صبح ساحل ، اجتماعی - خشکسالی‌های پیاپی و بارش کم باران در کشور لزوم توجه به تولید آب از منابع نامتعارف را بیش از گذشته کرده است.از اینرو رطوبت، یکی از منابع نامتعارف تولید آب مورد توجه پژوهشگران کشور قرار دارد.با توجه به خشک‌سالی‌های پیاپی در استان هرمزگان استفاده از منابع آبی باید در دستور کار قرار گیرد و تنها نباید به منابع آب شیرین اکتفا کرد. امروزه راه‌کارهای مختلفی برای تهیه آب شرب از آب دریا و شرجی هوا وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن‌ها کمبود منابع آبی را جبران کرد.بحران خشک‌سالی در هرمزگان در حالی وارد شانزدهمین سال شده است که به گواه آمار و ارقام کاهش بارندگی پس از گذشت این سال‌ها کماکان ادامه دارد و هم‌اکنون به بحرانی‌ترین شرایط خود رسیده است. به‌گونه‌ای که هرمزگان به‌عنوان جنوبی‌ترین استان کشور این روزها با عنوان کم بارش ترین استان کشور نیز شناخته می‌شود.به دلیل کاهش نزولات آسمانی و خشک شدن چشمه‌ها و قنات‌ها، در حال حاضر بخش عمده‌ای از آب مصرفی استان از چاه‌های عمیق و نیمه عمیق تأمین می‌شود. طی سال‌های گذشته بحث داغ «آب‌شیرین‌کن» به‌عنوان راه‌حلی برای عبور از بحران خشک‌سالی مطرح بوده اما به دلیل کمبود اعتبارات و موارد زیست‌محیطی تاکنون این طرح‌ها توفیق چندانی نیافته است.ازآن‌جهت که منابع آبی محدود است پژوهشگران مختلف دنیا به بررسی، طراحی و ارائه سیستم‌های مختلف تولید یا تصفیه آب می‌پردازند. در استان هرمزگان نیز مدتی است که موضوع تولید آب از رطوبت هوا موردتوجه قرارگرفته است. موضوعی قابل‌تأمل که با توجه به رطوبت بالا در این استان دور از دسترس نیست.**به دنبال بومی‌سازی دستگاه‌های «هواآب» هستیمرئیس جهاد دانشگاهی هرمزگان با اشاره به فعالیت‌های تحقیقاتی در زمینه آب گفت: در زمینه ساخت آب‌شیرین‌کن‌های همراه و قابل‌حمل مخصوص مناطق دوردست و ساخت دستگاه هواآب و تبدیل رطوبت هوا به آب، کشاورزی با آب دریا در این واحد دانشگاهی تحقیقاتی صورت گرفته است.سهیل دادخواه بابیان اینکه یکی دیگر از بحث‌هایی که جهاد در زمینه آب پیگیر آن است تأمین آب از منابع نامتعارف است، اظهارداشت: با توجه به کمبودهایی که کشور و استان در مسئله آب با آن مواجه است به دنبال این هستیم که نسبت به بومی‌سازی فناوری ساخت آبشرین کن‌ها و استفاده از دستگاه‌های تولید آب از رطوبت هوا اقدام کنیم.وی افزود: موضوع استفاده از رطوبت هوا برای تولید آب موضوع جدیدی نیست اما در کشور زیاد جدی گرفته نشده است به همین منظور جهاد دانشگاهی با توجه به کمبودهای جدی که کشور و استان در زمینه آب با آن مواجه است در حال پیگیری این موضوع است.رئیس جهاد دانشگاهی هرمزگان بابیان اینکه در کشورهای خارجی این موضوع به مرحله تجاری‌سازی رسیده است، گفت: در داخل کشور نمونه‌هایی از دستگاه‌های تولید آب از رطوبت ساخته‌شده است اما تاکنون به مرحله تجاری‌سازی نرسیده است و یکی از مسائلی هم که در ساخت نمونه داخلی با آن روبه‌رو هستیم اختلاف میزان تولید روزانه آب دستگاه‌های داخلی نسبت به نمونه‌های خارجی است.وی خاطرنشان کرد: این موضوع با تأکید امام‌جمعه بندرعباس و استاندار هرمزگان، از طریق جهاد دانشگاهی در حال پیگیری است و روی نمونه‌های خانگی این دستگاه‌ها نیز به فعالیت مشغولیم و به دنبال این هستیم که در این خصوص به استانداردهای بین‌الملل برسیم. این در حالی است که استاندار هرمزگان تأکید برساخت تعدادی ازاین‌گونه دستگاه را جهت تأمین آب شرب برخی از روستاهای استان را داشته است.