بهبود تامین برق، شتاب رکود اقتصادی را کاهشی کرد؛ تــولیــد روی گســل

این در حالی‌است که شامخ صنعت به دلیل رکود عمیقی که طی چهار ماه‌ اخیر که عمدتا به دلیل قطعی برق داشته، با بهبود در شرایط، افزایش پیدا کرده است. به عبارت دیگر شتاب افت به‌ویژه در بخش صنعت با رشد تأمین برق، کمتر شده است. به‌طوری‌که فروش بخش صنعت بعد از رکود عمیق هفت ماهه بیشتر شده است. همچنین به دلیل ریسک‌های سیاسی منطقه و مشکلات اقتصادی ناشی از آن، نگرانی‌ها در مورد چشم‌انداز اقتصاد و نااطمینانی تجاری افزایش داشته و انتظارات خوشبینانه به پایین‌ترین مقدار در 20 ماه گذشته رسیده‌است. بر همین اساس، عدم اعتماد نسبت به چشم‌انداز اقتصاد، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی را برای کسب‌وکارها حتی در افق کوتاه‌مدت دشوار کرده‌است. علاوه بر آن به دنبال افزایش ناگهانی نرخ ارز، عرضه نهاده‌های تولید کاهش یافته و تورم قیمت نهاده‌ها و هزینه‌ تأمین مواد اولیه مورد نیاز به شدت افزایش پیدا کرده است. به‌طوری‌که قیمت نهاده‌ها یکی از بیشترین مقادیر خود را به ثبت رسانده‌است.

لازم به توضیح است که رفع تعهد ارزی همچنان مهمترین مشکل کسب‌وکارهای داخلی در مهرماه سال جاری است. پیش‌بینی می‌شود مشکلات تولید به دلیل شرایط منطقه که منجر به افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت مواد اولیه شده است همچنان افزایش پیدا کند. حال اگر به پنج سال پیش برگردیم و داده‌های شامخ مدیران را در مهر 1398 مورد بررسی قرار دهیم؛ درمی‌یابیم که وضعیت به طور چشمگیری متفاوت بوده است. به طوری‌که عدد شامخ کل معادل 50.97 و نشان دهنده تثبیت نسبی شاخص با رویکرد مثبت در بخش صنعت بوده است. اگر ریزتر به داده‌های آن زمان نگاه کنیم؛ شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش برابر 60.65 و بیشترین میزان شاخص در بین ۵ مولفه اصلی شامخ بوده است. جالب‌تر آنکه شاخص انتظارات تولید در ماه آینده در آن زمان، با رقم 62.32 نشان‌دهنده، امیدواری فعالان اقتصادی به بهبود وضعیت بخش صنعت در آبان ماه بوده است. بر همین اساس چشم‌انداز کلی شامخ مدیران خرید در سال 98 رونق تولید در ماه های آتی بوده است. 
حال اگر برگردیم به مهر ماه امسال و اوضاع را دوباره بررسی کنیم؛ درمی‌یابیم که کجای ماجرا ایستاده‌ایم. شاخص «انتظارات در مورد میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده» به کمترین مقدار ۲۰ ماه اخیر رسیده که نشان می‌دهد نااطمینانی اقتصادی افزایش داشته و روند رشد انتظارات مثبت تا حدودی کاهش پیدا کرده است. اما خبر خوب آنکه براساس داده‌های به دست آمده از بنگاه‌های بخش صنعت، «شاخص مدیران خرید بخش صنعت» در مهر ۱۴۰۳ ، بعد از چهار ماه متوالی کاهش، برای اولین بار در مهرماه افزایش یافته است. اگرچه به عقیده بسیاری از بنگاه‌ها به دلیل قطعی‌های مکرر برق در ماه‌های گذشته، تولید کارخانه‌ها در رکود عمیقی قرار داشته و در ظرفیت‌های بسیار پایین خود فعالیت داشتند اما بنگاه‌ها شرایط را به طور نسبی در مقایسه با رکود شهریور ماه بهتر ارزیابی نموده‌اند. مقایسه این شاخص در بازه پنج ساله، دید کلی و واقع بینانه‌ای به ما درباره وضعیت اقتصادی کشور ارائه می‌دهد و اگر بخواهیم آن را جمع بندی کنیم؛ باید بگوییم که در طی پنج سال، امید جای خود را به نااطمینانی درباره وضعیت آینده داده است و همین یک جمله بخوبی گویای این است که این سال‌ها چه بر سر اقتصاد کشور و وضعیت رفاه مردم آمده است. 
 

شامخ مدیران خرید چیست؟
 

شاخص مدیران خرید ابزاری است که نشان‌دهنده روند کلی اقتصادی در بخش‌های تولیدی و خدماتی است. این شاخص بر اساس نظرسنجی از مدیران خرید محاسبه می‌شود و نشان می‌دهد که آیا شرایط اقتصادی در حال رشد، ثبات یا کاهش است. هدف اصلی PMI این است که به تصمیم‌گیران، تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران اطلاعاتی درباره وضعیت فعلی و آینده اقتصاد بدهد. این شاخص‌ همچنین می‌تواند نقاط مهم تغییرات در اقتصاد را شناسایی کرده و تحولات در تولید ناخالص داخلی را پیش‌بینی کند. همچنین، با استفاده از این شاخص‌ می‌توان تغییرات احتمالی در قیمت‌ها و وضعیت اشتغال را نیز پیش‌بینی کرد.

اعداد شامخ به چه معنا هستند؟

در جریان استخراج شامخ، اگر عدد شاخص بیش از ۵۰ واحد باشد، نشان می‌دهد که اقتصاد درحال‌توسعه است درحالی‌که هر رقمی زیر ۵۰ واحد، از قرار داشتن اقتصاد در شرف انقباض و رکود حکایت دارد. به‌عبارت‌دیگر، شامخ یک شاخص انتشار است که وضعیت صنعت را با مبنا قرار دادن عدد 50 معرفی می‌کند. 
به‌بیان‌دیگر، در هر مورد از سؤالات پرسشنامه، هر چه تعداد بیشتری از فعالان اقتصادی وضعیت را بهتر (یا بدتر) از ماه قبل معرفی کنند، عدد شاخص از 50 فاصله بیشتری می‌گیرد و این به معنای گستردگی بیشتر پدیده در نمونه مورد بررسی است. به‌تبع هرچه عدد شاخص به 50 نزدیک‌تر باشد (چه اعداد کمتر از 50 و چه بیشتر از 50) به معنای عدم‌تغییر محسوس نسبت به ماه قبل است. لذا در تحلیل اعداد شاخص باید توجه کافی به این نکات مبذول داشت. همچنین با توجه به آن‌که صنایع غذایی، شیمیایی و فلزی از ضریب اهمیت بالاتری نسبت به سایر صنایع در محاسبه شاخص شامخ برای ایران، برخوردار هستند، لذا تغییرات در این بخش‌ها، اثرات بزرگ‌تری روی شامخ کل خواهد گذاشت.
 

روزنامه صبح ساحل