اخیرا، گروهی از بیمهگران غربی گفتهاند که طرح تنبیهی سقف قیمتی نفت روسیه غیرقابل اجرا شده و این تحریم در طول دو سال گذشته صرفا کشتیهای بیشتری را به پیوستن به ناوگان غیررسمی کرملین، معروف به «ناوگان سایه» ترغیب کرده است. نفت ۶۰ دلاری این سقف به شرکتهای حملونقل و بیمههای غربی اجازه میدهد تا زمانی که نفت روسیه زیر ۶۰ دلار در هر بشکه فروخته میشود، در معاملات نفت روسیه شرکت کنند. گروه بینالمللی P&I Clubs که برای مالکان کشتی خدمات بیمه ارائه میکند در بیانیهای اعلام کرد که سقف قیمت از زمان اجرا موفقیتی نداشته؛ زیرا روسیه به ناوگان داخلی خود روی آورده و نیاز خود را به ناوگان و بیمهگران غربی به حداقل رسانده است.
فهرست بزرگترین کشورهای صادرکننده گاز مایع به اروپا در سه ماهه اول سال جاری شامل ۳ کشور عربی است و آمریکا به تنهایی بیش از ۵۰ درصد از کل عرضههای دریافتی بازار اروپا را به خود اختصاص داده است.
قیمت نفت در روز دوشنبه گذشته در آسیا در شرایطی کاهش یافته که ریسکپذیری شرکتکنندگان بازار به دنبال حمله ایران به رژیم صهیونیستی در روز 25فروردین پایین آمده است. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال تا زمان نگارش متن با ۱۷ سنت معادل ۰.۱۹ درصد کاهش به ۹۰ دلار و ۲۸ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با ۳۱ سنت معادل ۰.۳۶ درصد کاهش ۸۵ دلار و ۳۵ سنت معامله میشود. پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی با ۳۰۰ موشک و پهپاد اولین حمله به این رژیم توسط یک کشور دیگر طی بیش از سه دهه گذشته بود. این رویداد نگرانی در مورد تشدید درگیریهای منطقهای را افزایش داده که میتواند حمل و نقل نفت از خاورمیانه را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که مقامات رژیم صهیونیستی اعلام کردند این حمله ایران را تلافی میکنند، آمریکا تاکید کرده در هیچ حملهای علیه ایران شرکت نخواهد کرد.
بیانیه مشترک سه جانبه عربستان، ایران و چین در ۱۰ مارس سال گذشته در پکن امضا شد. در این بیانیه، ریاض و تهران بر سر از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی نمایندگیهای رسمی خود توافق کردند. سفارتهای دو کشور در سال ۲۰۱۶ در پی حمله به سفارت سعودی در ایران در جریان اعتراضات علیه اعدام روحانی شیعه، نمر النمر، توسط ریاض بسته شده بودند. مفاد این قرارداد همچنین شامل رفع موانع همکاریها در زمینههای مختلف بود که ۲۰ سال پیش امضا شد. توافق مارس ۲۰۲۳ غافلگیرکننده بود و از همین روی، تعدادی از کارشناسان خاورمیانه آن را «تاریخی» توصیف کردند. در طول دههها، دو کشور منطقه که از نظر قلمرو، تولید هیدروکربن، ذخایر جهانی و وزن سیاسی در جهان اسلام در نوع خود بزرگترین هستند، رقابتهای شدیدی را تجربه کردهاند.
گسترش نفوذ چین در سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا از طریق ابتکار کمربند و جاده (BRI) رقبای منطقهای و جهانی آن، به ویژه هند و ایالات متحده را نگران کرده است. از همین روی، بلوک غرب به رهبری ایالات متحده کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) یا «عرب-مد» را در اجلاس گروه ۲۰ دهلی نو در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳، راه اندازی کرد. امارات متحده عربی، عربستان سعودی، هند، اتحادیه اروپا، ایتالیا، ایالات متحده، فرانسه و آلمان بخشی از این پروژه هستند و یادداشت تفاهمی را نیز برای ساخت این مسیر تجاری به طول ۴۸۰۰ کیلومتر امضا کردهاند. دلیل اصلی ایجاد این کریدور راهاندازی یک مسیر تجاری جایگزین برای کانال سوئز است. برای این منظور، این کریدور تقویت ارتباطات و حمل و نقل بین آسیا و اروپا را در نظر دارد.
اخیرا دولت ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفته تا به طور موقت روند مجوزهای جدید صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) را به حالت تعلیق درآورد. گفته میشود که این وضعیت تاثیری بر عرضه آمریکا به متحدانش در اروپا و آسیا و سایر خریداران کنونی نخواهد داشت. البته گمان میرود فشار گروههای زیست محیطی در اتخاذ این تصمیم موثر بوده است. وزارت انرژی ایالات متحده اعلام کرد که دولت بایدن به طور موقت مجوزهای صادرات LNG به کشورهای بدون توافق تجارت آزاد را موقتا، به حالت تعلیق درآورده است. در این بیانیه آمده که عرضه LNG به کشورهای متحد در کوتاه مدت ادامه خواهد یافت. لازم به یادآوری است که ایالات متحده قصد دارد صادرات LNG را در ۱۰ سال دو برابر کند.
