دیپلماسی سایبری با رویکرد منافع و امنیت ملی

دیپلماسی را می‌توان هدایت مدبرانه و هوشمندانه منافع یک دولت در مناسبات بین المللی دانست.
به عبارت دیگر،«دیپلماسی»هنر برقراری روابط میان دولت‌ها و ملت‌ها از طریق مذاکره، گفتگو وهمکاری است. همچنین «دیپلماسی» ابزاری برای دولت‌ها در پیشبرد منافع ملی خود درسطح بین‌الملل تعریف می شود. 
با بررسی دیپلماسی کشورهای مختلف و سیاستگذاری‌ها و اقدامات صورت گرفته در حوزه فناوری‌های نوظهور، مفاهیم گوناگونی هم چون دیپلماسی علم، دیپلماسی نوآوری، دیپلماسی فناوری، دیپلماسی دیجیتال، دیپلماسی مجازی، دیپلماسی الکترونیک و دیپلماسی سایبری به چشم می‌خورد. اکثر دیپلماسی‌ها باتوجه به نوع، ظرفیت و امکانات در اختیار، برای اهداف مشخص از قبیل: تعامل با مخاطبان خارجی، سنجش افکار عمومی و نفوذ در افکار عمومی جهانی به کار می روند.
دیپلماسی سایبری به معنای استفاده از ابزارها و ابتکارات دیپلماتیک برای دستیابی به منافع ملی یک کشور در فضای سایبری است. این دیپلماسی طیف وسیعی از دستور کارهای دیپلماتیک مانند برقراری ارتباط و گفتگو بین بازیگران دولتی وغیردولتی، توسعه همکاری‌های جهانی و تقویت منافع ملی در فضای سایبر از طریق همکاری را در بر می‌گیرد.
دیپلماسی سایبری مولود قرن بیست و یکم، به طور ویژه به مسائل مربوط به امنیت سایبری، تضمین امنیت ملی و ثبات فضای سایبری منطبق بر منافع ملی کشورها می پردازد. 
مفهوم دیپلماسی سایبری به یک رویکرد جهانی اشاره دارد که شامل همه بازیگرانی است که با چالش‌های فضای سایبری در سطح بین‌المللی سروکار دارند. در واقع، کشورها از دیپلماسی سایبری به عنوان ابزاری برای ایجاد استانداردهای سایبری و پاسخ به تهدیدات وآسیب‌پذیری‌های سایبری استفاده می‌کنند.
کارکرد اصلی دیپلماسی سایبری استفاده از ابزار دیپلماتیک و تلاش برای دستیابی به اهداف درحوزه پیچیده و دائما در حال تغییر فضای مجازی است.
برخی کشورها با درک اهمیت دیپلماسی فناوری و سایبری برای پیشبرد منافع ملی خود و تاثیرگذاری هرچه بیشتر بر شکل‌گیری چشم‌انداز فناوری جهانی به گونه‌های مختلف به طور فعال، استراتژی‌های دیپلماسی فناوری و سایبری خود را تعیین و دائما به‌روزرسانی می‌کنند.
در دنیای امروز، دیپلماسی سایبری ابزاری ضروری و حیاتی کشورها برای حفاظت از منافع ملی، ترویج صلح و ثبات، پیشبرد توسعه و حمایت از حقوق بشر در فضای سایبری، مقابله با تهدیدات سایبری مانند جرائم سایبری، تروریسم سایبری وجنگ اطلاعاتی به شمار می رود.
در عصر حاضر، امپریالیسم سایبری شکل جدیدی از استبداد و استثمار است که توسط کشورهای قدرتمند و پیشرفته از طریق بهره‌گیری از توانایی‌های سایبری برای تقویت قدرت ملی و تسلط بر دیگر کشورها در پیش گرفته شده است.
حضور فعال جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماسی سایبری، به عنوان کشوری که از دهه‌ی ابتدایی سال 2000 تا به امروز همواره در معرض تهدیدات و قلدری‌های سایبری قرار داشته است، انکار‌ناپذیر است.
جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با اتکاء به دیپلماسی سایبری از بروز تنش‌ها و درگیری‌های سایبری جلوگیری کند و به ایجاد فضایی امن و پایدارتر در فضای مجازی کمک کند.
بی هیچ پرده‌پوشی باید اذعان کرد که جدی نگرفتن دیپلماسی سایبری و عدم حضور فعال و کارشناسی شده در مجامع بین‌المللی موجب انزوا و عقب‌ماندگی، تعیین قواعد بازی توسط دیگران، به خطر افتادن امنیت ملی، از دست دادن فرصت‌های همکاری، افزایش مخاطرات سایبری و از دست دادن فرصت‌های اقتصادی خواهد شد.
به دنبال اهمیت یافتن دیپلماسی سایبری، شاهد تاسیس واحدها و ابتکارات اختصاصی در وزارتخانه‌ها یا سفارتخانه‌های کشورهای مختلف یا ایجاد یک نقطه کانونی در مراکز مهم فناوری دنیا هستیم.
فرصت‌های پیش روی جمهوری اسلامی ایران برای دیپلماسی سایبری با تشکیل نهاد اختصاصی به قرار زیر حائز اهمیت است: افزایش ظرفیت‌های علمی و عملی در حوزه دیپلماسی سایبری، ایجاد هماهنگی کامل فی مابین تمام نهادهای متولی با تاکید بر چابکی و انعطاف‌پذیری، حضور مستمر در نهادها و مذاکرات بین المللی مرتبط باهدف تاثیرگذاری مثبت و همسو بامنافع ملی، دیپلماسی سایبری فعال در سازمان‌ها و ائتلافات منطقه‌ای، بسط نظریه مقاومت به فضای سایبر و تلاش برای ایجاد ائتلاف‌های مقاومتی بین دولت‌های در حال توسعه و همسو با سیاست‌های کشور، صرف تمرکز و انرژی یکسان برای حوزه های پر اهمیت فضای سایبر، از جمله امنیت، اقتصاد، فرهنگ و سیاست.
سخن پایانی اینکه دیپلماسی فناوری و سایبری قادر است و می‌تواند با برقراری تعاملات سازنده، ارتقای ظرفیت‌های فنی، ایجاد و توسعه سازوکارهای اعتمادساز، توسعه چارچوب‌های حکمرانی و مدیریتی مناسب، بهبود طرق مدیریت بحران و حل مناقشه و افزایش مشارکت‌های خصوصی، نقش مهمی در ارتقای ثبات، امنیت و رفتار مسئولانه درعصر دیجیتال ایفاء کند.

   
منبع : موسسه برهان
    

روزنامه صبح ساحل