سه کتاب برای کلاس اولی‌ها

هر ساله که به مهر ماه می‌رسیم، خانواده‌هایی که کودکان کلاس اولی دارند، با چالش‌ها و مسائل عمده‌ای در محور مدرسه و سازگاری فرزندانشان در محیط آموزشی روبه‌رو می‌شوند. با اینکه بسیاری از کودکان شوق وصف‌ناپذیری برای ورود به مدرسه دارند، کودکانی هم هستند که از مدرسه، محیط جدید و جدایی از پدر و مادر خود وحشت دارند. هر روز که به اول مهر نزدیک‌تر می‌شویم، ترس و اضطراب این کودکان هم فزونی گرفته و بعضا با مشکلاتی در خواب، رفتار روزمره و حتی خورد و خوراک مواجه می‌شوند. جدا از کمکی که والدین با مراجعه به متخصصان بهداشت روان کودک و نوجوان می‌توانند به فرزند خود ارائه دهند، وجود کتاب‌های داستان و بازی‌های موثر هم می‌تواند در تعدیل هیجانات منفی کودکان کلاس اولی بسیار موثر باشد. کتاب‌های مصور کودکان، می‌تواند به کودکان کمک کند تا خود را جای شخصیت اصلی داستان گذاشته و راح‌تر بتوانند چالش‌های ورود به مدرسه را از سر بگذرانند. 

مجموعه کتاب‌های قهرمان شنل پوش به نویسندگی لیز فلچر، تصویرگری گرگ بیشاپ و تجرمه‌ی اناهیتا حضرتی در مورد بچه فیلی است که با چالش‌ها و مسائل کودکی مواجه شده، سعی می‌کند به مشکلات خود غلبه کند و در این مسیر مخاطب را نیز با خود همراه می‌کند تا شیوه‌ی مواجهه با هر چالشی را آموزش دهد. در این کتاب چالش مورد نظر رفتن به مدرسه است. فیل کوچولوی داستان، تعریف می‌کند که چطور از تابستان لذت برده و حسابی استراحت تفریح داشته و حالا باید آن روزهای خوب را پشت سر بگذارد و به مدرسه برود، مدرسه‌یی که پر از قوانین و باید و نباید است. او با عالمی از غم و ترس وارد مدرسه می‌شود و کم کم پی می‌برد که محیط کلاس چقدر می‌تواند برایش شیرین و مملو از تجربه‌های جدید باشد، بنابراین او شنل قهرمانی‌اش را محکم‌تر می‌بندد و هر روز مشتاقانه منتظر مدرسه رفتن است. این کتاب می‌تواند به کودک کمک کند تا در مواجهه با تجربه‌ی جدید مدرسه رفتن، آماده شود، خود را جای قهرمان داستان بگذارد و با روحیه‌ی بهتر و اعتماد به نفس بیشتری وارد مدرسه شود. 

  

کتاب فرانکلین به مدرسه می‌رود، از مجموعه‌ داستان‌های فرانکلین نوشته‌ی پالت بورژوا توانسته نقش موثری در تعدیل احساسات منفی کودکان کلاس اولی ایفا کند. قهرمان این کتاب در هر جلد با یکی از مشکلاتی که کودکان با آن مواجه می‌شوند، دست و پنجه نرمک می‌کند، به همین خاطر کودکان می‌توانند با فرانکلین همذات پنداری کرده و روش حل مساله را از او بیاموزند. در این جلد که به مدرسه رفتن اختصاص دارد، موضوع حول محور مسائل اساسی مانند اضطراب جدایی کودکان از والدین، تفاوت‌های فردی، استعدادها و رویدادهای مدرسه می‌چرخد. با جلو رفتن داستان و آشنایی کودکان با قهرمان و چالش‌هایش، مخاطب می‌آموزد که می‌تواند همانطور که فرانکلین چالش‌های خود را مدیریت کرده و برای آن‌ها راهی می‌یابد، او هم می‌تواند. بنابراین از حجم هیجانات منفی کودک کاسته می‌شود و تجربه‌ی غریب مدرسه رفتن برایش آسان‌تر خواهد شد.  داستان فرانکلین اینطور آغاز می‌شود :«آن روز صبح، فرانکلین برای رفتن به مدرسه حسابی شوق و ذوق داشت. در عین حال، نمی‌توانست صبحانه بخورد چون توی دلش پر از قورباغه‌هایی بود که بالا و پایین می‌پردیند! کمی بعد با نزدیک شدن به اتوبوس زرد رنگ مدرسه اضطرابش بیشتر شد. دیگر اصلا دلش نمی‌خواست از مامان و بابا جدا شود و به مدرسه برود...» نکته‌ی مثبت کتاب در این است که علاوه بر کمک به کودک در مواجهه با احساساتش و یاددادن شیوه‌یی موثر برای حل مساله، به والدین و بزرگسالان نیز در درک هیجانات کودک کمک می‌کند. والدین با درک دیدگاه و احساسات کودک خود، می‌توانند راحت‌تر با نگرانی‌ها کنار آمده و راهنمای فرزندشان برای گذار از این مرحله‌ی جدید باشند. 

  

هرمان پریش نویسنده‌ی امریکایی مجموعه آملیا بدلیا است، البته در ابتدای کار نویسنده مجموعه عمه‌اش، پگی پریش بود. بعد از مرگ عمه در سال ۱۹۸۸ هرمان تصمیم گرفت راه او و مجموعه داستان‌های آملیا بدلیا را ادامه بدهد. در این داستان با دختری به نام املیا بدلیا روبه‌رو هستیم که شوق بی‌نهایتی برای رفتن به مدرسه دارد. آملیا تازه به کلاس اول رفته، برای همین از خوشحالی روی پایش بند نیست و دوست دارد هر چه زودتر به مدرسه برسد. وقتی راننده‌ی اتوبوس مدرسه می‌گوید: «خب رسیدیم، بپرید پایین، آملیا خوب عقب می‌رود و با تمام قدرت از اتوبوس پایین می‌پرد!» فکر می‌کنید چه اتفاقی می‌افتد؟ درست می‌افتد روی معلم ورزش! فکر می‌کنید معلم ورزش عصبانی می‌شود؟ البته که نه! چند دقیقه بعد همراهی‌اش می‌کند تا کلاسش را پیدا کند. همه‌ی هم‌کلاسی‌هایش پیش از او رسیده‌اند و سر جایشان نشسته‌اند. خانم معلم کلاس اول با او سلام و احوالپرسی می‌کند و می‌گوید: دو برو سر جایت بنشین». او خیال می‌کند قرار است با بقیه دنبال‌بازی کنند. با توضیح خانم معلم متوجه موضوع می‌شود و سریع سرجایش می‌نشیند. برداشت‌های متفاوت آملیا موقع حضور غیاب، وقت درست کردن کاردستی و زمان خوردن نهار هم ادامه دارد. حتی وقتی که بچه‌ها از او می‌خواهند همراهشان طناب‌بازی کند. این کتاب به کودکان در گزینش رفتار مناسب در مدرسه کمک می‌کند، درک متقابل را در همسالان افزایش می‌دهد و اضطراب مواجهه با موقعیت جدید مدرسه را در کلاس اولی ها بهبود می‌بخشد.