نقش مخرب آلودگی صـوتی بر آبزیان و محیط زیست دریا

آبزیان همواره نقش مهمی در زندگی انسان‌ها داشته و دارند. استفاده از آبزیان چه به‌عنوان زنجیره غذایی انسان‌ها و چه به‌عنوان تفریحات گردشگری دریایی همیشه مورد توجه بوده است. ایران با دارا بودن سه دریای بزرگ خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر از نعمت خدادادی آبزیان بهره‌مند می‌باشد؛ نعمتی که گاهی وقت‌ها ما انسان‌ها خواسته یا ناخواسته دست به تخریب آن می‌زنیم. اگر چه بهبود صنایع دریایی باعث ارتقا و پیشرفت جهان و تکنولوژی شده اما نمی‌توان انکار کرد که همزمان با آن طبیعت باید بهای آنرا بپردازد. هر‌ وقت صحبت از آلودگی دریا می‌شود، معمولا ذهن‌ها درگیر آلودگی ناشی از فاضلاب‌های تخلیه‌شده به اقیانوس‌ها و دریاها و آلودگی‌های نفتی یا سموم شیمیایی می شود؛ در حالی‌که آلودگی صوتی برای بسیاری از جانداران دریایی به اندازه سایر آلودگی‌ها خطرناک است.آلودگی‌های صوتی ناشی از فعالیت‌های انسان یکی از مشکلات عمده در محیط‌های آبی شامل زیستگاه‌های دریایی و آب شیرین است و به عنوان عامل استرس‌زا برای ماهی‌ها و سایر آبزیان شناخته می‌شوند. پاسخ ماهی و سایر آبزیان به عامل استرس‌زا شباهت‌های زیادی به پاسخ سایر مهره‌داران ساکن خشکی دارد، همچنین آلودگی‌های صوتی ناشی از فعالیت‌های انسانی می‌تواند موجب مجموعه‌ای از تغییرات رفتاری در ماهی‌ها، پستانداران دریایی (وال‌ها و دولفین‌ها) و پرندگان شود. بنابراین آلودگی‌های صوتی ناشی از فعالیت‌های انسانی بازخوردهای بلند‌مدت مستقیم و غیر‌مستقیمی بر رفتار، بقا و بوم‌شناسی یک گونه دارد. در ماه‌های پایانی سال به واسطه هوای مطبوع جنوب کشور، گردشگران بسیاری پا به جنوب مخصوصا جزایر جنوبی می‌گذارند. جزایر قشم و هنگام یکی از آن مقصدهای دوست‌داشتنی برای گردشگران می‌باشد که مجموعه‌ای کامل از انواع تفریحات سالم را برای گردشگران در خود فراهم آورده‌است. یکی از تفریحات جذاب در این دو جزیره بازدید از دولفین‌های خلیج‌فارس است؛ موجوداتی زیبا و دوست‌داشتنی که هر انسانی با دیدن آن‌ها از لذت سرشار می‌شود. گردشگران در جزیره قشم برای دیدن دولفین‌ها به اسکله کندالو و یا شیب‌دراز 

می‌روند و با قایق‌های کوچک تفریحی وارد آب‌های اطراف جزیره هنگام می‌شوند و از دیدن دولفین‌ها لذت می‌برند؛ اما اخیرا گردشگران خواسته یا ناخواسته باعث ایجاد استرس در دولفین‌ها و دیگر آبزیان شده‌اند. متاسفانه در این اواخر دیده‌شده گردشگران با خود باندهای پخش موسیقی حمل کرده و روی قایق اقدام به پخش موسیقی با صدای بلند می‌کنند و با این کار ضد محیط‌زیستی، استرس بسیار زیادی را به دولفین‌ها و دیگر آبزیان وارد می‌کنند؛ این عمل رفته‌رفته باعث ترک موجودات آبی از منطقه و بعضا ایجاد سکته‌های مغزی در آبزیان می‌شود، بطوری که در روزهای گذشته ویدئویی از یکی از همین قایق گردشگران در فضای مجازی منتشر شد که دولفین با شنیدن صدای بلند موسیقی در وسط دریا دچار حمله مغزی شد و به داخل قایق گردشگران پرید. قطعا آن گردشگران هم از این موضوع مهم که آلودگی صوتی چقدر برای دولفین‌ها مضر است بی‌خبر بودند و ناخواسته باعث اذیت و آزار این موجودات دوست‌داشتنی شدند، همچنین آلودگی صوتی به صدف‌های دریایی آسیب‌زده و در آن‌ها احساس فشار و استرس ایجاد می‌کند. دانشمندان بر این باور هستند که اگر چه این رویداد خطر فوری برای آینده صدف‌ها ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند بر روی میزان رشد آنها تاثیر منفی بگذارد و حتی باعث کاهش تنوع صدف‌های دریایی شود. لذا واجب است مسئولین امر حوزه گردشگری دریایی، مخصوصا در جزایر جنوبی کشور با آموزش‌دادن به ناخدایان و تور‌‌لیدرهای محلی و گردشگران حوزه دریایی آموزش‌های لازم را جهت عدم استفاده از صدای بلند و موسیقی انجام دهند تا همه این امر مهم در خصوص آلودگی صوتی در دریا را متوجه گردند، ضمن آنکه سکوت و صدای آب در وسط دریا بهترین چیز برای آرامش گردشگران این حوزه است و به گردشگران دریایی پیشنهاد می‌شود در زمان کوتاهی که سوار بر قایق‌های تفریحی در وسط دریا در حال گشت‌زدن هستند از زیبایی‌های بصری و صدای زیبای آب لذت ببرند.