آیا مهار این مهمان ناخوانده در اقتصاد کشور امکان پذیر است؟

نگاهی به چهاردهه تورم در اقتصاد ایران

بیش از 4 دهه است که «تورم» میهمان ناخوانده اقتصاد ایران است و بر بخش‌های گوناگون سایه انداخته و آثارش در عرصه‌های مختلف عیان شده است. پدیده‌ای که در برخی سنوات و دهه‌ها اوج گرفته و در اغلب این سال‌ها در اعداد دورقمی عیان گردیده است. پایداری تورم در اقتصاد ایران، بخش تولید را تحلیل برده و سرمایه‌های سرگردان را برای رهایی از افت و افول به سمت‌وسوی بخش‌های غیرمولد سوق داده است.با نامگذاری امسال با عنوان «مهار تورم و رشد تولید»، این سوال در اذهان متبادر می‌شود که چقدر می‌توان به مهار تورم، این مشکل چهل و چند ساله اقتصاد ایران امید داشت؟

اشتراک گذاری:

بیش از 4 دهه است که «تورم» میهمان ناخوانده اقتصاد ایران است و بر بخش‌های گوناگون سایه انداخته و آثارش در عرصه‌های مختلف عیان شده است. پدیده‌ای که در برخی سنوات و دهه‌ها اوج گرفته و در اغلب این سال‌ها در اعداد دورقمی عیان گردیده است. پایداری تورم در اقتصاد ایران، بخش تولید را تحلیل برده و سرمایه‌های سرگردان را برای رهایی از افت و افول به سمت‌وسوی بخش‌های غیرمولد سوق داده است.با نامگذاری امسال با عنوان «مهار تورم و رشد تولید»، این سوال در اذهان متبادر می‌شود که چقدر می‌توان به مهار تورم، این مشکل چهل و چند ساله اقتصاد ایران امید داشت؟ مسئله‌ای که رشد بسیاری از شاخص‌های اقتصادی از جمله رونق تولید و سرمایه‌گذاری در بخش مولد، در گرو کنترل و مهار آن است.بر همگان واضح و مبرهن است که اصل تورم پدیده نامطلوب اقتصادی است که هزینه‌های بسیاری بر جامعه تحمیل می‌کند. تورم در سطوح بالا علاوه بر آنکه نظام قیمت‌ها را مختل می‌کند، موجب کاهش‌ پس‌اندازها، از بین رفتن انگیزه سرمایه‌گذاری و فرار سرمایه از بخش‌های واقعی به سمت فعالیت‌های غیرمولد و سفته‌بازی و در نهایت کند شدن رشد اقتصادی می‌شود.

گریزی به میانگین تورم، رشد نقدینگی و رشد اقتصادی طی 4 دهه

به گزارش صبح ساحل، آمار و اطلاعات سال‌های 1361 الی 1401 پایگاه داده‌های اقتصادی و مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی نشان می‌دهد متوسط رشد نقدینگی و تورم در کشورمان طی سال‌های 1361 تا 1369، معادل 18درصد اعلام شده و متوسط رشد اقتصادی 3.1درصد.میانگین تورم در سال‌های 1370 تا 1379، 24درصد و میانگین رشد نقدینگی 27درصد بوده است. در آن سال‌ها، میانگین رشد اقتصادی 3.9درصد را نشان می‌دهد.همچنین طی سال‌های 1380 تا 1389، متوسط رشد نقدینگی و تورم به ترتیب، 28درصد و 15درصد و میانگین رشد اقتصادی 5.5درصد بوده است.دهه نود، دهه قد کشیدن دوباره تورم است. آمارهای منابع رسمی نشان می‌دهد که میانگین رشد نقدینگی و تورم در سال‌های 1390 تا 1399، به ترتیب 28درصد و 24درصد بوده و متوسط رشد اقتصادی عدد 0.6درصد را نشان می‌دهد.آمار و ارقام فوق نشان می‌دهد که متوسط تورم در دهه‌های 70 و 90 یکسان بوده و میانگین رشد نقدینگی دو دهه مزبور نیز عددی نزدیک به هم را نشان می‌دهد؛ اما میانگین رشد اقتصادی در این دو دهه، حاکی از تفاوتی چشمگیر است. این آمار حکایت از آن دارد که در سال‌های محدودیت ارزی ناشی از تحریم یا کاهش درآمدهای ارزی، جهش تورمی بروز کرده است. علاوه بر این، با مقایسه داده‌های فوق درمی‌یابیم که کمترین میزان تورم و بیشترین رقم رشد اقتصادی در 40 سال گذشته، در دهه 80 رقم خورده است.

