لطفا کتابخــوان شویـد

 صبح ساحل ، اجتماعی - این روزها طرحی ملی از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی تحت عنوان طرح نشست کتاب‌خوان مطرح شده و بیش از ده‌ها نشست در سراسر کشور پیرامونش برگزار شده و می‌شودطرحی که نیاز به بازنگری دارد.«کتاب‌خوانی باید مثل خوردن و خوابیدن و سایر کارهای روزانه در زندگی مردم وارد شود. این باید یک سیره و سنت در بین مردم ما بشود که کتاب بخوانند و به بچه‌هایشان یاد بدهند.» این فرازهایی از فرمایشات رهبر معظم انقلاب است که بر گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی تأکید فرموده‌اند.این روزها طرحی ملی از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی تحت عنوان طرح نشست کتاب‌خوان (اشتراک‌گذاری کتاب‌های خوانده‌شده) مطرح و بیش از ده‌ها نشست در سراسر کشور برگزار شده و می‌شود. افق نشست کتاب‌خوان توسعه رفتار مدنی رشد یافته و رشد دهنده در سراسر کشور است؛ تا زمانی که به درونی شدن عادت به مطالعه بینجامد.ایجاد عادت به مطالعه در اقشار مختلف جامعه، اشتراک‌گذاری کتاب‌های خوانده‌شده، معرفی کتاب‌های مفید و کاربردی، ارتقاء و توانمندسازی کتابداران از طریق مطالعه، آشنایی با شیوه‌های استاندارد معرفی کتاب از مهم‌ترین اهداف این طرح ملی است. بعد از برگزاری اولین نشست کتاب‌خوان در اداره کل کتابخانه‌های عمومی هرمزگان بر آن شدیم تا نگاهی جدی‌تر به مقوله داشته باشیم.دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در گفتگو با مهر درباره این طرح می‌گوید: ترجیح نهاد کتابخانه‌های عمومی در طرح کتاب‌خوان، رشد کتاب‌خوانی عمومی در جامعه است که منجر به رشد فرهنگ عمومی خواهد شد.در این نشست‌ها اولویت با کتاب‌هایی است که برای عموم مردم قابل‌درک باشد و طیف گسترده‌ای از مخاطبین را با مطالعه آشنا کند.به گفته وی این طرح دو هدف بسیار برجسته دارد گسترش فرهنگ مطالعه و در مرحله بعد تقویت نوشتن که امروزه به‌ عنوان آفت فن‌آوری مدرن معرفی می‌شود و در جهت اجرایی شدن آن علاوه بر تمهیدات اندیشیده شده، کتابداران نقش اصلی و کلیدی را دارند. به نظر می‌رسد با توجه به نقش کتابداران و نگاهی که دبیرکل و متولیان دارند، کتابداران در خط مقدم اجرای این طرح قرار دارند.علیرضا مختار پور در ادامه می گوید: تقاضای من از کتابداران‌که وظیفه اصلی ترویج کتاب‌خوانی و خدمات‌رسانی به اعضا و مردم را بر عهده‌دارند این است که به کتاب‌خوان حرفه‌ای تبدیل شوند. از کتابداران توقع دارم که بخش عمده معرفی آثار در این نشست‌ها را بر عهده بگیرند و با حضور فعال در این نشست‌ها با انواع روش ارائه محتویات کتاب که توسط نویسندگان، منتقدان، فعالان رسانه‌ای حوزه کتاب و سایر کتابداران و...ارائه می‌شود، آشنا شوند. کتابداران به دلیل وظیفه خدمت‌رسانی به مردم و معرفی کتاب‌های مناسب به مخاطب در درجه اول اهمیت برای حضور در جلسات قرار می‌گیرند.کتابداران چقدر می‌توانند در ایجاد تحول در فرهنگ مطالعه نقش‌آفرین باشند؟ نگاهی به سخنان مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان می‌تواند در پاسخ به این سؤال ما را یاری کند.محسن زینلی در گفتگو با مهر می‌گوید: در حال حاضر فضای مطالعاتی در هرمزگان ۳۱ هزار و ۲۰۰ مترمربع است . میانگین فضای کتابخانه در هرمزگان ۲.۷ مترمربع به ازای هر یک‌صد نفر جمعیت باسواد است.