در ۱۲۰ روزی که گذشت؛ مرغ اول گران شد یا تخم مرغ؟

در اواسط مهر ماه هر شانه تخم مرغ ساده ۳۰ عددی در خرده فروشی‌های سطح شهر از ۳۰ هزار تومان تا ۳۵ هزار تومان به فروش رسید. اما قیمت هر شانه تخم‌مرغ در روزهای پایانی مهر در خرده‌فروشی‌ها به ۳۸ هزار تومان هم رسیده است. یعنی افزایش ۹۰ درصدی هر شانه قیمت تخم‌مرغ در کمتر از سه ماه با بالا رفتن قیمت دلار و گران شدن نهاده های دامی، مرغ گرم در اوایل آبان ماه به قیمتی بین 24 تا 26 هزار تومان رسید. مشکل کجاست ؟ تخصیص ارز با نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات خوراک طیور باعث شد اختلاف قیمت بیش از ۴ برابری بین «قیمت واقعی این خوراک در بازار» و «قیمت تمام‌شده واردات با ارز ۴۲۰۰» به وجود بیاید؛ به‌طوری‌که گروهی از مرغداران برای کسب این رانت، نقش پرورش‌دهنده جوجه را – با ایجاد سالن‌های موقت جوجه‌ریزی- بازی کردند تا از دولت ارز ارزان بگیرند. در این راستا بسیاری از تولید کننده ها میلیون ها جوجه خود را زنده زنده معدوم کردند تا نهاده های ارزان دولتی را در سوءنیت این گروه در راه‌اندازی سالن‌های جوجه‌ریزی یکی از علل اصلی کاهش تخم‌مرغ و افزایش قیمت آن در بازار است. قیمت سویای دولتی در حال حاضر ۳ هزارتومان و سویا در بازار آزاد ۱۳۵۰۰ تومان است. اگر یک اتحادیه یا تعاونی در هرماه بخواهد فقط یک یا دو ماشین بار را با سندسازی بفروشد، در محصولی مانند سویا که تفاوت قیمت مصوب و بازار در هرکیلو ۱۰ هزار تومان است، یک‌ ماشین معمولی ۱۵ تنی حدود ۱۵۰ میلیون تومان سود برای آنها ایجاد می‌کند. برخی فعالان بازار تخم‌مرغ معتقدند در حال حاضر مشکل اصلی این بازار، کمیاب بودن «دان» مرغ است. وقتی دان مرغ کمیاب است، قیمت آن هم بالا می‌رود و وقتی نرخ دان افزایش یابد، قیمت تخم‌مرغ هم به‌دنبال آن افزایش می‌یابد. البته ازسوی دیگر برخی دیگر از فعالان معتقدند دان مرغ وجود دارد، اما دونرخی شدن آن باعث شده است که عده‌ای دان ارزان بگیرند و آن را در بازار آزاد بفروشند. از این منظر ریشه مشکل در سیاست ارزی و سیاست تجارت داخلی است.