خودروهای برقی را اغلب با نام تسلا میشناسیم؛ شاید بهخاطر شخصیت جنجالی ایلان ماسک اینگونه باشد اما جالب است بدانید در سال 1997 شرکت تویوتای ژاپن، اولین خودروی الکتریکی هیبریدی را به نام تویوتا پریوس عرضه کرد و آن را به تولید انبوه رساند. با این حال فراگیر شدن خودروهای برقی در جهان مدیون تلاشهای ایلان ماسک است که باعث شد؛ دیگر خودروسازان مجبور به گام برداشتن در این مسیر شوند. علاوه بر این، قوانین آلایندگی سختگیرانه و ضربالاجل دولتها برای ممنوعیت فروش خودروهای درونسوز از سال ۲۰۳۰ یا ۲۰۳۵ نیز باعث شد خودروسازان جهان با سرعت بیشتری به توسعه خودروهای الکتریکی بپردازند. در حال حاضر، آمریکا، اروپا و چین بزرگترین بازارهای خودروهای الکتریکی جهان هستند و حالا ایران نیز به پیروی از این رویه جهانی به دنبال عرضه خودروهای الکتریکی هستند. اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید؛ در سال 1381 یک مخترع ایرانی به نام جمشید آرین خودروی برقی به نام " آریانا 792 "را در کشور ساخت اما به دلیل اینکه از آن حمایت نشد؛ هیچ گاه به تولید انبوه نرسید. این خودرو با سرعت 120 کیلومتر در ساعت راه میرفت. باتری استفاده شده در این خودرو نیکل متال هایبیرید بود و ظرف 3 الی 5 دقیقه شارژ میشد. با این وجود، این خودرو هیچگاه مورد حمایت مسئولین وقت قرار نگرفت و حالا پس از سالها ایران از طریق سامانه یکپارچه خودرو برای متقاضیان خودروهای برقی وارداتی امکان انتخاب هفت خودروی برقی را فراهم کرده است که بین 15 هزار تا 45 هزار دلار قیمت دارند. مدیر طرح خودروهای برقی وزارت صمت از عرضه ۸ هزار خودروی وارداتی برقی به متقاضیان تا سه ماه آینده خبر داده است و این بار مردم امیدوارند بتوانند در خیایانها سوار خودروی برقی شوند و این رویای برقی بالاخره محقق شود.
داستان اولین خودروی برقی ایران
اولین خودروی الکتریکی هوشمندی در کشور توسط جمشید آرین به نام «آریانا792» در سال 1381 به تولید رسید. این خودرو مجهز به تکنولوژی شارژ سریع بود و قادر بود؛ ظرف مدت 8.8 ثانیه از حالت سکون به سرعت یکصد کیلومتر بر ساعت برسد. پس از آنکه آریانا از سوی نهادهای مربوطه وقت علیرغم وعده های داده شده، مورد استقبال واقع نشد؛ آرین به کشور استرالیا رفت و در ملبورن، خودروی 796-iEV را بر پایه آریانا 792 طراحی کرد که توانایی رسیدن به سرعت 160 کیلومتربرساعت را داشت. طولی نکشید که آرین دومین محصول استرالیایی خود به نام iEV800 را عرضه کرد که توانایی رسیدن به سرعت بیش از 160 کیلومتر در ساعت و پیمایش 250 الی 300 کیلومتر را با یک بار شارژ کامل باتری داشت و شتاب صفر تا صد آن معادل 7.5 ثانیه بود.
آرین به فعالیت هایش در استرالیا و آلمان ادامه داد و در دوره دولت دهم، به ایران برگشت. در همان سالها اقدام به ساخت سورن هوشمند الکتریک، سریر هوشمند الکتریک، سورن هوشمند هایبرید الکتریک، تیبا هوشمند الکتریک، آریانا iEV2 هوشمند الکتریک نمود. آرین ساخت ایستگاه شارژ متحرک که فقط با نور خورشید و انرژی باد شارژ میشد و ظرف ۳ تا ۱۵ دقیقه خودرو رو شارژ میکرد را نیز در کارنامه خود دارد. اما سرانجام و پس از انجام پروژههای مختلف، جمشید آرین به نشانه اعتراض به عدم توجه مسئولین، خودروی IEV2 خود را به درون دریاچه انداخت و پس از آن ساخت خودروی برقی به دست فراموشی سپرده شد.
