تصمیم گیـری بـرای افغان‌ها پشت درهای بسته

 در چند روز اخیر نشستی دوروزه در دوحه پایتخت قطر برگزار شد. موضوع این نشست که به میزبانی سازمان ملل بود رایزنی در مورد افغانستان و رسیدن به راه‌حل مشترک و ایجاد تفاهم در تعامل با طالبان عنوان شد. اگرچه در ابتدا و قبل از برگزاری این نشست بسیاری از فعالان سیاسی و مردم افغانستان این رویداد را زمینه‌ای جهت به رسمیت شناختن طالبان می‌دانستند و اعتراض‌هایی در رابطه با این موضوع انجام دادند اما از طالبان جهت حضور در نشست دوحه دعوت به عمل نیامد و طالبان غایب این گردهمایی دوروزه بودند.از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان در اوت ۲۰۲۱ کشورها از به رسمیت شناختن آن‌ها خودداری می‌کنند و خواستار ایجاد حکومتی فراگیر در افغانستان هستند. افغانستان پسا طالبان با چالش‌های متعددی روبرو است که این مسئله موجب نگرانی جامعه جهانی را فراهم آورده است. این کشور در حال حاضر با بحران انسانی عظیمی روبرو است که فارغ از دلایل اقتصادی و نقش عوامل خارجی در وقوع آن، طالبان در ایجاد آن نقش قابل‌توجهی داشته است. موضوع برجسته در افغانستان حقوق بشر و حقوق زنان است. محرومیت زنان در عرصه‌های آموزشی و شغلی ازجمله مسائل مهمی بود که هدف از برگزاری نشست دوروزه دوحه عنوان شد. مسئله‌ای که پیش از برگزاری نشست دوحه موجب تصویب قطعنامه‌ای از سوی ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل شد و محدودیت‌های اعمال‌شده علیه زنان افغانستان را محکوم کرد. به‌موجب این قطعنامه از کشورها خواستند تا برای تغییر سیاست‌های طالبان در افغانستان تلاش کنند. اگرچه طالبان این تصمیمات را داخلی و مربوط به مسائل حاکمیتی می‌دانند.شرایط کنونی جامعه افغانستان و رویکردهای طالبان در قبال مردم این کشور موجب شده است تا سازمان ملل با دعوت از کشورها به دنبال راه‌حلی از طریق دیپلماسی و گفتگو جهت برون‌رفت از این بحران باشد.

 این نشست با حضور «آنتونیوگوترش»، دبیر کل سازمان ملل طی دو روز و با حضور نمایندگان چین، فرانسه، آلمان، ایران، هند، قزاقستان، پاکستان، قطر، ترکیه، روسیه، ترکمنستان، امارات متحده عربی، اندونزی، بریتانیا، ایالات‌متحده امریکا، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، نروژ، ژاپن، عربستان، اتحادیه اروپا و سازمان همکاری اسلامی برگزار شد. آنچه موضوعات کلیدی این نشست در پشت درهای بسته عنوان شد تمرکز بر موضوعاتی چون حقوق بشر، حقوق زنان و دختران، مقابله با تروریسم، قاچاق مواد مخدر و حکومت فراگیر بود.در پایان این نشست و در نشست خبری، آنتونیو گوترش عنوان کرد که هدف از این نشست به رسمیت شناختن طالبان نبوده است و علت عدم دعوت از طالبان در این نشست دامن نزدن به شائبه به رسمیت شناختن آن‌ها است.

 اگرچه به نظر می‌رسد زمانی که صحبت از سرنوشت مردم کشوری است و دیپلماسی، مذاکره و گفتگو به‌عنوان راه‌حل پیش رو قرار می‌گیرد، دعوت از طالبان به‌عنوان گروهی که در حال حاضر حکومت در افغانستان را به دست دارند موجب تسریع دررسیدن به هدف موردنظر می‌شود. سازمان ملل به‌عنوان میزبان این نشست عنوان کرد که هدف رسیدن به تفاهم مشترک جهت ارتباط با طالبان است اما آیا در غیاب طالبان، می‌توان به خروجی این‌گونه نشست‌ها که با محوریت احیای حقوق زنان افغانستان است، امید داشت؟ آن‌هم در شرایطی که طالبان بسیاری از موضوعات مانند ممنوعیت ورود زنان در مشاغل دولتی و سازمان‌های غیردولتی را یک موضوع اجتماعی داخلی می‌داند. اینکه تا چه اندازه این نشست‌ها می‌تواند برای مردم افغانستان مؤثر باشد را باید در آینده و در نگاه به رویکردهای طالبان مشاهده نمود. با توجه به پافشاری این گروه بر عقاید خود بعید به نظر می‌رسد که تغییری در رویکردهای آنان را شاهد باشیم.