دادخواه در پایان گفت: با توجه به اینکه جهاد دانشگاهی خود هیچ بودجه‌ای برای این کار در دست ندارد در حال حاضر مسائل مالی و بودجه یکی از اصلی‌ترین مشکلات است و به علت همین محدودیت‌های بودجه‌ای حرکت جهاد در این عرصه آهسته شده است و اگر مسئولین حمایت کنند قطعاً ظرف مدت بسیار کوتاهی این توانایی را داریم که نمونه‌های خارجی را بومی‌سازی کنیم.**هیچ راهی جز بهره‌گیری از روش‌های نوین در جهت جبران کمبود منابع آبی کشور نداریمسرپرست معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی هرمزگان نیز در خصوص ضرورت توجه به پژوهش در حوزه آب بیان کرد: تمرکز ما در جهاد دانشگاهی بر روی تأمین منابع جایگزین آبی است و در حوزه‌هایی فعالیت می‌کنیم که دیگران توجه کمتری به آن داشته‌اند.وی افزود: بیش از 80 درصد منابع آبی در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و می‌توان با تغییر الگوی کشت و احداث گلخانه‌های آب‌شور علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف آب، در شوره‌زارهای لم‌یزرع ساحلی نیز گونه‌های مقاوم به شوری کاشت.حمید یاسی پور با اشاره به اینکه از سال گذشته تحقیقات روی پروژه‌های تولید آب از شرجی هوا در جهاد دانشگاهی آغازشده است، خاطرنشان کرد: در سطح جهانی دستگاه‌های مشابهی ساخته‌شده‌اند و معروف‌ترین برندهای موجود متعلق به شرکت‌های آمریکایی است، اما واردات آن‌ها هزینه بالایی در پی خواهد داشت.وی ادامه داد: جهاد دانشگاهی به دنبال این است که در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان دستگاهی تولید کند که هزینه ساخت آن پایین‌تر از نمونه مشابه خارجی باشد، برق کمتری مصرف کند، تولید آن بیشتر باشد، فضای کوچک‌تری را اشغال کند و آلودگی زیست‌محیطی کمتری داشته باشد.مدیر مرکز خدمات تخصصی مدیریت و توسعه منابع آب و انرژی جهاد دانشگاهی هرمزگان، تصریح کرد: مکانیزم این دستگاه به‌گونه‌ای است که رطوبت هوا را به آب آشامیدنی دارای املاح معدنی تبدیل کرده که بدون هیچ فرآیند ثانویه دیگری همچون تصفیه، قابل آشامیدن است.یاسی پور با اشاره به اینکه دستگاه‌های تولید آب از رطوبت در سه حجم هستند، افزود: خانگی، نیمه‌صنعتی و صنعتی سه نمونه متفاوت این دستگاه‌ها هستند که در آب‌وهوای مشابه بندرعباس نمونه خانگی آن روزانه 20 لیتر، نمونه نیمه‌صنعتی این دستگاه روزانه یک هزار و 500 لیتر و صنعتی آن دو هزار و 500 تا سه هزار لیتر در روز تولید آب دارد.وی خاطرنشان کرد: استفاده از روش‌های نوین گام بزرگی در جهت جبران کمبود منابع آبی است اما زمانی که تأمین منابع آبی با مصرف صحیح همراه نگردد، هیچ روشی اثربخش واقع نمی‌شود.سرپرست معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی هرمزگان در خصوص فعالیت‌های آموزشی و ترویجی جهاد دانشگاهی نیز بیان کرد:   طرح داناب بیش از 7 سال قبل در سطح ملی در راستای فرهنگ‌سازی در مصرف بهینه آب در سطح ملی آغازشده و در هرمزگان نیز این طرح از سه سال قبل در حال انجام است.یاسی پور در پایان گفت: این طرح ویژه دانش آموزان 7 و 8 است که در آن مطالب آموزشی با نمادهای بومی با همکاری معلمین به دانش آموزان آموزش داده می‌شود و با برگزاری برنامه‌های متنوع همچون مسابقات ، افراد به حضوری مؤثر در این طرح تشویق می‌شوند.

گزارش: امیرحسین حیدری