اقتصاد تل‌آویو در ورطه فروپاشی

 

  

براساس گزارش‌های منتشر شده پیامدهای عملیات طوفان الاقصی حماس در ۷ اکتبر، شرکت‌های اسرائیلی را ویران کرده است زیرا شهرک‌نشینان با وضعیتی بی‌سابقه مواجه هستند که تزریق مالی و کمک‌های دولتی کاهش یافته است. با گذشت بیش از یک ماه از عملیات حماس، جنگ غزه تأثیر مخربی بر فعالیت تجاری اسرائیل داشته است و صدها شرکت در آستانه ورشکستگی قرار دارند. اقتصاددانان و سرمایه‌داران تخمین می‌زنند که هزینه اولیه جنگ غزه برای تل آویو ۵۱ میلیارد دلار یا حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی اسرائیل است.

 براساس گزارش وزارت کار رژیم حدود ۷۶۵ هزار اسرائیلی، یعنی ۱۸ درصد نیروی کار، برای جنگ با مقاومت فلسطین در نوار غزه به صورت نیروی احتیاطی درآمده و بیکار هستند. طبق گزارش فایننشال تایمز، شواهد فزاینده‌ای از تأثیر مخرب جنگ بر عملکرد اقتصادی رژیم اسرائیل وجود دارد. با این حال، اقدامات مالی ارائه شده توسط بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و وزیر دارایی وی، بزالل اسموتریچ، با واکنش بخش تجاری مواجه شده است. کابینه نظامی اسرائیل در تلاشی برای کاهش نگرانی‌های اقتصادی فزاینده مقررات جدیدی را اعلام کرد که کارشناسان معتقدند تنها به وخامت اوضاع اقتصادی این رژیم منجر می‌شود.

در این راستا، گروهی متشکل از ۳۰۰ اقتصاددان برجسته اسرائیلی نسبت به شرایط اقتصادی به نتانیاهو و اسموتریچ هشدار داده و در این نامه سرگشاده آمده است: « ضربه شدیدی که به اسرائیل وارد شده، مستلزم تغییر اساسی در اولویت‌های ملی و تخصیص مجدد گسترده بودجه برای ترمیم خسارات ناشی از جنگ، کمک به قربانیان و بازسازی اقتصاد است.» اقتصاددانان ابراز نگرانی شدیدی کردند که بسته‌های مالی وعده داده شده نتانیاهو برای شرکت‌هایی که در معرض خطر ورشکستگی قرار دارند، کافی نخواهد بود. دیگران استدلال می‌کنند که بسته حمایتی باید با بازنگری کامل در اولویت‌های هزینه های عمومی همراه باشد. همچنین، شرکای ائتلاف نتانیاهو از احزاب افراطی ارتدوکس همچنان مبالغ هنگفتی را به پروژه‌هایی توزیع می‌کنند که به گفته منتقدان، در اقتصاد جنگ جایی ندارد. در نتیجه، صدها شرکت از حمایت مالی که نخست وزیر رژیم وعده داده بود دریافت نکرده‌اند. به گزارش مجله فارین پالیسی، اقتصاد دوران جنگ اسرائیل نمی‌تواند برای همیشه پابرجا بماند و احتمالا بزودی وارد رکود شود، زیرا بسیج نظامی گسترده این رژیم منجر به رکود اقتصادی جدی خواهد شد.

 بخش‌های نفت و گاز، گردشگری، مراقبت‌های بهداشتی، خرده‌فروشی و توسعه فناوری‌های مدرن بیشتر بار جنگ طولانی‌مدت در نوار غزه را متحمل می‌شوند. تخمین زده می‌شود که اقتصاد اسرائیل با ۲۰۰ میلیارد دلار ذخیره و ۱۴ میلیارد دلار کمک نظامی از ایالات متحده وارد جنگ شده است. با این حال کارشناسان باور دارند که جنگ جاری در غزه میلیاردها دلار بیشتر برای اقتصاد اسرائیل هزینه خواهد داشت و بهبود آن نسبت به مشابه‌های قبلی طول خواهد کشید. در واقع، به گفته اقتصاددانان و تحلیلگران، انتظار می‌رود جنگ غزه در کوتاه مدت و بلندمدت به اقتصاد این رژیم آسیب جدی وارد کند.آژانس‌های رتبه‌بندی جهانی مانند Fitch Ratings ، S & P و Moody's Investors Services  هشدار داده‌اند که تشدید بیشتر جنگ منجر به کاهش رتبه بدهی دولتی رژیم می‌شود. S&P پیش از این با اشاره به خطرات گسترش جنگ در غزه که تأثیر منفی آشکارتری بر اقتصاد خواهد داشت، چشم انداز اعتباری اسرائیل را به منفی کاهش داده است.