زینلی تختی با اشاره به اهمیت ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی در جامعه، می‌افزاید: بیش از ۵۹۰ هزار جلد کتاب در ۶۱ کتابخانه استان و ۱۸ ایستگاه مطالعه کتاب در شهرهای بندرعباس، میناب و قشم وجود دارد.به گفته وی جمعیت استان هرمزگان بر اساس سرشماری انجام‌ شده در سال ۱۳۹۰، یک میلیون و ۵۷۸ هزار و ۱۸۳ نفر است که با احتساب اعضای  فعال کتابخانه‌های عمومی در سراسر استان جمعیتی حدود دو درصد را تحت پوشش قرار داده است این در حالی است که جمعیت ایران بر اساس سرشماری همان سال ۷۵ میلیون و ۱۴۹ هزار و ۶۶۹ نفر است ۶۷/۲درصد جمعیت کشور عضو فعال کتابخانه‌های عمومی هستند. این آمار نشان می‌دهد نشان می‌دهد میانگین عضویت در این استان از میانگین کشوری پایین‌تر است .هرچند با بررسی حدود ۱۴کتابخانه مهم شهرستان‌های استان تعداد اعضای فعال آن‌ها کمتر از دو هزار نفر را نشان می‌دهد.این مقام مسئول ادامه می‌دهد: فضای مطالعاتی در استان ما نیز باید افزایش یابد میانگین فضای کتابخانه در هرمزگان به ازای هر صد نفر حدود یک و نه‌دهم درصد است که در بسیاری از مراکز استان‌ها فضای کتابخانه‌ای بین ۲تا ۵مترمربع به ازای هر صد نفر است. و البته استاندارد آن ۸ مترمربع به ازای هر ۱۰۰نفر است.از طرف دیگر کتابخانه‌های عمومی استان هم از تکثر، تنوع و غنای موضوع کم‌بهره هستند در سه هزار و ۱۶۹ کتابخانه عمومی کشور۳۹ میلیون و ۴۵۵ هزار و ۱۴۲ جلد کتاب وجود دارد که میانگین کشوری آن بالغ‌بر ۱۲هزار جلد است درصورتی‌که میانگین کتاب در کتابخانه‌های عمومی و ایستگاه‌های مطالعاتی استان تقریباً ۹۷۰۰جلد است.وی همچنین می‌گوید: در جذب اعضای فعال کتابخانه‌های عمومی استان هرمزگان از میانگین کشوری در سطح پایین‌تری قرار دارد. در سه هزار و ۱۶۹ کتابخانه کشور بیش از دو میلیون نفر عضو هستند که میانگین آن حدود ۶۳۱نفر است ولی در ۶۱کتابخانه عمومی استان ۳۰ هزار نفر عضو فعال هستند که نشان می‌دهد میانگین اعضا کمتر از ۵۰۰نفر است.با جمع بندی این آمار و اطلاعات باید گفت هرمزگان در جذب و عضوگیری، فضای کتابخانه‌ای ،تعداد کتاب موجود در کتابخانه‌ها از میانگین کشور پایین‌تر است. که می‌طلبد کتابداران و متولیان و مدیران کتابخانه‌ها با تمهیدات لازم خود را به میانگین کشوری نزدیک‌تر کنند. سوال این است که آیا این طرح بدون فراهم آوردن زیرساخت‌ها می‌تواند به گسترش فرهنگ مطالعه منجر شود ؟ آیا به‌ صرف برگزاری نشست کتاب‌خوان کام علاقه‌مندان به مطالعه شیرین می‌شود؟کتابداران زمانی می‌توانند تحول‌آفرین باشند که زیرساخت‌های لازم برای آن‌ها مهیا باشد. نشست کتاب‌خوان در هرمزگآن‌ که صد و هفتاد و پنجمین نشست کتاب‌خوان کشور بود می‌تواند آغاز مبارکی برای بهبود شرایط مطالعه محسوب شود منوط به آن‌که استان عقب‌ماندگی‌های خود را نسبت به سایر استان‌ها و البته میانگین کشور بهبود ببخشد.ما باید با افزایش تعداد کتاب‌خوانان واقعی و نه آماری و کاذب، به افزایش سرانه مطالعه بپردازیم. و افزایش سرانه مطالعه با هر رویکردی و طرحی نیازمند مهیاکردن فضا و امکانات لازم است هرچند هنوز آمار دقیقی از سرانه مطالعه وجود ندارد ولی همه اتفاق نظر دارند که در کشور ما سرانه مطالعه بسیار پایین‌تر از استاندارد جهانی است. و برای رسیدن به نرم جهانی نیازمند تأمین امکانات موردنیاز مخاطب هستیم. مخاطبانی که از حیث جنسیت،سن ،مدرک تحصیلی و سایر شرایط سلایق متفاوتی دارند.