باغ مرکبات به جای تپه‌های باستانی هرمزگان

صبح ساحل ، اجتماعی - تا سه دهه پیش، تپه‌های اقماری قرار گرفته در محوطه‌ تاریخی «تم‌مارون» در حوزه‌ خلیج‌فارس تسطیح و به جز بخش کوچکی از محوطه، به باغ مرکبات و زمین‌های صیفی‌کاری تبدیل شد، که تاکنون چند فصل مطالعه در این محوطه انجام شده است.به گزارش ایسنا،  سیامک سرلک سرپرست هیات کاوش محوطه تاریخی «تم مارون» با اشاره به این که در لایه‌نگاری این محوطه دو کوره بیضی شکل، قطعات جوش کوره، سرباره فلز آهن و قطعات شیشه به دست آمد، گفت: در بین این اشیاء یک مُهر استامپی دگمه‌ای شکل از جنس سنگ هم وجود داشت که می‌تواند در تحلیل روابط اقتصادی «تم مارون» با دیگر محوطه‌های همزمان، حائز اهمیت باشد.وی افزود: اشیاء به دست آمده در لایه‌نگاری محوطه تاریخی «تم مارون» در حوزه خلیج فارس نشانگر انجام فعالیت‌های صنعتی نظیر فلزگری، شیشه‌گری و سفالگری دربین جوامع این دوره است.او تکمیل لایه‌نگاری تم مارون با هدف شناخت توالی ادوار فرهنگی محوطه و روشن کردن وضعیت گاه‌شناختی منطقه و تبیین نقش و اهمیت این منطقه در شکل‌گیری و توسعه روابط فرهنگی جوامع مستقر در مناطق شمالی و جنوبی خلیج فارس از عصر مفرغ قدیم تا دوره‌های تاریخی و اسلامی را از اهداف این مرحله از کاوش عنوان کرد.به گفته سرلک، درک و شناخت شاخصه‌های بومی منطقه‌ای در شکل‌گیری و توسعه فرهنگی جوامع مستقر در این منطقه، به ویژه در عصر مفرغ قدیم و انجام پژوهش‌های نوین در حوزه فرهنگی - تاریخی خلیج فارس و گردآوری و ارائه مدارک جدید باستان شناختی با هدف روشن‌تر کردن جایگاه و اهمیت تاریخی خلیج فارس در توسعه فرهنگی جوامع مستقر در منطقه از دیگر اهداف این کاوش بود.بررسی‌ها در محوطه تاریخی «تم مارون»این باستان شناس افزود: با توجه به اهداف طرح و ضخامت لایه‌های استقراری و نهشته‌های فرهنگی «تم مارون – سلطان میران» و هماهنگی‌های انجام شده با پژوهشکده باستان شناسی و اداره کل میراث فرهنگی استان هرمزگان، مرحله سوم لایه نگاری این محوطه با هدف دستیابی به لایه‌های استقراری عصر مفرغ قدیم و در نهایت دستیابی به خاک بکر محوطه تا پایان سال جاری به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد.شناسایی معماری دوره اشکانیسرلک با اشاره به این که در فصل دوم لایه نگاری، حدود ۷.۵ متر از انباشت لایه‌های استقراری و نهشته‌های فرهنگی این محوطه مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفت، گفت: در طرح تکمیل لایه‌نگاری تم مارون، ۹ مرحله اصلی و دو فاز فرعی معماری از دوره اشکانی مورد شناسایی قرار گرفت.او ضخامت لایه‌های استقراری و نهشته‌های فرهنگی دوره کم‌شناخته اشکانی را از نکات حائز اهمیت در لایه‌نگاری تم مارون عنوان کرد و گفت: با توجه به شواهد و مدارک به دست آمده از لایه‌نگاری تم مارون، توالی لایه‌های استقراری دوره اشکانی در این محوطه به ضخامت حدود ۱۰ متر قابل مطالعه است.به گفته سرلک با اتکا به مدارک به‌دست آمده از لایه‌نگاری تم مارون، مهمترین مصالح معماری به کار رفته در معماری دوره اشکانی این محوطه خشت‌هایی به ابعاد بزرگ با ملات گل رس است.