لایحه تغییر اقلیم به هیئت دولت ارسال می‌شود/ مفاد این لایحه چیست؟

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه لایحه تغییر اقلیم به زودی به هیات دولت ارسال می‌شود، گفت: این لایحه در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است و باید سریعتر در خصوص آن تصمیم‌گیری شود که همه ارکان حیات کشور و جهان را متاثر کرده است.

به گزارش صبح ساحل، «علی سلاجقه»، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بعد از ظهر پنجشنبه در حاشیه بازدید از یکی از پالایشگاه‌های بزرگ کشور در بندرعباس گفت: طرح‌های افتتاح شده امروز در حوزه‌های مختلفی همچون تصفیه آب، ایستگاه‌های پایش و مراکز قرنطینه برای حیات وحش هستند.

سلاجقه تاکید کرد: رئیس‌جمهور توسعه و محیط زیست را در کنار هم قرار داده و هیچ طرحی در کشور بدون مجوزهای محیط زیستی کلنگ نخواهد خورد.

وی با بیان اینکه رئیس جمهور به عنوان یک حکم از همه دستگاه‌ها خواستند جمع توسعه و محیط زیست را به نحو مطلوب مدیریت کنند، ادامه داد: بالاترین مقام اجرایی کشور در زمانی که اقتصاد و زیرساخت‌های کشور مشکل دارد به این مباحث توجه دارد و حتی برای کلنگ زنی یک طرح در خصوص داشتن مجوزهای محیط زیستی آن سوال می‌پرسد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: این سازمان مکلف است خط کش‌ها را تأمین و آئین نامه‌ها را اجرا کند تا توسعه طبق ضوابط و قوانین محیط زیستی حرکت کند.

سلاجقه گفت: امروز حفاظت صرف برای ما معنا ندارد و باید محیط زیست در کنار توسعه باشد.

معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از سخنان خود اشاره کرد: لایحه تغییر اقلیم در دستور کار این سازمان قرار گرفته است و باید سریع‌تر در خصوص آنکه همه ارکان حیات کشور و جهان را متأثر کرده تصمیم گیری شود.

وی افزود: تغییر اقلیم باید دارای مدیریت خاص و رهبری مرکزی باشد که برنامه عمل مشخص داشته باشد.

سلاجقه اضافه کرد: این لایحه در حال ارائه به دولت است و چنانچه تبدیل به قانون و ابلاغ شود دستگاه‌های اقتصادی هم مکلفند در راستای سازگاری با تغییر اقلیم و عبور با خسارت حداقلی در منابع اصلی حیات وظایف خود را انجام دهند.

چند دهه‌ای است که تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش جهانی که بر اثر انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در سطح کره زمین ایجاد شده، تمام پدیده‌های طبیعی و زندگی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده است و همه کشورهای جهان به گونه‌ای با آثار سوء ناشی از این پدیده مواجه شده‌اند. ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای «بسیار آسیب‌پذیر» در برابر تبعات تغییر اقلیم، در سال‌های اخیر با پدیده‌هایی نظیر طولانی شدن دوره‌های خشکسالی، رشد بیابان‌زایی، خشک شدن تالاب‌ها، تشدید گرد و غبار، افزایش آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع، وقوع سیل‌های ناگهانی و ... مواجه شده است که همگی یا از پیامدهای تغییرات اقلیمی هستند یا تغییر اقلیم به افزایش میزان بروز آن‌ها دامن زده است. 

