محرومیت از خواب مساوی با سر درد، اختلال در تمرکز حواس

صبح ساحل، اجتماعی _  زمانی که سن انسانها  بالا می رود بدن نیز کم کم  خود را برای استراحت بیشتری آماده می کند  چرا که در سیر گذر زندگی،  فعاليت وتحرك برای نشان دادن  توانايي ها ، استعدادها با مصرف  انرژی های زیاد همراه است و در دوره ای از زندگی این انرژی رو به افول می رود. یکی از دوستان می گفت: پدر بزرگش  مشکل خواب دارد و در طی ساعات روز چرت می زند همچنین همیشه خسته است اختلال حواس دارد و ...

خواب كافی و راحت از اركان اساسی سلامت در دوره سالمندی است. در طی خواب، بدن ما انرژی از دست رفته اش را دوباره تمدید می كند و برای فعالیت های جدید فكری و جسمی آماده می شود.

محرومیت از خواب، مشکل کلى کهنسالان است. در واقع از هر دو نفر، یک تن بدین معضل گرفتار مى‏باشد. چرت زدن فرد کهنسالى در اوقات نامناسب، تصویرى از محرومیت شدید خواب است. طبق نظر کارشناسان، سالمندان روز هنگام به خواب مى‏روند زیرا در طول شب، خواب شیرین به چشمان‏شان راه نمى‏یابد. پیران مسن‏تر، به همان میزان جوانى یعنى شبى حدود هشت ساعت، به خواب احتیاج دارند.

به گفته كارشناس سلامت سالمندان مركز بهداشت استان هرمزگان،خواب مطلوب در سالمندان سلامت جسمی را حفظ می کند ،خمودگی و اضطراب را کاهش می دهد ،توانایی سازش را تقویت و باعث تمرکز حواس بر فعالیتهای روز مره زندگی می شود."عفت عباسي" با اشاره به اينكه سالمندی یک فرایند زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را در بر می گیرد، می گوید:" دوره سالمندي حاصل تعامل پیچیده عوامل ژنتیک،متابولی،هورمونی،ایمن شناسی،ساختمانی وهمچنین روانی واجتماعی است که بر سطوح سلولی، بافتی و دستگاههای بدن وعملکرد آنها موثر واقع شده و باعث پیری می شود". این مفام مسوول  دليل افزایش امید به زندگی،کاهش میزان مرگ ومیر و کاهش میزان تولد،جمعیت سالمندی رو به افزایش می داند و می افزاید:" افزایش جمعیت سالمندان که به علت کاهش موالید و بهبود وضعیت بهداشت وزندگی آدمیان و افزایش امید به زندگی آنان دیده می شود ضرورت توجه به مشکلات این قشر را روز افزون نموده است ".عباسي با اشاره به اين نكته  كه شیوع اختلالات خواب در افراد پیر ،نباید آنرا کوچک شمرد ياد آور می شود:" محرومیت از خواب باعث خستگی ،سر درد ،اختلال در تمرکز حواس و خواب آلودگی در روز می شود".

  کند نمودن روند سالمندی با ورزش و تمرینات بدنی

متاسفانه اغلب بر این باورند که ضعف قلب و تنفس ،ضعف عضلانی،کاهش کارکرد دستگاه های مختلف بدن ،افسردگی و وابستگی به دیگران با افزایش سن اجتناب ناپذیر است و بنابراین به ورزش نمی پردازند.

باید دانست که سالمندی و کهنسالی بدین مفهوم نیست که فرد بایستی مدت طولانی روی صندلی نشسته یا تکیه داده و حالتی بی تحرک داشته باشد است بلکه باید با نشاط  بود که این امر باعث سازگاری و افزایش دوره تحرک، فعالیت و همچنین افزایش سالهای مفید زندگی همراه با سلامتی می گردد.البته سالمندان باید قبل از شروع یک برنامه ورزشی از سالم بودن قلب و عروق و ریه خود اطمینان حاصل نمایند برای این منظور جهت ارزیابی کامل از وضعیت سلامتی به پزشک مراجعه شود.كارشناس سلامت سالمندان مركز بهداشت استان هرمزگان در این مورد می گوید:"بسیاری از سالمندان را صبح زود در پارکها و فضاهای ورزشی می بینیم ولی هنوز هم در برخی موارد ،برنامه ریزان و مسئولان ورزش سالمندان،نخستین مشکل که پیش رو دارند،مقابله با این باور غلط است که سالمندی با ضعف و سستی در ابعاد جسمانی و ذهنی همراه است ونخستین وظیفه افرادی که برنامه های ورزش سالمندی را هدایت می کنند مقابله با این باور غلط و ایجاد انگیزه در سالمندان است".