این باستان‌شناس افزود: کف فضاهای استقراری با ملات گل رس و در مواردی نیز کاهگل به طور متوالی اندود شده که موید کاربری طولانی مدت فضا های استقراری است و وجود قطعات پراکنده اندود گچ نشانگر کاربرد ملات گچ در ساخت و ساز های معماری این دوره است.تبدیل تپه‌های باستانی به باغ مرکباتاو با بیان این که تم مارون در نخستین فصل بررسی‌های رودان در سال ۱۳۸۴ مورد مطالعه و معرفی قرار گرفت و در همان سال به ثبت آثار ملی رسید، گفت: تا سه دهه پیش، در پیرامون تم مارون، پنج تپه اقماری وجود داشت که به طور کامل تسطیح و تبدیل به باغ مرکبات یا زمین‌های صیفی‌کاری شده است و در حال حاضر فقط بخش اندکی از «تم سلطان میران» واقع در ۸۰۰ متری شمال «تم مارون»، بر جای مانده است.به گفته سرلک، طی دو فصل لایه نگاری، تا کنون حدود ۱۵/۵ متر ازضخامت لایه های استقراری و نهشته های فرهنگی تم مارون مورد کاوش و مطالعه قرار گرفت و حدود ۱۰ متر از ضخامت لایه‌ها بالاتر از سطح امروزی دشت و حدود ۵.۵ متر در زیر سطح دشت قرار دارد.سرپرست هیات کاوش این محوطه تاریخی اظهار داشت: مدارک به دست آمده از برش لایه‌نگاری در دامنه جنوبی تم مارون چهار دوره فرهنگی، شامل عصر مفرغ قدیم، دوره اشکانی، ساسانی و سده‌های نخستین اسلامی را مشخص کرد.گذرگاه مهاجرت از آفریقا به شرق آسیاسرلک با تاکید بر این که حوزه فرهنگی خلیج فارس، به دلیل موقعیت راهبردی یکی از مناطق مهم در مطالعات باستان شناختی ایران و شرق باستان به شمار می‌رود، گفت: این منطقه از دوره کهن سنگی به بعد یکی از گذرگاه های اصلی مهاجرت جوامع این دوره از آفریقا به مناطق شرق و جنوب شرق آسیا بوده است و با اتکا به نتایج پژوهش‌های باستان شناسی انجام شده در منطقه هرمزگان، دوره‌های کهن سنگی، عصر مفرغ قدیم، دوره‌های اشکانی و ساسانی و دوره اسلامی (بویژه صفوی) از دوره‌های شکوفایی فرهنگ‌ها و تمدن‌های این منطقه به شمار می‌رود.سرلک در ادامه گفت: در سال ۱۳۸۶ و در پی تحرکات سیاسی برخی کشورهای کرانه جنوبی خلیج فارس و تلاش آنان در جعل نام تاریخی خلیج فارس، طرح مطالعات نوین حوزه فرهنگی خلیج فارس در پژوهشکده باستان شناسی مطرح و تصویب شد.به گفته او هدف اصلی این طرح، انجام یک سلسله پژوهش‌های هدفمند و نوین باستان شناختی در کرانه‌ها، پس کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و گردآوری، ارائه و انتشار نتایج آن در ابعاد داخلی و بین‌المللی در راستای تبیین هویت و نام تاریخی خلیج فارس و نقش و اهمیت فرهنگ ها و جوامع مستقر در کرانه های شمالی خلیج فارس و فلات ایران در توسعه و شکوفایی فرهنگ ها و جوامع مستقر در این منطقه بود.سیامک سرلک سرپرست هیات کاوش این محوطه تاریخی در ادامه افزود: به دنبال انجام چندین طرح بررسی و شناسایی در استان‌های هرمزگان و بوشهر، طرح لایه‌نگاری محوطه تم مارون – سلطان میران در شهرستان رودان پیشنهاد و تصویب شد و در همان سال مرحله نخست لایه نگاری این محوطه به مرحله اجرا درآمد.