علل رشد پایه پولی و ظهور تورم

بررسی‌ها نشان می‌دهد که اصلی‌ترین دلیل بروز و ظهور تورم در اقتصاد، رشد پایه پولی است. مسئله‌ای که خود متاثر از سه شاخص «اضافه برداشت بانک‌ها»، «بدهی‌های دولت به بانک مرکزی» و «خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی» است.در واقع، سیاست‌های حمایتی ناکارآمد در کشور، منجر به کسری بودجه دولت گردیده و این امر اضافه برداشت بانک‌ها و بدهی دولت به بانک مرکزی را در پی داشته است.دربین انواع تورم سه نوع تورم از نظر شدت افزایش قیمت‌ها شامل: تورم خزنده، تورم مزمن و ابرتورم شناخته شده تر هستند؛ افزایش ملایم و کند قیمت‌ها در طول زمان، (معمولا تا 3درصد افزایش سطح قیمت‌ها در سال) تورم خزنده نامیده می شود. همچنین، اقتصادهایی با چندین سال نرخ تورم بالای 10درصد، دچار تورم مزمن هستند و رشد قیمت‌های بالای 50درصد در ماه را ابرتورم می نامند. اقتصاد ایران طی 45 سال اخیر (از سال 1355) به طور مرتب از تورم مزمن و دو رقمی رنج برده و تنها در سال‌های اندکی توانسته تورم تک رقمی را تجربه کند.آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس، حاکی از این است که «افزایش ریسک و نااطمینانی در فعالیت‌های اقتصادی»، «محدود شدن رشد سرمایه‌گذاری»، «اختلال در تخصیص بهینه منابع اقتصادی»، «بازتوزیع غیربهینه و ناعادلانه منابع» و «آثار حقوقی، سیاسی و روانی» مهم‌ترین آثار تورم در ایران به شمار می‌رود.

انواع راهکارهای مهار پایدار تورم از نظر زمان اثرگذاری

کاهش فشار بر تراز ارزی و مهار نوسانات ارز» به عنوان یکی از راهکارهای مهار تورم اثرگذار در کوتاه مدت اشاره شده است. در این راستا لازم است اولاً تصمیمات ارزی در شورای پول و اعتبار اتخاذ شود و ثانیاً بانک مرکزی در فرایندهای مرتبط با حوزه ارز نقش محوری داشته باشد که اهم آنها عبارتند از: تعیین سقف ثبت سفارش‌ها از سوی بانک مرکزی متناسب با امکان تأمین ارز، اطلاع بانک مرکزی در خصوص میزان و نوع ارز موجود در کسب‌وکارها و امکان بانک مرکزی برای نظارت بر آنها و اعمال حکمرانی بر آنها و حضور نماینده بانک مرکزی در انعقاد قراردادهای نفتی و شورای خرید کالاهای اساسی و…

کاهش انتظارات تورمی، راهکار اثرگذار کوتاه مدت دیگری است که از طریق رصد پیاپی انتظارات تورمی توسط بانک مرکزی و تغییرات نرخ سود متناسب با آن، سیاست رسانه‌ای مناسب و بودجه انقباضی (منضبط و مبتنی بر رشد) ممکن می‌شود.انضباط بخشی به خلق پول بانکی، از راهکارهای میان مدت مهار تورم محسوب می‌شود که به واسطه تدوین بسته سیاست پولی و نظارت بانکی با محوریت بانک مرکزی و مشارکت وزارت امور اقتصاد و دارایی مشتمل بر: کاستن از سلطه مالی دولت بر بانک مرکزی، محدودسازی رشد ماهانه ترازنامه بانک‌ها، نظارت بر کیفیت تسهیلات بانکی، ثبات بخشی به نرخ در بازار بین بانکی، تفکیک واقعی سپرده‌های جاری از مدت دار، ارتقای شفافیت و مبارزه با پولشویی و درنظرگیری سرفصل موضوعات بانکی (به جز خلق پول) امکان‌پذیر است.رفع ناترازی بودجه و ارائه یک قاعده مالی» راهکار میان مدت دیگری برای مهار تورم است که از طریق کاهش مصارف بودجه و افزایش منابع آن محقق می‌گردد.

منابع:اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ومرکز آمار ایران

تگ ها:

دیدگاه ها (0)

نظرسنجی

سوال سوم

اخبار مرتبط

طرح ضربتی مبارزه با اخلال گران اقتصادی در بازار همچنان ادامه دارد

آخرين اخبار از افزايش حقوق‌ها و پرداخت معوقات كارمندان

ارائه خدمات بانکی به چک‌برگشتی‌ها ممنوع شد

مقاومت بازار ارز تا 2 هفته دیگر شکسته می‌شود

سناریوی مزد92 به کجا می رسد؟

پربازدیدترین ها

استخدام اپراتور کامپیوتر مسلط به اینترنت در مجموعه سازه گستر گامبرون

مجموعه سازه گستر گامبرون

محرومیت 6 گروه از دریافت کارت اعتباری سهام عدالت

شرایط جدیدی برای دریافت کارت اعتباری سهام عدالت اعلام شده که براساس آن شش گروه از سهامداران نمی‌توانند کارت اعتباری بگیرند.

الکترونیکی شدن ثبت نام و تمدید کارت شهروندی قشم

مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان منطقه آزاد قشم از الکترونیکی شدن مراحل ثبت نام و تمدید کارت شهروندی قشم با هدف کاهش مراجعات حضوری برای کنترل بهتر و مقابله با شیوع ویروس کرونا در جزیره خبر داد.

جدیدترین اخبار

۶ مدال نقره و برنز وزنه‌برداران ایران در دسته ۸۹ کیلوگرم جوانان آسیا

قرعه کشی لیگ دسته دوم والیبال باشگاه های کشور؛ نام آوران بندرعباس حریفان خود را شناخت

رئیس هیئت فوتبال شهرستان بندرعباس: مربیگری فقط دریافت مدرک نیست

قاچاقچیان، سوختِ کشور را ۱۵۰ برابر قیمت داخلی‌ در آب‌های بین‌المللی می‌فروشند

نتایج تکمیل ظرفیت آزمون دستیاری اعلام شد/ پذیرفته شدگان روزانه از شرکت در آزمون بعدی محرومند

مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست هرمزگان در سمت خود ابقا شد