نشانه‌ای از تغییر در الگوهای رسانه‌ای‌

در دهه‌های اخیر، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع خبری و سرگرمی در ایران شناخته می‌شد؛ با این حال، گزارش‌ها و واکنش جامعه‌ی امروز ایران نشان می‌دهند که تعداد مخاطبان این رسانه با کاهش قابل توجهی روبرو شده است.

  
به گزارش صبح ساحل، دلایلی چون تغییر عادت مخاطبان، رقابت با رسانه‌های دیجیتال و محتوای آنلاین، انتقادات مربوط به محتوای پخش شده توسط صدا و سیما و کنارگذاشتن برنامه‌‌سازانی محبوبی چون عادل فردوسی پور و مهران مدیری در این امر تاثیرگذار بوده‌اند. با این حال، گزارش‌های رسمی از سوی صدا و سیما نشان دهنده افزایش مخاطبان در برخی دوره‌ها بوده است. به عنوان مثال، در دو هفته اول بهار سال ۱۴۰۳، ادعا شده که مخاطبان برنامه‌های صدا و سیما ۱۵ درصد رشد داشته‌اند. اما گزارش‌های این نهاد درسال‌های گذشته مورد انتقاد گرفته است. یکی از این گزارش‌ها که در سال‌های گذشته منشتر شده بود نشان می‌داد بیش از ۸۰ درصد مردم ایران برنامه‌های صدا و سیمای جموری اسلامی را دنبال ‌می‌کنند. اگر با دقت بیشتری به این آمار نگاه کنیم با توجه به جمعیت ۸۰ میلیونی ایران در سال ۱۳۹۹ با توجه به این آمار بیش از ۶۴ میلیون نفر برنامه‌های صدا و سیما را دنبال می‌کنند که آمار عجیب و دور از دسترسی با در نظر گرفتن محتوا این رسانه و استقبال مردم نشان می‌دهد.
 
تغییرات فناوری و دسترسی به اینترنت
یکی از عوامل اصلی کاهش مخاطبان صداوسیما، پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه فناوری و افزایش دسترسی به اینترنت است. با گسترش شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های استریم آنلاین، مردم اکنون گزینه‌های بیشتری برای تماشای برنامه‌های مورد علاقه خود دارند. این امر منجر به کاهش وابستگی به تلویزیون دولتی و افزایش تمایل به استفاده از منابع خبری و سرگرمی متنوع‌تر شده است. مخاطبان ایرانی به دنبال محتوایی هستند که بازتاب دهنده تنوع فرهنگی و اجتماعی جامعه‌شان باشد. صداوسیما، که زمانی تنها منبع رسمی پخش برنامه‌های تلویزیونی در ایران بود، اکنون با رقابت شدیدی از سوی شبکه‌های خصوصی و بین‌المللی روبرو است که محتوای متنوع‌تر و جذاب‌تری ارائه می‌دهند.
علاوه بر این، مسائل سیاسی و نگرانی‌های مربوط به بی‌طرفی و صداقت رسانه‌های دولتی نیز در کاهش مخاطبان صداوسیما نقش داشته‌اند. بسیاری از شهروندان ایرانی احساس میکنند که رسانه‌های دولتی نمی‌توانند گزارش‌های بی‌‌طرفانه و دقیقی ارائه دهند و به همین دلیل به سمت منابع خبری مستقل و خارجی گرایش پیدا کرده‌اند. در این راستا، می‌توان به گزارش مرکز افکارسنجی ایرانیان در سال 1401 استناد کرد که حدود 35 درصد مردم گزارش‌های صدا و سیما را کاملا غیرقابل اعتماد، 21 درصد معمولا غیرقابل اعتماد و تنها 15 درصد مردم آن را کاملا قابل اعتماد برآورد کرده‌اند.
   
 تأثیر حذف مجری‌های محبوب بر کاهش مخاطبان صداوسیما
یکی دیگر از عواملی که به کاهش تعداد مخاطبان صداوسیما کمک کرده است، حذف مجری‌ها و برنامه‌سازان محبوبی است که زمانی جزء جدانشدنی از برنامه‌های این رسانه بودند. شخصیت‌هایی مانند عادل فردوسی‌پور، مهران مدیری و دیگران، با برنامه‌هایی که مخاطبان زیادی را به خود جلب می‌کردند، نقش مهمی در جذب مخاطب داشتند. با حذف این افراد، بسیاری از بینندگان احساس کردند که دیگر نمی‌توانند با برنامه‌های صداوسیما ارتباط برقرار کنند و به دنبال جایگزین‌هایی در پلتفرم‌های دیگر رفتند.
عادل فردوسی‌پور، که با برنامه فوتبالی "نود" به شهرت رسید، نه تنها به خاطر ارائه اطلاعات دقیق و تحلیل‌های فوتبالی مورد توجه قرار گرفت، بلکه به دلیل شیوه‌ی بیان آزاد و مستقل خود نیز محبوبیت زیادی کسب کرد. حذف او از صداوسیما، نه تنها باعث از دست رفتن یک برنامه پرطرفدار شد، بلکه نمادی از کاهش فضای باز برای بیان و تحلیل مستقل در رسانه‌های دولتی تلقی شد.
مهران مدیری، که به خاطر سریال‌ها و برنامه‌های طنز خود شناخته شده است، نیز تأثیر زیادی بر جذب مخاطبان به صداوسیما داشت. برنامه‌های او، که اغلب با طنزی تیز و انتقادی همراه بودند، مورد استقبال گستردهای قرار می‌گرفتند. حذف او و برنامه‌هایش از کنداکتور پخش، نشان دهنده تغییر رویکرد صداوسیما به سمت محتوایی کنترل شده‌تر و کمتر تأثیرگذار بود.
حذف مجری‌ها و برنامه‌سازان محبوب از صداوسیما، نه تنها بر کیفیت و تنوع برنامه‌های ارائه شده تأثیر گذاشته است، بلکه به کاهش اعتماد عمومی به این رسانه دولتی نیز منجر شده است. این امر، همراه با عوامل دیگری که پیشتر ذکر شد، به کاهش چشمگیر مخاطبان صداوسیما انجامیده است.