اروپاییها کدام خودرهای برقی را بیشتر میخرند؟
بر اساس دادههای جدید منتشر شده توسط انجمن خودروسازان اروپا فولوکس واگن، هوندا، ولوو و تویوتا پرمتقاضیترین خودروهای برقی در این قاره هستند و سیاستمداران اروپایی روی خوشی به واردات خودروهای چینی به این قاره نشان نمیدهند. چراکه معتقدند ورود خودرهای ارزان قیمت چینی، زمینه رقابت با برندهای اروپایی را خدشهدار میکند. لازم به ذکر است که در ماه گذشته تعداد خودروهای جدید ثبت شده در اتحادیه اروپا به 913 هزار دستگاه رسیده است که یک جهش سالانه 13.7 درصدی است و کشورهای رومانی، (+34.6)، دانمارک (+27.1)، لهستان (+25.1) و اسپانیا (+23.1٪) و قبرس (+105.4) بیشترین خریداران خودرهای برقی در اروپا بودند. جالب است بدانید که برخی از بازیگران اروپایی به زیرساختهای ناکافی شارژ خودروهای برقی معترض هستند و معتقدند خودرهای برقی هنوز برای بسیاری از مصرفکنندگان بسیار گران است.
خودروی برقی بخریم یا نه؟
در کشور ما هنوز زیرساخت کافی برای استفاده گسترده از خودروی برقی در سطح شهرهای کشور، وجود ندارد. هنوز حتی در پایتخت کشور هم جایگاههای شارژ چندانی برای خودروهای الکتریکی وجود ندارد که این یعنی باید قید شارژ سریع این خودروها را زد و اگر مصرفکننده بخواهد خودروی خود را با برق خانگی شارژ کند؛ دست کم باید 8 ساعت وقت برای این کار صرف کند.
لذا خرید این خودروها ممکن است با مشکلاتی از این حیث مواجه باشد. به علاوه باید توجه داشت که باتری اغلب خودروهای برقی توان مقاومت در برابر دمای بسیار سرد را ندارند و از این بابت نمیتوان این محصولات را در نقاط سردسیر کشور مورد استفاده قرار داد. همچنین باید اضافه کرد که با وجود گارانتیهای خوبی که باتری این نوع خودروها دارند؛ اما پس از اتمام دوره گارانتی، ممکن است خرابی باتری هزینه هنگفتی روی دست مصرفکننده بگذارد. از سوی دیگر، شعاع حرکتی خودروهای الکتریکی وارداتی به کشورمان حداکثر حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر است که این عدد در دنیای واقعی بسته به شرایط رانندگی بسیار کمتر میشود. این یعنی امکان مسافرت با این خودروها وجود نخواهد داشت و عملاً خودروهای الکتریکی فقط برای ترددهای شهری قابلاستفاده خواهند بود. گذشته از این موضوع، احتمالا امکان یافتن قطعات یدکی خودروهای الکتریکی در کشور قدری دشوار خواهد بود و این یعنی ممکن است خودروهای الکتریکی در ایران پس از حدود ده سال عملاً غیرقابلاستفاده شوند و یا تعمیر آنها بسیار هزینهبر باشد. همچنین ممکن است در بحث تعمیرات این خودرو به دلیل جدید بودن تکنولوژی آن برای مصرفکننده مشکلاتی پیش آید چراکه اکثر مکانیکها و مراکز تعمیرگاهی با آن آشنایی ندارند. این یعنی خودروهای الکتریکی برای انجام کوچکترین تعمیرات و سرویسها فنی باید به نمایندگیهای شرکت واردکننده مراجعه کنند. این در حالی است که بسیاری از واردکنندگان این خودروها شرکتهای نوپایی هستند که قطعاً شبکه نمایندگیهای گستردهای خصوصاً در شهرهای کوچکتر ندارند. علاوه بر این، بسیاری از شرکتهای باسابقه خودرو، هماکنون در تأمین قطعات و تعمیرات خودروهای بنزینی چینی دچار مشکل هستند و احتمالا این موضوع درباره خودروهای برقی بیش از این باشد. بنابراین، در صورت اتمام گارانتی خودروهای برقی یا عدم دسترسی به نمایندگیهای شرکت، تعمیر این خودروها میتواند با چالشهای جدی مواجه شود. و در پایان بایستی به قیمت گران این خودروها در مقابل چالشهایی که مصرفکننده با آن مواجه است اشاره کرد و عملا نمیتوان روی خودروهای برقی به طور گستره و یا به عنوان تنها خودروی خانواده حساب کرد و این یعنی خودروهای برقی تنها در اختیار عدهای خاص خواهد بود که توان مالی بالایی دارند و این عدالت اجتماعی را نقض میکند.
روزنامه صبح ساحل