به تازگی لای چینگ در انتخابات تایوان به پیروزی رسیده است. پیروزی وی میتواند در آینده سطح تنش با چین را افزایش دهد چراکه باید گفت با پیروزی لای چینگ احتمال ادعای چین تایپه یا همان تایوان برای تجزیهطلبی قوت میگیرد. این قضیه بدون شک بر اقتصاد جهانینیز تاثیرگذار خواهد بود که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
در
انتخابات پارلمانی سه حزب اصلی به نامهای حزب حاکم دموکراتیک مترقی، حزب کومینتانگ و حزب مردم تایوان شرکت کردند و نهایتا حزب دموکراتیک مترقی به پیروزی رسید. رئیس جمهور جدید کار خود را از ۲۰ مه آغاز خواهد کرد و برای یک دوره ۴ ساله در قدرت باقی خواهد ماند. مانند اکثر دموکراسیهای ریاستی، فرد پیروز میتواند حداکثر دو دوره متوالی در سمت ریاست جمهوری باقی بماند. اتفاقی که باعث شده است رئيس جمهوری کنونی این کشور پس از دو دوره حضور در قدرت، دیگر امکان حضور در انتخابات را نداشته باشد. بد نیست بدانید؛ رئیسجمهور تایوان، فرمانده کل ارتش است و نخستوزیر را منصوب میکند. سپس کابینه را تشکیل میدهد و قانون را امضا میکند تا رسما لازمالاجرا شود. با این توضیحات مشخص است که چرا پیروزی لای چینگ پتانسیل بروز یک ریسک ژئوپلتیک را افزایش میدهد. البته باید اضافه کرد که چین و تایوان شرکای تجاری و اقتصادی یکدیگر هستند و منظور از ریسک ژئوپلیتیک موضوع تمامیت ارضی و استقلالطلبی تایوان است. چین بیشترین سهم تجارت تایوان را به خود اختصاص داده است و در سال 2022 سهم آن به 202 میلیارد دلار رسیده است که رقم قابل توجهی است. اما لازم به ذکر است که مسائل سیاسی و اقتصادی درهم تنیده هستند و این موضوع میتواند در آینده بر روی حجم تجارت این دو کشور تاثیرگذار باشد. و حتی بر روی اقتصاد ایران و سهم فروش نفت ایران به چین نیز تاثیرگذار خواهد بود. و یا سطح تنش بین چین و آمریکا را نیز بالا ببرد و به این ترتیب بر اقتصاد جهانی اثرگذار باشد.
سود آمریکاییها از فروش سلاح به تایوان
بهتازگی شورای روابط خارجی آمریکا آماری مبنی بر فروش سلاح به تایوان منتشر کرده است. در این گزارش آمده است که «جرج بوش» در دو دوره خود حدود ۱۶ میلیارد دلار سلاح به تایوان فروخته است. این رقم در دو دولت «باراک اوباما» به حدود ۱۴ میلیارد دلار میرسید. «دونالد ترامپ» با ۱۸ میلیارد دلار آن هم در یک دوره چهارساله رکورددار است. «جو بایدن» نیز تاکنون حدود ۳.۵ میلیارد دلار سلاح به این جزیره فروخته است.
ریسکهای پیشرو در سال 2024
سال جاری میلادی، سالی پر از انتخابات است و در اکثر کشورهای دنیا سیاستهای کلان درحال تغییر و دگرگونی است. اما انتخاباتی که اکثر مردم دنیا به آن چشم دوختهاند انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست. اگر مجددا ترامپ پیروز میدان شود؛ نگرانیهای اقتصادی مانند تورم در این کشور افزایش پیدا خواهد کرد و از طرفی بیش از آنکه نگرانی درباره چالشهای قابل پیشبینیتر سیاستگذاری اقتصادی در کانون توجه باشند؛ نگرانی از شوکهای ژئوپلیتیکی اهمیت دارد چراکه میتواند اقتصاد جهانی را مختل کند.
این موضوع با توجه به تنشهای کنونی بین قدرتهای بزرگ و گسترش درگیریها در سراسر جهان قابل درک است. اما نکته حائز اهمیت این است که درگیریهای نظامی به صورت آنی و دفعی بر اقتصاد به ویژه بازارهای مالی تاثیر گذار خواهند بود و میتواند همگان را غافلگیر کند. از آنجایی که شوکهای ژئوپلیتیک غالبا همهچیز را در زمان وقوعشان تغییر میدهد؛ نشان میدهند که تحلیل ژئوپلیتیک چقدر دشوار است. به هرحال چنانچه حمله مسلحانه به تایوان صورت گیرد؛ میتواند مهمترین رویداد ژئوپلیتیکی از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی تاکنون باشد و اگر به درگیری مستقیم بین آمریکا و چین تبدیل شود؛ جهان با بزرگترین ریسک خود از زمان جنگ جهانی دوم روبرو خواهد شد. اما خوشبختانه هر دو طرف این موضوع را درک میکنند و بسیاری به این باورند که این اتفاق نخواهد افتاد.
