چشم انداز پیش روی بازار بورس

بازار بورس در کنار بازارهایی  مسکن، ارز، طلا، خودرو، به عنوان یکی از مهمترین بازارهای اصلی کشور است. بورس که چارچوب متشکل،منسجم و خود تنظیم گر بازار سرمایه است،در کشورهای توسعه یافته به عنوان مهمترین ابزارهای هدایت سرمایه های خرد جامعه به سمت تولید و رونق اقتصادی شناخته می شود.این بازاردر کشور ما عمدتا توسط دو ابزار، دادو ستد صورت می گیرد که یکی سهام است که به زبان ساده همان سهام  شرکت ها و بنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس است و دیگری بازار بدهیست که همان اوراق قرضه است.
در ایران علاوه بر کارکردهای فوق نقش دیگر بورس هدایت نقدینگی به سمتی که تبعات منفی اش را بکاهد هم هست، به نحوی که  سرمایه‌های خرد نزد عموم مردم که به ‌صورت جهت‌دار به سوی بازارهای مختلف دیگر می تواندسراریز ‌شودو ممکن است مانند بهمنی سهمگین اقتصاد کلان را با چالش‌های جدی مواجه کند که پیامدی جز تورم و رکود به همراه نخواهد داشت را به این بازار هدایت می کند.
پیشینه ی بورس در کشورمان به میانه های دهه ی چهل خورشیدی بر می گردد و پس از فراز وفرودهایی نهایتاً در آذر ماه سال 84 با تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران توسط مجلس شورای اسلامی شکل نظام مند تری به خود گرفت  وسازمان بورس و اوراق بهادار که وظیفه ی نظارت بر بازار بورس کشوربرعهده دارد، شکل گرفت ودر یک روند کلی با افزایش تعداد شرکت ها و هم حجم وعمق این بازار، به شرایط کنونی رسید. اوج رونق بورس به نیمه ی اول سال 99 بر می گردد که شاخص کل را عدد شگفت انگیز دو میلیون واحد هم عبور کرد و به قله ی رشد افسانه وار خود رسید. این رونق وسوسه انگیز بسیاری از مردم را برآن داشت تا با تبدیل دارایی و حتی استقراض به سرمایه گذاری در بورس بپردازند. اما عمر این رونق هم  کوتاه بود و نشانه های رکود و سپس سقوط قیمت سهام هویدا شد و باعث شد تا اکنون بیش از 25 درصد ارزش خودرا از دست بدهد و برخی که می خواستند یک شبه به عرش برسند به فرش رسیدند، البته این رقم 25 درصد میانگین افت ارزش بازار بوده و در بسیاری از سهام شرکت ها بویژه در سرمایه گذاران خرد این سقوط چند برابر این رقم بوده و عده ی زیادی که نادانسته داروندار خودرا روانه ی بورس کرده بودند به نا گاه به خاک سیاه نشستند. اما مهمترین سوالی که پیش روی سهام داران و کسانی که به بازار بورس توجه دارند این است که سمت و سوی بازار بورس به کدامین جهت است؟ آیا نسیم رونق خواهد وزید یا آنکه شراره های سوختن سرمایه ها مشتعل خواهد ماند؟ در پاسخ باید گفت کلید حل این معما در دست سکانداران کنونی اقتصاد کشور است، از یک طرف بازگشت کشور به بازار های مالی جهانی، تقلیل ریسک های غیر اقتصادی مرتبط با روابط بین الملل و از سوی دیگر اصلاحات گسترده ی اقتصادی داخلی که شامل خود ساختار بورس هم می شود،ثبات و بهبودی روند بازار بورس را به ارمغان خواهد آورد. از مهمترین ایرادات وارد بر بورس کشور عدم شفافیت است به نحوی که بر عملکرد شرکت های موجود در بورس نظارت لازم صورت نمی گیرد. مثلاً شاهد بودیم بسیاری از شرکت های زیان ده و حتی با زیان انباشته ی چشمگیر که در یک ساختار شفاف باید ارزش سهامشان کاهش می یافت، در تحولی شگرف شاهد رشد حباب گونه ی سهام و تشکیل صف های خرید برای این دست سهام  بودیم. لاجرم وقتی پرده برافتاد و اصل واقعه مشخص شد قیمت این سهام دچار ریزش شد ودو مینوی این ریزش گسترده شده و منتج به کاهش اعتماد ها به بازار سرمایه هم شد. همچنین عرضه ی سنگین اوراق قرضه توسط دولت هم باعث شد تا بخش قابل توجهی از نقدینگی موجود به سمت صندوق های با سرمایه ی ثابت سوق پیدا کند و نمود تولیدی کمی داشته باشد، البته اینها به تنهایی مشکلات کنونی بورس کشور نیست و متغیرهای مهمی  ضعف زیر ساخت های بورس، قوانین و تصمیمات خلق الساعه،دوری گزیدن از برخی سیاست های دستوری و حذف برخی محدودیتها به همراه استقلال سازمان بورس به عنوان نهادی حرفه ای و غیر سیاسی می تواند راهگشا باشد.
امید است ضمن بهبود روابط بین المللی مان شاهد اصلاحات و جراحی های عظیم اقتصادی در کشورهم باشیم تا مشکلات کنونی برطرف گردد.

روزنامه صبح ساحل