دکتر علیرضا دهقان نیری در گفت و گو با ایسنا، درخصوص علائم سکته و لزوم آگاهی بخشی عمومی گفت: آگاهی و اطلاع رسانی به مردم در نجات جان آنها بسیار اهمیت دارد، اینکه هر گونه علائم مانند درد در قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، ضعف یا بی‌حالی شدید را جدی بگیرند و به اورژانس مراجعه کنند. همچنین دردی که از بالای ناف تا زیر فک فوقانی ادامه می‌یابد و یا درد سر دل، درد پشت قفسه سینه، درد دست چپ ممکن است از علائم سکته حاد قلبی باشد.
این متخصص در پاسخ به اینکه چرا شاهد بروز سکته در سنین پایین‌تر از کهنسالی هستیم، اظهار داشت: متاسفانه ۴۴ درصد علل مرگ و میر در کشور ما به علت قلبی-عروقی شامل سکته مغزی، قلبی و فشار خون است که بخش عمده‌ای از این درصد متعلق به سکته‌های قلبی است. در کشور ما به نسبت کشورهای پیشرفته سن سکته ۱۰ تا ۲۰ سال پایین‌تر است. در حال حاضر متوسط سن سکته در کشور حدود ۵۰ و در کرج ۴۸ سال است. این سن در کشورهای پیشرفته ۶۵ تا ۷۰ سال است و در حدود سن سالمندی اتفاق می‌افتد، اما در کشور ما سکته در سنین ابتدایی میانسالی رخ می‌دهد.
وی ادامه داد: فاکتورهای زیادی در پایین آمدن سن سکته‌های قلبی و مغزی در کشور تاثیرگذار است. در همه جای دنیا در دو سطح پیشگیری مقدماتی و اولیه ورود کرده‌اند ولی ما هنوز نتوانستیم در این حوزه به خوبی عمل کنیم. پیشگیری مقدماتی یعنی تمام آنچه که در جامعه و بر سلامت مردم موثر است از نظر اقتصادی، آموزشی، سبک زندگی وشهرنشینی و.. مدنظر واصلاح شود. متاسفانه در این قسمت ما خیلی ضعیف هستیم. افزایش آلودگی هوا، معیشت، فقدان آموزش وآگاهی بخشی کافی از مشکلات پیشگیری مقدماتی ما است. علاوه بر این کار بر روی اصلاح سبک زندگی محدود و نیاز به یک کار فرهنگی گسترده، پیگیر و مداوم دارد.
دکتر دهقان نیری درباره پیشگیری اولیه گفت: این مرحله شامل غربالگری است، یعنی بیمارانی که دارای فاکتورهای بیماری‌های قلبی-عروقی مثل چاقی، چربی و یا دیابتی هستند را شناسایی و مداخله کنیم. در پیشگیری مقدماتی هدف این است که نگذاریم افراد فاکتورهای خطر را پیدا کنند اما در پیشگیری اولیه هدف این است که با شناسایی افراد دارای فاکتورهای خطر، از ابتلای آنها به بیماری قلبی-عروقی جلوگیری کنیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز افزود: پیشگیری اولیه به صورت فعال در سطح شهر توسط بیمارستان شهید رجایی با همکاری معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی فعال است و به صورت میدانی مشاغل پر استرس و بازنشستگان را طبق زمانبندی و سازماندهی شده غربالگری می‌کنیم.
وی بر لزوم رعایت رژیم تغذیه‌ای تاکید کرد و گفت: اگر کنترل فشار، چربی، قند خون، رژیم غذایی، دوری از دخانیات و ورزش را در برنامه خود لحاظ کنیم از ۸۰ درصد بیماری‌های قلبی-عروقی جلوگیری کرده‌ایم. پیشگیری با کارهای ساده، کم هزینه مثل کاهش مصرف نمک، شکر، چربی و کاهش وزن مخصوصاً دور شکم با دریافت کالری کمتر، اصلاح سبک زندگی امکان پذیر است.
