30

آبان

1403


اجتماعی

30 خرداد 1402 08:16 0 کامنت
در دوران حکومت رضاشاه اوضاع معیشتی مردم کیفیت بسیار پایینی داشت. قشر عظیمی از مردم آنقدر تحت فشار زندگی بودند که بقا تقریبا برایشان غیر ممکن بود و در مقابل اشراف زادگان و طبقه‌ی فرادست در رفاه، تجمل و آسایش غوطه ور بودند.
همین شرایط بسیاری از روشنفکران را به سمت مبارزه علیه این حکومت استبدادی سوق داد و بسیاری از روشنفکران و نویسندگان در باب شرایط این دوران داستان‌ها نوشتند. بزرگ علوی یکی از نویسندگان برجسته‌ای است که در کتاب «چشمهایش» به خوبی توانسته عمق نارضایتی از این دوران را در لفافه‌ی داستانی سیاسی-عاشقانه به تحریر درآورد.
بزرگ علوی کتاب چشمهایش را در سال 1331 منتشر کرد و توانست علاوه بر به دست آوردن استقبال و رضایت مخاطبان، بر داستان نویسی دوران خود نیز تاثیر شگرفی بگذارد. داستان کتاب حول محور شخصیت استاد ماکان نقاش، که فردی هنرمند و دغدغه‌مند است می‌گذرد، او مظهر فرد شجاع و دلیری است که در برابر ارتجاع، خفقان و وحشت دوران حکومت رضاشاه سر خم نمی‌کند و در مقابل، تمام هستی خود را فدای مردمی می‌کند که زیر بار فشارهای اقتصادی و اجتماعی در حال له شدن هستند.
رمان از جایی شروع می‌شود که استاد ماکان در تبعید کلات جان باخته و ما از طریق ناظم مدرسه‌ی هنری استاد ماکان و زنی به نام فرنگیش با کش و قوس زندگی او آشنا می‌شویم. در واقع نویسنده به ما نشان می‌دهد که در شرایط مرتجع و وحشت‌آور آن زمان، چطور شخصیت قوی استاد ماکان باعث می‌شود زنی از طبقه‌ی فرادست نسبت به زندگی فرودستان آگاه شده و برای آن‌ها بجنگد. شخص مهم و اصلی کتاب همین زن است که انگار استاد ماکان طرحی از صورت و چشمهایش به پرده‌ گذاشته و همه‌ی افراد که بر تم اجتماعی و سیاسی نقاشی‌های ماکان آگاه هستند، در باب این صورت و داستان پشت پرده‌ی آن خیالبافی‌ها می‌کنند.
در نهایت با پیدا شدن فرنگیس و پیگیری ناظم مدرسه، پرده از این راز برداشته می‌شود. اینکه بزرگ علوی توانسته است از دید یک زن، داستان را پیکربندی کند، نشان از تسلط او بر احساسات و جهان زنانه دارد. بسیاری معتقد هستند شخصیت استاد ماکان الهام گرفته از شخصیت هنری کمال‌الملک و شخصیت سیاسی دکتر تقی ارانی است.
اما آنچه اهمیت دارد، این است که بزرگ علوی با قلمی رسا و بیانی فصیح توانسته است داستانی عاشقانه و در عین حال سیاسی بیافریند که مخاطب را علاوه بر شرایط وقت، بر احساسات و هیجانات هم آشنا می‌کند. کتاب چشم‌هایش به دلیل موضوع، زبان و ساختمان بی نقضی که دارد ، در ردیف داستان‌های مهم ایرانی قرار گرفته و خواندنش به تمام اقشار توصیه می‌شود. 

روزنامه صبح ساحل

دیدگاه ها (0)
img