خرید هیجانی، لذتی کوچک با هزینه‌های بسیار

احتمالا شما هم در شبکه‌های اجتماعی با پست‌های طنزآمیزی که مستقیم و غیرمستقیم به خرید هیجانی اشاره دارند، مواجه شده‌اید. برای مثال برخی می‌نویسند:" دقیقا زمانی که تصمیم گرفتم پولامو پس‌انداز کنم، این محصول بامزه‌ی کوچک رو دیدم!" یا برخی دیگر می‌نویسند: "من فکر می‌کردم برای روتین پوستی باید کلی هزینه کنم تا این‌که قیمت‌های باورنکردنی این محصولات پوستی فلان پیج رو دیدم". این دو مثال و بی‌شمار مثال‌های دیگر، به آگاهی کسب و کارها از "خرید عاطفی یا خرید هیجانی" و گسترش دانش اقتصاد رفتاری اشاره دارند، دانش‌هایی که خوب می‌دانند  با تحریک سیستم تفکری و هیجانی، چگونه ما را به خرید وادار کنند. تقریباً همه‌ی ما هر از گاهی در خریدهای عاطفی شرکت می‌کنیم: روز بدی داریم و می‌خواهیم با خرید یک گجت یا لباس جدید از دردمان بکاهیم. شاید کسی که او را تحسین می کنیم کیف دستی یا گوشی جدید گران قیمتی داشته باشد و ما تمایل داشته باشیم که مانند آن را بخریم. خرید هیجانی گاه به گاه معمولاً مسئله‌ای نیست. اما زمانی که از کنترل خارج می‌شود، زمانی که به مدیریت مالی ما آسیب می‌زند، یا زمانی که به جای مکانیسم‌های مقابله‌ای ‌سالم‌تر استفاده می‌شود، می‌تواند به یک مشکل نسبتا بزرگ تبدیل شود.

  

مخارج عاطفی، که گاهی اوقات به عنوان «خرده‌درمانی» یا خرید تکانه‌یی توصیف می‌شود، زمانی است که خریدی را انجام می‌دهید که بیشتر بر اساس احساسات هدایت می‌شود تا نیاز شما به یک محصول یا خدمات خاص. به عبارت دیگر، احساسات و خواسته‌های تکانه‌یی و لحظه‌یی بر اراده یا توانایی شما برای تصمیم‌گیری منطقی‌ در مورد خرید کردن، چیره می‌شود. تحقیقات نشان داده است که خرید هورمون‌هایی مانند دوپامین ترشح می‌کند که به ما احساس شادی می‌دهد و خلق و خوی ما را تقویت می‌کند. در واقع، کل تجربه‌ی خرید، از جستجوی اقلام، خرید کالا، جعبه گشایی کالا یا انتظار برای تحویل آن به خانه برای بسیاری از افراد یک تجربه‌ی بسیار لذت‌بخش است. خرج کردن عاطفی همیشه چیز بدی نیست، اما برای بسیاری از ما، می تواند به یک عادت دائمی تبدیل شود و حساب‌های بانکی ما را تحت فشار قرار دهد. نه تنها این، بلکه هجوم احساسات خوبی که هنگام خرید هیجانی تجربه می‌کنیم دوام نمی‌آورد و احساس ناراحتی که ممکن است به دنبال کنار گذاشتن آن باشیم، هنوز می‌تواند به قوت خود باقی بماند. خرید هیجانی یک اختلال نیست، اما گاهی اوقات می‌تواند از مرزها عبور کند و تبدیل به اختلال خرید اجباری شود، اختلالی که در آن فرد قادر به کنترل تکانه‌های خود نیست و اقلامی را که به آنها نیاز ندارد به طور مداوم و با وسواس خریداری می‌کند. خرید اجباری یک رفتار اعتیاد آور است و می تواند تأثیرات منفی زیادی بر زندگی و رفاه فرد داشته باشد، از جمله مشکلاتی در محل کار، مدرسه و همچنین از بین رفتن زندگی مالی. اگر علاقه‌مند به کاهش هزینه‌هایی هستید که از طریق خرید هیجانی به شما القا می‌شود، مفید است که بفهمید چه چیزی باعث می‌شود درگیر این عادت شوید. آگاهی بیشتر از محرک‌های خود اولین قدم برای ترک عادت است.خرج عاطفی دقیقاً همان چیزی است که به نظر می‌رسد: هزینه هایی که توسط احساسات هدایت می شود. برخی از احساساتی که ممکن است باعث شود کسی درگیر هزینه‌های عاطفی شود، عبارتند از: غم و اندوه، حسادت، احساس اینکه زندگی از کنترل شما خارج شده است، اعتماد به نفس پایین، اضطراب، افسردگی، استرس از جمله استرس مالی، انزوای اجتماعی و کسالت. تمام این‌ها هیجانات ناخوشایندی هستند که ممکن است برای رهایی از آن‌ها به خرید عاطفی پناه ببریم. 

