فست فود‌ با طعم سرطان‌

 صبح ساحل، حوادث _  " یه فست فودی خوب می شناسم که ساندویج هاش حرف نداره خیلی خوشمزست شام بریم  اونجا"، " بچه ها امروز دعوت من همگی به فست فودی ..."، " کسی ناهار نخوره می خوام پیتزا بگیرم" و...

راحتی، خدمات بهتر، سریع تر بودن، طعم لذیذ و قیمت مناسب فست فودها در گرایش مردم به آن ها بی تاثیر نبوده است.  با تغییر سبك زندگی به سمت كار در خارج از منزل، افزایش زندگی‌های مجردی و بسیاری از عوامل اجتماعی و اقتصادی، امروزه افراد جامعه ناگزیر به استفاده از فست فودها هستند، فست فود در تمام دنیا حتی در کشورهای پیشرفته هم اکنون به یک معضل تبدیل شده  به گفته سازمان جهانی بهداشت فست فود در مجموع دشمن سلامت است، غذایی عموما بی ارزش، پر از چربی غیر اشباع که منجر به دیابت، سکته مغزی و قلبی، بیماری های قلبی و عروقی می شود.تغییر عادات غذایی و استفاده مستمر از غذای آماده در کنار کاهش تحرک بدنی و زندگی ماشینی سرمنشأ اضافه وزن، چاقی و بسیاری از بیماری‌های متابولیک و سرطان‌هاست.

فست فودها یا غذاهای آماده حاوي نيتريت  و نيترات هستند كه بر اثر مصرف زياد اين نوع تغذيه شانس ابتلا به سرطان معده و روده را بيش از پيش افزايش مي دهند.

متخصص راديوتراپي و انكولوژي دانشگاه علوم پزشكي بندرعباس می گوید:"  سرطان يعني رشد ، تكثير و گاهي انتشار غير طبيعي سلولهاي بدن ، درحالت طبيعي سلول هاي بدن طبق قاعده اصلي تكثير مي شوند اما در سرطان ها تكثير و رشد سلولي بدون قاعده و قانون صورت مي گيرد به طوري كه براي سلول هاي طبيعي بدن مزاحمت ايجاد مي كنند". دكتر " امين شفي زاد" افزود : يك سلول طبيعي ممكن است بدون هيچ دليل واضحي به يك سلول سرطاني تبديل شود ، ولي در اغلب موارد ، تبديل در اثر مواجهه مكرر با مواد سرطان زا مانند الكل و دخانيات صورت مي گيرد .  دکترشفي زاد ، كاهش فعاليتهاي بدني و افزايش وزن بدن را از عوامل برخي سرطان ها نام برد و خاطر نشان می کند:" بيماري هايي همچون ديابت و افزايش فشار خون به مراتب خطرناك تر از سرطان هستند ، ديابت و بيماري افزايش فشار خون  عوارضي همچون نارسايي كليه ، از بين رفتن اعصاب و بيماري قلبي و سكته هاي مغزي را به همراه دارد" .

 نیترات سدیم مهم ترین علت سرطان های دستگاه گوارش

 متخصص راديوتراپي و انكولوژي با بیان اینکه فست فود به خصوص اگر ماده اولیه آن گوشت باشد، فرآوری شده است یعنی با افزودن مواد نگه دارنده که در بدن صددرصد منجر به جهش های ژنتیکی می شود تولید می شود، البته همیشه جهش های ژنتیکی مساوی با بروز سرطان نیست معتقد است:" اما می دانیم که گوشت فرآوری شده موجود در فست فود منجر به ایجاد موادی می شود که می توانند در پی جهش ژنتیکی به ابتلای فرد به سرطان بینجامند، به خصوص به علت وجود موادی مثل نیترات سدیم که فست فود را خوشمزه تر می کند و در کالباس، سوسیس و برگر استفاده می شود".  وی ادامه می دهد:"این ماده در بدن تبدیل به نیتروزامین که صددرصد سرطان زاست می شود. مهم ترین علت ایجاد سرطان های دستگاه گوارش همین ماده است و تاثیر آن در به وجود آمدن سرطان قطعی است". در کشور ما آلودگی مواد غذایی به مواد سرطان زا و روش پخت مواد غذایی 2 علت اصلی افزایش سرطان های دستگاه گوارش است. در هر نوع فرآوری گوشت یا موادی مثل سیب زمینی، ماده ای سرطان زا به نام آکریل آمید تولید می شود که شاید سرطان زاترین ماده طبیعی است، سرطان های مرتبط با تغذیه.

دکتر شفی زاد  با تاكید بر این كه ذات اصلی فست فودها فرآوری این ماده غذایی با چربی است می گوید:" همه چربی‌ها به ویژه گوشت‌های فرآوری شده به جهش‌ها و موتاسیون‌های ژنتیكی منجر می‌شوند".

وی با اشاره به وجود نیترات سدیم با كاربرد در نگهداری كالباس و سوسیس در ادامه از این ماده به عنوان شایع‌ترین ماده نگهدارنده در فست فودها یاد می کند  ومی افزاید:" نیترات سدیم با ایجاد تركیباتی چون نیتروزآمین عامل انواع سرطان‌های گوارش به ویژه معده هستند".

آكریلامید سرطان‌زاترین ماده‌ای است كه با هر نوع فرآوری گوشت، جوجه كباب، فرم برشته گوشت و تست به ویژه در تركیبات غنی از كربوهیدرات ایجاد می‌شود.

با فست فود چه کنیم ؟

آیا کنارگذاشتن فست فود روش مناسبی است؟ آیا در کشورهای پیشرفته مصرف فست فود کاهش پیدا کرده است؟ مگر می توان از جاذبه فست فود کم کرد و جوانان را از رفتن به فست فود منع کرد؟ پاسخ دکتر شفی زاد این است که این کار در هیچ کجای دنیا عملی نیست و مصرف فست فود در کشورهای پیشرفته نه فقط کاهش نیافته، بلکه افزایش هم داشته است. در این کشورها اصلاح شیوه پخت و تغییر نوع مواد گوشتی و افزایش اطلاع رسانی به مردم درباره خطرات فست فود به ویژه درمورد کودکان تا دوره نوجوانی، صورت گرفته و جواب هم داده است. اگر بخواهیم به مردم راهکاری عملی برای اصلاح شیوه تغذیه بدهیم باید در درجه اول اطلاع رسانی صحیحی داشته باشیم.

هر چه رژیم غذایی گیاهی تر و حاوی حبوب، غلات، میوه ها و سبزیجات متنوع باشد، در پیش گیری از بیشتر سرطان ها موثر است. از سویی زمانی که درباره سبک زندگی و شیوه تغذیه سالم سخن می گوییم باید متذکر شویم که تصحیح عامل های خطر در کودکی و نوجوانی موثر است زیرا این عامل ها نیاز به زمان دارند تا زمینه بروز سرطان را فراهم کنند. پس اگر قرار است تغییری ایجاد کنیم باید از کودکی عادت های تغذیه ای آنان را اصلاح کنیم.

به گفته دکتر شفی زاد، هرگونه فرآوری گوشت اعم از سرخ و كباب كردن، نمك سود كردن و یا نگهداری با مواد نگهدارنده را شامل محصولاتی چون هات داگ‌ها، سوسیس و برگرها را سرطان زا عنوان كرد و افزود: می‌توان به ‌جای این مواد از گوشت سفید نظیر مرغ و ماهی، پنیرهای كم چرب و گوشت پخته شده استفاده كرد.