 

 

همچنین، فارین پالیسی به نقل از تحلیلگران سیاسی گزارش داد که هزینه دو جنگ قبلی - جنگ اسرائیل علیه لبنان در تابستان ۲۰۰۶ و علیه نوار غزه در سال ۲۰۱۴ - به اندازه ۰.۵ درصد تولید ناخالص داخلی بوده و بیشتر بر بخش گردشگری تأثیر گذاشته است. اما این بار، تخمین زده می‌شود که این کاهش در سه ماهه پایانی سال جاری تا ۱۵ درصد باشد. در این میان، لیست بلندبالایی از خطوط هوایی که پرواز خود را به سرزمین‌های اشغالی متوقف کرده وجود دارد.

 لغو پروازها آسیب بیشتری به اقتصاد اسرائیل، به ویژه صنعت گردشگری که رژیم به شدت به درآمدهای آن متکی است، خواهد زد. در ۳۰ روزی که از آغاز عملیات حماس می‌گذشت، صدها هزار اسرائیلی آواره یا از شهرک‌های نزدیک نوار غزه گریخته‌اند و همه نشانه‌ها حاکی از عدم بازگشت آنهاست. به گفته وزارت گردشگری اسرائیل، اتاق‌های هتل تقریباً به طور کامل نه توسط گردشگران خارجی، بلکه توسط شهرک‌نشینان اسرائیلی اشغال شده است که به دنبال پناهندگی هستند و قصد دارند سرزمین‌های اشغالی فلسطین را ترک کنند. بسیاری قبلاً اسرائیل را از طریق دریا ترک کرده‌اند، برای نمونه یک کشتی آمریکایی اسرائیلی‌ها را از بندر حیفا تخلیه کرد. اسرائیلی‌های بیشتری در حال برنامه‌ریزی برای خروج هستند و کمپین‌های آنلاین به وجود آمده که تاکید می‌کند بیشتر اسرائیلی‌ها قصد دارند برای همیشه شهرک‌های نزدیک غزه و سایر مناطق را ترک کنند. از زمانی که نتانیاهو در اوایل ژانویه به قدرت بازگشت، مهاجرت روشنفکران در میان اسرائیلی‌هایی که قبلاً ناراضی و از دولت جدید خود خشمگین بودند، امری عادی شده است. اکنون، با این نبرد خشم علیه نتانیاهو و کابینه او و مهاجرت اسرائیلی‌های واجد شرایط بیش از پیش افزایش یافته است. با طولانی شدن جنگ غزه، بسیاری از اسرائیلی‌ها به همراه خانواده‌هایشان از سرتاسر سرزمین‌های فلسطین اشغالی، یا به خارج از رژیم سفر کرده‌ یا قصد خود را برای انجام این کار اعلام کرده‌اند. نگرانی اصلی آنها این است که دیگر امنیت نداشته باشند، زیرا بزرگترین جنگ علیه نوار غزه در تاریخ مدرن خطر سرایت به مرزها و گسترش آن را دارد.

بر اساس برآوردهای الکس زابزینسکی، اقتصاددان ارشد در خانه سرمایه گذاری Meitav، «جنگ علیه حماس بیش از ۷۰ میلیارد شِکل یا حدود ۳.۵ درصد تولید ناخالص داخلی برای اسرائیل هزینه خواهد داشت». او خسارات را به چهار دسته تقسیم می‌کند؛ هزینه‌های مستقیم جنگ، جبران خسارت مادی، کمک‌های اقتصادی و از دست دادن درآمد دولت به دلیل بحران اقتصادی. این تخمین بالاتر از برآورد بانک اسرائیل و وزارت دارایی این  رژیم است که به طور غیررسمی تخمین زدند که عواقب جنگ کاهش ۲ تا ۳ درصدی تولید ناخالص داخلی است. در مجموع، تداوم جنگ غزه می‌تواند پیامدهای اقتصادی عمیقی برای تل آویو داشته باشد.

روزنامه صبح ساحل