  

هزینه‌های عاطفی ممکن است در برخی مواقع از کنترل شما خارج شود، اما این روند همیشگی نیست. برخی از مراحل وجود دارد که می توانید برای به دست آوردن کنترل بیشتر بر این عادت و کاهش خرید ناگهانی در پیش بگیرید. در ابتدا محرک‌های خود را درک کنید. دفعه بعد که می‌خواهید خریدی انجام دهید که به نظر می‌رسد به جنبه‌های تکانشی احساسات متکی است، از خود بپرسید که چه احساسی دارید. سعی کنید احساسات خود را نام ببرید. اگر احساس منفی - اضطراب، حسادت، غم و اندوه- را تجربه می کنید، از خود بپرسید که خرید این کالا چه کاری برای شما انجام می دهد، آیا سعی دارید این احساسات بد را از بین ببرید؟ لازم نیست همه‌ی سوالات را در لحظه پاسخ دهید، اما کاوش و آگاهی از احساسات خود گام مهمی در جهت عدم رفتار کاملاً تکانشی و متکی بر احساسات است. در درجه‌ی دوم راه‌های سالم‌تری برای کنار آمدن با احساسات خود بیابید. هنگامی که درگیر هزینه‌های عاطفی هستید، اغلب به دنبال این هستید که از احساسات مثبتی که با خرید به وجود می آید، بهره ببرید. هورمون‌های «احساس خوب» مانند دوپامین و گاهی سروتونین هنگام خرید هیجانی ترشح می‌شوند که می‌تواند یک پاداش فوری باشد. اما راه‌های سالم‌تر و کم‌هزینه‌تری برای رسیدن به این احساسات مثبت وجود دارد. دفعه بعد که متوجه شدید که می خواهید کالایی را بخرید زیرا مایلید احساس بهتری داشته باشید، در نظر بگیرید: رفتن به پیاده‌روی یا دویدن، انجام ورزش مورد علاقه، ملاقات با یک دوست، دوش گرفتن، تماشای فیلم یا برنامه مورد علاقه، تمام کردن یک کار ناتمام جزئی مانند کتابی که مدت‌ها قبل شروع کرده‌اید و بسیاری کارهای کوچک دیگر می‌تواند احساسات خوبی در شما ایجاد کند. یک بودجه «خرج عاطفی» بسازید. خرج کردن عاطفی همیشه منفی نیست و عادت قابل قبولی است که هر از گاهی باید با آن درگیر شوید. خوب است که با چیزی خاص به خود پاداش دهید و گاهی اوقات خریدن چیزی برای خود یک اقدام مراقبتی از خود به حساب می‌آید . مشکل این است که وقتی به طور مداوم بر اساس احساسات خود عمل می کنیم، ممکن است در نهایت بدون فکر منطقی، بیش از حد خرج کنیم یا خرید کنیم. ایجاد یک بودجه «هزینه‌های عاطفی» می‌تواند به شما کمک کند خریدهای هیجانی خود را کنترل کنید، زیرا به شما امکان می‌دهد هرازگاهی درگیر هزینه‌های احساسی باشید، اما آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید. مبلغی ماهانه یا هفتگی را که توانایی پرداخت آن را دارید انتخاب کنید و به آن پایبند باشید. در مرحله‌ی بعد به طور منظم امور مالی خود را بررسی کنید. بسیاری از ما ترجیح می‌دهیم تا حدودی در مورد مسائل مالی خود در ابهام باشیم. ما پیامک‌های مانده حساب را چک نمی‌کنیم، پول خود را خرج می کنیم و همچنان امیدواریم که بیش از توان مالی خود خرج نکنیم. اما این روش اغلب نتیجه معکوس می‌دهد، و اگر شما خرج‌کننده احساسی هستید، ممکن است متوجه شوید که بسیار بیشتر از درآمدتان بیشتر خرج می‌کنید. یک روز در هفته یا حتی یک روز در ماه را برای بررسی حساب‌های خود اختصاص دهید. توجه داشته باشید که چه چیزی خرج کرده‌اید و چه چیزی برای خرج کردن باقی مانده است. انجام این کار باعث می شود فکر کردن به امور مالی به بخشی از زندگی شما تبدیل شود و همچنین به شما کمک می‌کند تا در مورد خرج کردن پول خود منطقی‌تر فکر کنید. یاد بگیرید که از پس انداز پول لذت ببرید. وقتی اقلامی را بر اساس انگیزه یا انگیزه احساسی خریداری می‌کنیم، معمولاً به دلیل احساسات مثبتی که بر ما هجوم می‌آورند این کار را انجام می دهیم. اما چیزی که ممکن است متوجه نباشید این است که پس انداز کردن پول می‌تواند برخی از احساسات مشابه را ایجاد کند.  تصمیم‌گیری در مورد اینکه قرار است هر ماه مقدار معینی پول را برای پس‌انداز کنار بگذارید – و سپس مشاهده رشد آن – می‌تواند احساساتی از هیجان، شادی، اعتماد به نفس و کنترل ایجاد کند، بسیاری از همان احساساتی که در به دنبال آن هستید.  در نهایت از تکنیک وقفه استفاده کنید. دفعه بعد که به خریدی فکر می‌کنید که منبع هیجانی دارد، قبل از خرید کمی استراحت کنید. اگر به صورت آنلاین در حال مرور اقلام هستید، کالا را در سبد خرید خود قرار دهید و پس از چند ساعت مجددا آن را بررسی کنید. اگر در فروشگاه هستید، به خانه بروید و برای خرید آن به خود زمان بدهید و فکر کنید. در طول این «وقفه» همچنان ممکن است تصمیم بگیرید که خرید کالا برای شما مناسب است، اما آمار خرید آنی پس از یک وقفه کاهش پیدا می‌کند. همچنین ممکن است متوجه شوید که برای خوشحالی به کالا نیازی ندارید و می توانید از خرید آن خودداری کنید. در عصر فعلی، شیوه‌ی زندگی انسان‌ها تغییرات زیادی داشته و در مقابل بسیاری از این تغییرات هنوز فرصت تفکر و گزینش روش صحیح را نداشته‌ایم. گرچه در مقابل بی‌نهایت روش‌ها، محصولات و تبلیغاتی که به شکل لحظه‌یی با آن‌ها روبه‌رو می‌شویم، زمانی برای بررسی تک به تک نخواهیم داشت، اما بهتر است برای حفاظت از زندگی اجتماعی و فردی خود، هر روندی را بدون تفکر انتقادی نپذیریم و در مقابل ان تسلیم نشویم.   

روزنامه صبح ساحل