ریسک بزرگ انتخابات آمریکا برای دنیا
انتخابات ریاست جمهوری 2024 ایالات متحده به دلیل قطبی شدن عمیق جامعه آمریکا، ناکارآمدی بسیاری از نهادهای سیاسی و احتمال رقابت بین دو نامزد عمیقاً نامحبوب، یعنی جو بایدن، رئیس جمهور فعلی و رئیس جمهور سابق، ترامپ، میتواند به یک رویداد ژئوپلیتیکی بزرگ تبدیل شود. در واقع، نتیجه این انتخابات پیامدهای گستردهای برای اقتصاد جهانی و روابط آمریکا و چین خواهد داشت. انتخابات میتواند با حاشیههای کم در چند ایالت تمام شود و نتیجه را به شدت غیرقابل پیشبینی کند.
علاوه بر این، پروندههای حقوقی مختلف علیه ترامپ و حضور احتمالی نامزدهای دیگر، چشمانداز انتخابات را پیچیدهتر میکند. علاوه بر این، این واقعیت که هم بایدن و هم ترامپ مسنترین روسای جمهوری خواهند بود که تا به حال در سمت ریاست جمهوری آمریکا بودهاند، نگرانیهایی را در مورد مسائل پزشکی افزایش میدهد که میتواند بهطور قابلتوجهی بر رقابت یا خود ریاست جمهوری تأثیر بگذارد. تاثیر جهانی انتخابات غیرقابل انکار است. همانطور که ایان برمر، بنیانگذار گروه اوراسیا، خاطرنشان میکند، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری 2024 ایالات متحده بربیش از هفت میلیارد نفر تأثیر خواهد گذاشت و تنها 160 میلیون آمریکایی در آن نظر دارند.
چند نمونه تاریخی از شوکهای ژئوپلیتیکی و تاثیر آن بر بازارهای مالی و اقتصاد جهانی
جنگ عراق و کویت در سال 1990 نمونه بارز یک شوک ژئوپلیتیکی است و واکنش سریع بازار را به همراه داشت. در طی آن، شاخص S&P 500 برای مدت کوتاهی وارد بازار نزولی شد. اما پس از حل موفقیتآمیز بحران از طریق عملیات طوفان صحرا و آزادسازی کویت توسط متحدان، به سرعت رشد کرد. با این حال، بیشتر شوکهای ژئوپلیتیکی چنین تأثیر مستقیمی ندارند. مقایسه عملکرد S&P 500 در سال 1990 با واکنش آن به جنگ روسیه و اوکراین در سال 2022 گویای این مطلب است. هر دو رویداد عمیقا نگرانکننده بودند و پیامدهای قابل توجهی برای بازارهای انرژی داشتند. با این حال، واکنش بازار سهام به طور قابل توجهی متفاوت بود. شاخص S&P 500 در روز آغاز جنگ روسیه و اوکراین افزایش یافت و ضررهای خود را جبران کرد. این انحراف از الگوی سال 1990 عمدتاً به افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو نسبت داده میشود که منجر به بازار نزولی در سال 2022 شد. علیرغم اهمیت عمیق آن، درگیری اوکراین در مقایسه با بحران کویت در سال 1990 تأثیر نسبتاً ضعیفی بر بازارها داشت.
فروپاشی دیوار برلین در سال 1989 و متعاقب آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دو سال بعد تأثیر عمیقی بر جهان گذاشت که امروزه نیز همچنان در حال بازتاب است. هیچکس نمیتوانست پیشبینی کند که دستخوش تغییر است یا چگونه چین ابرقدرت اقتصادی شد. ورود چین به سازمان تجارت جهانی در سال 2001 مسلماً مهمترین رویداد قرن حاضر بوده است، اما تأثیر آن در آن زمان به طور کامل مورد ارزیابی قرار نگرفت. تمام این نمونههای تاریخی نشان میدهند که چقدر پیشبینی شوکهای ژئوپلیتیکی و دگرگونیهای سیاسی و اقتصادی دشوار است و آینده تاثیر کامل آنها را روشن خواهد کرد.
روزنامه صبح ساحل