و این انتظارات تورمی خود را در بالا رفتن قیمت کالاها، خدمات و یا دارایی های مختلف از جمله بازار سرمایه نشان می‌دهد. برای سال جاری، با توجه به کسری 500 هزار میلیارد تومانی دولت و همچنین احتمال تداوم تحریم‌ها، انتظارات تورمی برای امسال بالاست. این موضوع نیز اثر منفی بر افزایش ارزش دلاری بورس دارد.
 
 قیمت های جهانی 
موضوع قیمت جهانی از این جهت بر بازار سرمایه ایران اثرگذار است که بخش عظیمی از صنایع فعال در بازار بورس ایران، مرتبط با کامودیتی ها هستند و اغلب شرکت های بزرگ فعال در بازار سرمایه ایران در حوزه های سنگ آهن، فلزی، پتروشیمی، پالایشی و... که متاثر از قیمت های جهانی هستند، قرار می گیرند و به طور کلی افت و خیز قیمت ها در بازارهای جهانی، می تواند تاثیر جدی بر بورس ایران داشته باشد. برای سال جاری پیش‌بینی رشد قیمت کامودیتی در بازار جهانی وجود دارد  و همین موضوع می‌تواند بر افزایش ارزش دلاری شرکت‌ها موثر باشد.
 
 احساسات و هیجانات سهامداران
هنگامیکه اخبار بد مانند احتمال وقوع جنگ، ابهامات و تنش های سیاسی و... به بازار سرمایه منعکس می شود، این بازار واکنش منفی از خود نشان می دهد و سهامداران آن دچار هیجان و احساسات می شوند. در طرف مقابل نیز وقتی که اخبار مثبت مانند برداشته شدن قیمت گذاری دستوری و یا اعلام حمایت دولت از بازار سرمایه و... به این بازار منعکس می شود، معاملات جهتی مثبت به خود می گیرد و سهامداران تمایل بیشتری برای خرید در این بازار از خود نشان می دهند. اگر امسال ریسک سیاسی افزایش پیدا کند؛ نمی‌توان امید چندانی به افزایش ارزش دلاری بازار داشت. اما با احیای توافق برجام و سرمایه‌گذاری‌های جدید خارجی در کشور، شانس بالا رفتن ارزش دلاری بازار به شدت بالا خواهد رفت.
 
 تغییرات نرخ بهره بین بانکی
نرخ بهره نرخی است که بانک‌ها یا افراد به دلیل جلوگیری از کاهش ارزش پول پرداختی خود در تاریخ امروز و دریافت آن پول در آینده از وام‌گیرنده درصدی را دریافت می‌کنند؛ در حقیقت نرخ بهره به علت ارزش زمانی پول و نرخ تورم دریافت می‌شود تا ارزش پول وام‌دهنده با وجود تورم و دریافت آن در آینده از بین نرود. تغییر نرخ بهره از جمله ابزارهای قابل استفاده در سیاست‌های پولی کشورها است.بانک‌های مرکزی در کشورها در صورت تمایل برای افزایش سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور، نرخ بهره را کاهش می‌دهند. از طرفی افزایش نرخ بهره منجر به کنترل تورم در کشور می‌شود ولی بالا بودن آن موجب فرار پول از بازار سرمایه‌ می‌شود. در سال گذشته، دولت تا حد زیادی نرخ بهره را بالا برده است و همین موضوع بر روی بازار سهام اثر منفی داشته است.
 امسال ریسک قابل توجهی از این ناحیه متوجه بورس نیست و به نظر نمی‌رسد، دولت بخواهد نرخ بهره را به اعداد بسیار بالایی برساند. همین موضوع می‌تواند منجر به رونق در بازار بورس شود.
 
 آیا امسال ارزش دلاری بازار سرمایه رشد خواهد کرد؟
به‌عنوان جمع‌بندی و در یک نگاه کلی، در پاسخ به سوال فوق باید گفت که عوامل گوناگونی بر احتمال رشد ارزش دلاری بازار سرمایه موثر است که تک به تک آن را با هم بررسی کردیم و نهایت می‌توان نتیجه گرفت که اگر امسال شتاب رشد نقدینگی دولت کمتر شود، روابط سیاسی و تجاری ایران با کشورهای دیگر گسترش پیدا کند، برجام به نوعی احیا شود و سرمایه دلاری جدیدی در پی آن به کشور وارد شود و یا درآمدهای نفتی کشور افزایش پیدا کند و ایران بتواند این درآمد ارزی را وارد کشور کند؛ قطعا ارزش دلاری بازار سرمایه نیز رشد خواهد کرد و موفق به ثبت قله‌های جدیدی خواهد شد. 

 

روزنامه صبح ساحل

دیدگاه ها (0)
img