جنگ اسرائیل علیه فلسطینیان ادامه دارد و در تقریبا پنج ماه اخیر اکثر مقامات جهان اقدامات اسرائیلی را محکوم کردند. بطوریکه در قطعنامه دسامبر ۲۰۲۳ سازمان ملل متحد ۱۵۳ کشور طرفدار آتش بس بودند.
جزیره قشم که به دلیل بافت سنتی و میراث غنی خود معروف است، جایگاه برجستهای در میان جزایر ایرانی دارد. اهمیت استراتژیک این جزیره در تنگه هرمز، دولت را بر آن داشت تا یک منطقه آزاد اقتصادی ایجاد کند.
سفر ولادیمیر پوتین به امارات و عربستان همچنین مذاکرات وی در مسکو با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، و ولیعهد عمان، نشاندهنده اهمیت خلیج فارس در نظم نوین جهانی برای مسکو است.
در ۸ اکتبر ۲۰۲۳، مذاکراه بین نمایندگان حمل و نقل و راه آهن قزاقستان، ترکمنستان، ایران و ترکیه برای بحث در مورد جزئیات کریدور جدید ترانزیتی اوراسیا که در راستای اتصال چین به اتحادیه اروپا در مسیر جدید بوده، برگزار شد. این پروژه توسعه کریدور چین-آسیای مرکزی-آسیای غربی-اروپا است که به عنوان بخشی از طرح کمربند و جاده در سال ۲۰۱۳ پیشنهاد شده بود. بلافاصله پس از مذاکرات انجام شده در ۱۸ اکتبر، چشمانداز ارتقای این پروژه در سفر رسمی قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان به پکن، با طرف چینی مورد بحث قرار گرفت.
پاکستان انتخابات عمومی را در ۸ فوریه ۲۰۲۴ برگزار میکند. به دلیل بیثباتی سیاسی داخلی در این کشور و رویدادهای ژئوپلیتیک منطقهای و جهانی، این انتخابات اهمیت اساسی دارد. نتایج این انتخابات برای آینده پاکستان بسیار تأثیرگذار خواهد بود. اگرچه نتایج آن قابل پیش بینی است، اما دولت آینده باید با چالشهای بزرگی روبرو شود. در این میان مشکلات و معظلات اقتصادی این کشور نیز در کانون توجهات بوده و میتواند روند کاری دولت را تحت تاثیر قرار \r\nدهد.
در تمام دموکراسی های جدید و جا افتاده، چیزی کمتر از نصف مردم به پارلمان اعتماد دارند. در وضعیت کمبود اعتماد به پارلمان، مردم ترجیح می دهند با قوانین خود زندگی کنند، نه قوانین مصوب پارلمان و این برای دموکراسی خطرناک است. بنابراین بسیاری از کشورها برای بهبود سرمایه اجتماعی پارلمان، برنامه ها و تدبیرهای ویژه و مضاعفی در نظر گرفته اند.سرمایه اجتماعی برای حفظ کارکردهای پارلمان و نهاد تقنین اهمیت دارد. زیرا مخاطب اصلی قوانین، مردم هستند و درصورتی که سرمایه اجتماعی پارلمان کاهش یابد، قوانین مصوب آن، مورد بیاعتنایی مردم قرار میگیرد.
هرچند ایران و گرجستان روابط دیپلماتیک دارند، اما چالشهای متعددی وجود دارد که توانایی آنها را برای توسعه روابط قویتر و همکاری بیشتر محدود کرده است. ایران و گرجستان از یک سو دارای روابط تاریخی فرهنگی و اقتصادی بودهاند و هر دو کشور برای توسعه روابط نزدیکتر ابراز علاقه کردهاند.
پس از لغو سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، در ماه گذشته به آنکارا، اکنون علی باقری معاون وزیر خارجه ایران در گفتگو با یک رسانه ترکیهای اعلام کرده که رئیسی هفته اول ژانویه به ترکیه خواهد رفت. ایران و ترکیه دو کشور مسلمان همسایه، هر دو دارای گذشته امپراتوری باشکوه و پر از درگیری نظامی هستند. قبل از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹، هر دو کشور شرکای غرب و اعضای بلوک امنیتی منطقهای سنتو بودند. اما پس از تغییر رژیم در تهران، ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو و متحد آمریکا و انگلیس باقی ماند و ایران وارد مشارکت استراتژیک با قدرتهای جنوب جهانی مانند چین، روسیه و هند شد. همچنین ایران عضو دو گروه بین المللی بریکس و سازمان همکاری شانگهای بوده و دارای دیپلماسی فعالی در مناطقی مانند خاورمیانه، قفقاز جنوبی و آمریکای لاتین است.
بخش انرژی اروپا در سال گذشته (۲۰۲۲) پس از قطع جریان گاز روسیه، تامین کننده اصلی قبل از جنگ با اوکراین، در معرض بحران قرار گرفت. از همین روی، این قاره را بر آن داشت تا به دنبال جایگزینها و تامین کنندگان جدید باشد.
دولت ابراهیم رئیسی در دو سال اخیر همواره به دنبال اجرای رویکرد موسوم به «دیپلماسی همسایگی» مبتنی بر بهبود روابط با همسایگان منطقهای خود از آسیای مرکزی گرفته تا کشورهای عربی است.