وی در ادامه با بیان اینکه یکی از برنامه‌های کشوری که در بیمارستان شهید رجایی کرج از سال ۹۵ در حال انجام است، برنامه کشوری کد ۲۴۷ است. به گفته رئیس بیمارستان شهید رجایی کرج کد ۲۴۷، برای بیمارانی که با علائم سکته حاد قلبی به این بیمارستان مراجعه می‌کنند، یک پروتکل پزشکی است که در قالب آن برای نجات بیمار سریعترین و مناسب‌ترین استراتژی درمانی گرفته می‌شود.
دکتر دهقان نیری درباره این کد اظهار کرد: تمام بیماران با علائم سکته حاد قلبی که از طریق مراجعه مستقیم، پذیرش از بیمارستان‌های دیگر و یا از طریق اورژانس ۱۱۵ به بیمارستان شهید رجایی کرج مراجعه می‌کنند و طبق علائم تشخیص سکته حاد قلبی برایشان داده می‌شود، مشمول کد ۲۴۷ می‌شوند. این کد به این معنا است که هر بیمار سکته حاد قلبی، چون یکی از عروق کرونرش، کاملاً بسته و خون‌رسانی به قسمتی از عضله قلب قطع شده است، کمتر از چند ساعت در معرض از بین رفتن بافت قلب، ایجاد نارسایی قلبی و حتی مرگ است، از این رو باید در پروتکل کد ۲۴۷ تعیین تکلیف و استراتژی درمانی مناسب برای او انجام شود.
وی ادامه داد: در پروتکل ۲۴۷ دو استراتژی در مواجهه با بیماران سکته حاد قلبی وجود دارد. یک استراتژی ما درمان دارویی است. یعنی دارویی را به بیمار تزریق می‌کنیم که لخته در رگ مسدود شده را حل کرده و مسیر جریان خون را به بافت در معرض خطر برقرار و از بین رفتن بافت قلب جلوگیری می‌کند. با این روش علاوه بر جلوگیری از نارسایی‌های قلبی، مرگ بیماران را نیز به طور قابل توجهی کاهش می‌دهیم.
دکتر دهقان نیری درباره استراتژی دوم کد ۲۴۷ افزود: استراتژی بعدی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی اورژانس است، در این روش رگ بسته شده کاملاً مشخص شده و با بالن زدن یا فنر گذاشتن باز می‌شود. اما اینکه کدام یک از استراتژی‌ها را در مواجهه با بیمارسکته حاد قلبی پیش ببریم، معیارهای مختلفی داریم. به عنوان مثال بسته به اینکه بیمار چه زمانی از شروع علائمش گذشته و به بیمارستان مراجعه کرده باشد و یا در چه سن و شرایطی است و چه داروهای استفاده کرده و یا مبتلا به چه بیماری‌هایی باشد، امکانات بیمارستان در چه حدی باشد ، در این تصمیم گیری مؤثر خواهد بود.
این متخصص قلب و عروق با تاکید بر مراجعه زودهنگام و به موقع بیماران افزود: هر چقدر که بیمار زمان بیشتری از شروع علائمش گذشته باشد، کمک کمتری می‌توان به او کرد. لذا بیماران نباید درموضوع سکته آن زمان طلایی را از دست بدهند. این زمان طلایی نهایتاً ۱۲ ساعت است. چنانچه زیر این ۱۲ ساعت به ما مراجعه کنند، یکی از این استراتژی‌ها را برایشان انجام می‌دهیم . البته اگر هر چه زودتر و در دقایق و ساعات اولیه بعد از شروع علائم مراجعه کنند، کمک بیشتری می توان به بیمار کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی خاطرنشان کرد: خوشبختانه در بیمارستان شهید رجایی کرج کد ۲۴۷ به صورت شبانه روزی فعال است و پرسنل، پرستاران و متخصین در این پروتکل ۲۴ ساعته فعال و در دسترس هستند و انجام آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی در هر ساعتی از شبانه روز، با تمام امکانات برای مراجعین قابل انجام است. تاکید می‌کنم این فرایند زمانی بهترین نتیجه را خواهد داشت که فرد به موقع در زمان طلایی به بیمارستان مراجعه کرده باشد.
