تفکر بلند‌مدت؛ بهترین استراتژی کوتاه‌مدت

معاون اول رئیس جمهور در سخنانی که بین تعدادی از نمایندگان جوان مجلس در 19 دی ماه 1403داشته‌اند جمله‌ای را بیان نمودند که لازم دانستم نسبت به آن توضیحاتی ارائه کنم. آن جمله این بود: «مشکل اصلی کشور، تفکر کوتاه مدت است».
می‌خواهم این جمله را از لحاظ اقتصادی، تکمیل‌تر کنم و آن اینکه: مشکل اصلی اقتصادی کشور، تفکر کوتاه مدت اقتصادی است. این نوع تفکر به معنی تصمیم‌گیری‌هایی که فقط به نتایج فوری و آنی توجه نموده، بدون اینکه به عواقب بلندمدت آن‌ها فکری شود. این نوع تفکر معمولاً روی چیزهایی مثل سود سریع، رشد اقتصادی آنی یا رضایت فوری تمرکز دارد، اما ممکن است در آینده باعث مشکلات بزرگ‌تری مثل ناپایداری اقتصادی، تخریب محیط زیست یا نابرابری اجتماعی شود. از دید اقتصاد سیاسی، به معنی تمرکز بر نتایج و منافع فوری در تصمیم‌گیری‌ها با وجود فشارهای بازار و انتظارات سرمایه‌گذاران اهل نفوذ بوده که در دنیای تجارت و اقتصاد، از قدیم این تفکر، مرسوم بوده و تا به اکنون نیز ادامه داشته است.  این تفکر موجب می‌شود تا مدیران و سرمایه‌گذاران تحت فشار باشند که علاوه بر ارائه نتایج فوری، تصمیمات غیرمؤثر و ناپایداری را ارائه دهند یا با تمرکز بر سودهای کوتاه‌مدت، باعث کاهش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه یا پروژه‌های بلندمدت شده که در نهایت به کاهش رشد اقتصادی منجر می‌گردند. پس هر وقت شاهد نوسان‌های عرضه پول و تغییرات ناگهانی در سیاست‌های اقتصادی و در نهایت عدم ثبات در بازارها بودید، بدانید که همه اینها ناشی از تفکر کوتاه‌مدت است.
بیشترین انتقادات به این نوع تفکر، نخست عدم توجه به پایداری اقتصادی است زیرا ممکن است تصمیمات اتخاذ شده برای سود فوری، عواقب منفی بلندمدتی داشته باشند. دوم اینکه، با نقص در تحلیل ریسک، بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل تمرکز بر نتایج فوری، تحلیل دقیقی از ریسک‌های بلندمدت انجام نمی‌دهند، که این موضوع می‌تواند به ورشکستگی یا ناکامی‌های مالی منجر شود.
پس تا اینجا دانستیم که مزایای تفکر کوتاه مدت اقتصادی شامل: تسریع در تصمیم‌گیری، جذب سریع سرمایه و پاسخگویی سریع به تغییرات بازار بوده و معایب آن هم شامل: ناپایداری اقتصادی، کاهش سرمایه‌گذاری در آینده و افزایش ریسک ورشکستگی است.
بیاییم با چند نمونه از این نوع تفکر، آشنا شویم. شرکتی را در نظر بگیرید که برای سوددهی بیشتر، هزینه‌های تحقیق و توسعه را کم کند، اما این کار در بلندمدت باعث کاهش نوآوری و رقابت‌پذیری می‌شود یا یک دولت ممکن است برای رضایت مردم، مالیات را کم کند یا مخارج را افزایش دهد، اما این کار می‌تواند در آینده باعث کسری بودجه و بدهی زیاد شود یا با استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی مثل جنگل‌ها یا آب‌های زیرزمینی برای سود سریع، بدون توجه به آسیب‌های محیط زیستی، عواقب خطرناکی را برای نسل‌های آینده ایجاد کنیم.
اما چاره کار چیست؟ چگونه می‌توان از این ورطه گذر کرد و به ثبات اقتصادی در شرایط نامطلوب با ناترازی‌های گسترده رسید؟ پاسخ این است: تفکر بلند‌مدت؛ بهترین استراتژی کوتاه‌مدت.
میشائیل اوسیم، یکی از نویسندگان کتاب «ریسک کنید: چرا تفکر بلند‌مدت بهترین استراتژی کوتاه‌مدت شماست»، به همراه برایان دومین، موسس و سردبیر شرکت رسانه‌ای High Water Press، معتقدند: «مدیرانی که اهداف بلند‌مدت تنظیم می‌کنند، می‌توانند به جامعه خود خدمت کنند و در نهایت دنیای بهتری بسازند. یکی از دلایلی که مدیران ارشد در آکادمی در مورد مدیریت بلند‌مدت نگران هستند، فشار زیاد مدیریت کوتاه‌مدت 
است. 
ما در وال استریت فعالانی داریم که همین الان به دنبال نتیجه و بازده هستند. آن‌ها به‌جای سرمایه‌گذاری بلند‌مدت در بخش تحقیق و توسعه، خرید متقابل و افزایش سود سهام را ترجیح می‌دهند.»
با این اوصاف ما در تضاد با تفکر کوتاه مدت، در تفکر بلندمدت به برنامه‌ریزی برای چندین سال آینده با هدف ایجاد ارزش پایدار و رشد مستمر با رویکردهایی همچون سرمایه‌گذاری در منابع انسانی، فناوری و زیرساخت‌ها توجه می‌کنیم که این تصمیمات مبتنی بر تجزیه و تحلیل عمیق‌تر و پیش‌بینی روندهای آینده، با هدف افزایش پایداری و رقابت‌پذیری گسترده در سطح ملی و بین المللی خواهد بود. 
در این نوع تفکر، سرمایه‌گذاری در منابع انسانی و زیرساخت‌ها برای تقویت توانایی‌ها در آینده، که می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در بلندمدت شود حائز اهمیت است. 
در نهایت باید گفت که تفکر کوتاه‌مدت و بلندمدت هر دو نقش مهمی در مدیریت اقتصادی جوامع داشته و دارند اما انتخاب بین این دو رویکرد باید با توجه به اهداف، برنامه‌ها، شرایط بازار و نیازهای ذی‌نفعان انجام شود. استفاده از هر دو رویکرد به صورت متوازن می‌تواند به ایجاد یک استراتژی موفق کمک کند که هم منافع فوری را تأمین کند و هم به پایداری بلندمدت سازمان کمک کند. هیچ گاه به صورت دائم توصیه ای بر ماندگاری تفکر کوتاه مدت در هیج مجموعه و سازمانی حتی در سطح ملی نمی‌شود که عادت بر آن می‌تواند عوامل تخریبی زیادی در هر جامعه ای ایجاد کنند.

روزنامه صبح ساحل