در این میان به گفته داریوش گل علیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، ایران که رتبه هفتم میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان را دارد، از نظر میزان آسیب‌پذیری از تغییرات اقلیمی نیز در رتبه نهم دنیاست و به همین دلیل، کشورمان ناگزیر از آن است که برنامه‌ای جامع را برای سازگاری با تبعات تغییر اقلیم، کاهش آثار سوء ناشی از این پدیده و مقابله با خسارت‌های ناشی از آن بر شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور تدوین کند و هرچه سریع‌تر و قاطع‌تر آن را اجرایی کند. سازمان حفاظت محیط‌زیست در همین راستا اخیرا تدوین «لایحه تغییر اقلیم» را آغاز کرده است تا با ارسال آن به دولت و طی کردن مراحل مربوطه برای تبدیل شدن به قانون، برنامه جامع سازگاری با پیامدهای تغییر اقلیم و کاهش خسارات ناشی از آن، عملا به یکی از قوانین رسمی کشور تبدیل شود. آن‌طور که رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم این سازمان به ایلنا گفته است، قرار است در لایحه تغییر اقلیم، تکالیفی برای تمام دستگاه‌های اجرایی تعیین شود تا هرکدام از این دستگاه‌ها موظف شوند که برای سازگاری با تغییر اقلیم و البته کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، برنامه‌هایی عملیاتی را اجرا کنند. البته این نخستین بار نیست که سازمان حفاظت محیط‌زیست، لایحه‌ای را برای انجام اقدامات عملیاتی توسط دستگاه‌های مختلف کشور تدوین می‌کند و تا کنون در حوزه‌های زیست محیطی گوناگون، قوانین و مقررات متعددی در کشورمان به تصویب رسیده‌اند که بخش زیادی از آنها اجرایی نشده‌اند. شاید بتوان گفت شاخص‌ترین نمونه از این دست قوانین، قانون هوای پاک است که در آن هم تکالیف گوناگونی برای دستگاه‌های مختلف تعیین شده، اما در سال‌های اخیر با قصور دستگاه‌های ذی‌ربط در عمل به تکالیف تعیین‌شده در این قانون مواجه بوده‌ایم. 

در چنین شرایطی سوال مهم این است که سازمان حفاظت محیط‌زیست، این بار چگونه می خواهد لایحه تغییر اقلیم را بنویسد و در آن تکالیفی را برای تمام دستگاه های اجرایی تعیین کند و مطمئن شود که این لایحه حتما ضمانت اجرایی خواهد داشت و می تواند در عمل به سازگاری کشورمان با تبعات تغییرات اقلیمی و کاهش خسارت های ناشی از این پدیده در ایران کمک کند؟ 

 اخیرا معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفته است:« تغییر اقلیم واقعیتی است که در سراسر جهان اتفاق افتاده است و باید بپذیریم که این پدیده، تمام ارکان حیات را در کشور ما و سایر کشورها تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در این راستا، سازمان هواشناسی کشور با توجه به تجهیزات و کارشناسانی که در اختیار دارد، مشغول انجام بررسی‌های علمی روند تاثیرگذاری تغییر اقلیم بر ایران است، اما سازمان حفاظت محیط‌زیست، متولی اصلی بحث تغییر اقلیم و برنامه‌ریزی برای اجرای راهکارهایی است که بتواند کشورمان را با تبعات این پدیده سازگار کند یا خسارت‌های ناشی از آن را به حداقل برساند و بتواند حیات پایدار را برای انسان‌ها و طبیعت رقم بزند. سازمان محیط‌زیست در موضوع تغییر اقلیم دو اقدام را در پیش گرفته است، یکی بررسی آثار تغییرات اقلیمی در هاب منطقه‌ای که در این زمینه به پژوهشکده محیط‌زیست و توسعه پایدار ماموریت داده‌ایم که تحقیقات علمی لازم را انجام دهد تا بتوانیم نتایج پژوهش‌های خودمان را با کشورهای منطقه و جهان به اشتراک بگذاریم و دوم، تدوین لایحه تغییر اقلیم که در آن وظایفی برای تمام ارکان کشور تعیین خواهد شد تا با توجه به پیامدهایی که این پدیده برای کشورمان به همراه داشته است، تمام دستگاه‌ها تکالیفی را در خصوص سازگاری و کاهش خسارات ناشی از این پدیده انجام دهند». 

به گفته وی، لایحه تغییر اقلیم در آینده نزدیک به دولت ارسال خواهد شد و قرار است این لایحه در کمیسیون‌های تخصصی هیات دولت مورد بررسی قرار بگیرد و ممکن است به مجلس ارسال شود تا بتوانیم قانونی را در خصوص تغییرات اقلیم و وظایف دستگاه‌ها در این زمینه داشته باشیم یا ممکن است که این لایحه توسط خود دولت به عنوان مصوبه هیات وزیران به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شود.  تبعات تغییر اقلیم در سال‌های اخیر بر زندگی انسان‌ها نیز در کشورمان تاثیر گذاشته است و یکی از عوامل مهم برخی تنش‌های اجتماعی، تغییرات اقلیمی است که باعث کاهش میزان بارندگی‌ها در برخی نقاط کشور شده و کاهش تولید محصولات کشاورزی، آسیب دیدن معیشت مردم و بروز خسارت‌های اجتماعی ناشی از این اتفاق را به همراه داشته است.