به ناهمواری و زیر و روی رفتار در روابط بسیار پرداخته میشود، مسائلی مانند خشم، حسادت ، غم و به طور کلی
هیجانهای منفی آشکار و مواجههی نامناسب با آنها به عنوان مسائلی که منجر به تخریب ارتباط خواهد شد، شناخته میشود.
در این میان به عامل منفی پنهان اما بسیار مهم و تاثیرگذار، چندان توجهی نمیشود، پرخاشگری منفعلانه عاملی است که به شکلی نامحسوس افراد را در روابط تحت فشار قرار میدهد و آسیبهای فراوانی به افراد و روابط وارد میکند. رفتار منفعلانه- پرخاشگرانه نوعی ابراز غیر مستقیم خصومت است که با توهینهای ظریف، بیتفاوتی ساختگی یا امتناع عمدی از درگیری مشخص میشود.
برخلاف پرخاشگری آشکار، که صریح، مشخص و تقابلی است، پرخاشگری منفعلانه در زیر سطح و اغلب در زیر پوششی از ادب و ابهام عمل میکند که شناسایی و پرداختن به آن را دشوار میکند. این تضاد پنهان در همهی روابط میتواند رخ دهد،
روابط عاطفی، خانوادگی، دوستانه و حتی روابط کاری از این مساله در امان نیستند. افراد منفعل پرخاشگر ممکن است از حرکات یا اظهارات ظریف برای تضعیف نامحسوس دیگران استفاده کنند، در هالهای از تمجیدات و تعاریف به ظاهر حسنه اعتماد به نفس و عملکرد خلاقانه دیگران را تخریب کنند یا با بیتفاوتی و نادیده گرفتن دیگران باعث ایجاد شک و تردید در تواناییهای آنان شوند.
این افراد عموما احساس میکنند مورد بدرفتاری یا نادیده گرفته شدن قرار گرفتهاند، ممکن است تظاهر به تبعیت و خوشخلقی کنند، در حالی که عامدانه مسئولیتها را به تاخیر انداخته و مخفیانه در ارتباط کارشکنی یا خرابکاری میکنند. چه فردی باشید که ناخوداگاه و ندانسته از پرخاشگری منفعلانه استفاده میکند و چه فردی که هدف این تضاد پنهان قرار دارد، باید نسبت به دو اصل آگاه باشید: بتوانید نشانهها و شکل رخدادن این تضاد را شناسایی کنید، ریشههای آن را دریابید و توانایی مواجهه و مقابلهی موثر با این رفتار آسیبزا را پیدا کنید. فرض کنید در محیط کاری،اخیرا همکار شمارهی یک به خاطر ایدههای خلاقانه، عملکرد مناسب و رفتار حرفهای ترفیع خوبی گرفته و همکار شماره دو از این مساله احساس نارضایتی، خشم و حسادت میکند و به جای واررسی احساسات خود، تعدیل آنها و ایجاد گشودگی در رفتار خود، روی به پرخاشگری منفعلانه میآورد.
ممکن است در جلسات نسبت به ایدهها و اظهارات همکار شماره یک با بیحوصلگی، خمیازه کشیدن و اظهار تاسف واکنش نشان دهد و با پنهان شدن پشت اظهارات به ظاهر مودبانه وی را تحقیر کند. به این عبارت دقت کنید" تبریک میگویم، پیشرفت خوبی بود،اخیرا مد شده که به افراد تازهکار زیاد توجه کنند تا ناتوانی آنها اصلاح شود ". این عبارت به ظاهر ایرادی ندارد، اما در باطن به شدت تحقیر آمیز بوده و نماد واضح پرخاشگری منفعلانه است. متاسفانه رویارویی مستقیم با این افراد تنها منجر به تشدید تنشها خواهد شد و روانشناسان پیشنهاد میکنند به جای تشدید تنش از همدلی و قاطعیت استفاده شود. ابراز قاطعانه رفتار مشکل ساز و تعیین مرزهای در این موارد ضروری است. پرداختن به چنین رفتارهایی بدون اشارهی مستقیم و سرزنش و قضاوت ممکن است، باز کردن گره را سادهتر کند. در واقع طرف مقابل را آگاه میکند که شما این رفتار را میشناسید و به تضاد پنهان او پی بردهاید. در نهایت به این فرد فرصت دهید تا با احساسات خود مواجه شود. به یادداشته باشید که این رفتار از احساس ضعف بر میآید، بنابراین تلاش نکنید با مقابله یه مثل و تحقیر متقابل آن را حل کنید، چرا که باعث احساس ضعف بیشتر و حاد شدن مساله خواهد شد.
روزنامه صبح ساحل