عباسي با توصيه ورزش سالمندان عنوان می کند:"یک برنامه پیاده روی از پیاده روی آرام شروع مي شود و به طور تدریجی سرعت و مسافت آن افزایش می یابد ، پس از مدتی می توان تواناییهای تنفسی را به حد یک جوان نزدیک شود،ابتدا برای مدت 10 الی 15 دقیقه پیاده روی کنیدو به تدریج آنرا افزایش دهید تا به یک ساعت در روز برسد ، بهتر است پیاده روی را در دو نوبت صبح وعصر و هر بار 30 دقیقه انجام دهید".اين كارشناس بيان می کند :" اگر توانایی انجام 30 دقیقه پیاده روی را ندارید می توانید به جای آن 3 پیاده روی 10 دقیقه ای داشته باشید، برای پیاده روی مسیری هموار و با هوای تمییز انتخاب کنید و یک بطری آب همراه داشته باشید".وی تاثیر تحرک و فعالیت بدنی منظم در سالمندان را در افزایش کارایی مفاصل ، جلوگیری از پوکی استخوان،حفظ قدرت و توده عضلانی ، پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی، کاهش فشار خون، زیاد شدن ظرفیت ریه برای جذب اکسیژن ،بهتر شدن وضعیت خواب، کاهش افسردگی و استرس، افزایش  اعتماد به نفس و عزت نفس ، جلوگیری از چاقی و اضافه وزن و همچنین جلوگیری از ابتلا به دیابت ،سرطان و سکته مغزی جلو گیری می شود و .... می داند".

 سن بالا و ضعف قوای جسمانی مانعی برای تمرینات بدنی نیست

این كارشناس سلامت سالمندان مركز بهداشت استان ، به این امر نیز اشاره داشت که  اگر سالهاست فرد فعالیت بدنی نداشته و بی تحرک بوده ، باید تمرینات بدنی را آهسته با تعداد کم و طول مدت کوتاه و بر اساس یک برنامه منظم آغاز کند و بتدریج طی چند هفته بر آن بیفزاید .در صورت بروز هر گونه علائم غیر طبیعی مثل درد قفسه سینه ،تنگی نفس،گرفتگی عضلانی و مشکلات مفصلی سریعا" به پزشک مراجعه نماید.

عباسی معتقد است:" فرد با معده خالی یا بعد از خوردن غذای زیاد از انجام تمرینات بدنی خودداری کند،حداقل 2 ساعت قبل از غذا خوردن تمرینات را انجام دهد ،از لباس و جوراب و کفش مناسب و کاملا اندازه استفاده  ودر هوای بسیار گرم و بسیار سرد تمرین نکند".

وی ادامه می دهد:"رطوبت زیاد هوا نیز می تواند مشکل ساز باشدباید فرد احتیاط کند،همواره مقداری آب به همراه داشته باشد ،خصوصا در تمرینات طولانی مدت حتما هر 20 دقیقه یک لیوان آب بنوشد حتی اگر تشنه نبود ،زیرا آب بدن به علت تعریق از دست می رود،در هنگام آلودگی هوا از انجام تمرینات در هوای آزاد و آلوده خودداری کند وبه خاطر داشته باشد که حرکات سخت و شدید نسبت به حرکات ملایم و آهسته بهتر و موثر تر نمی باشند،سعی نکند بیش از توانایی خود فعالیت نماید،سعی کند با دوستانتان و به صورت گروهی و دسته جمعی تمرینات را انجام دهد.در صورت داشتن مشکلاتی مثل درد و تب ،تمرینات را متوقف کنید".عباسی با اشاره به اینکه اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مطرح کنید زیرا ممکن است ورزش و دارو بر یکدیگر تاثیر داشته باشند می افزاید:"در مواردی که بیماریهای مزمن مثل فشار خون بالا ،دیابت ،آرتریت و بیماری قلبی دارید ، حتما با پزشک مشورت و تمرینات بدنی خاص را انجام دهید،اگر مبتلا به  بیماری قلبی  یا ریوی هستید باید از انجام تمرینات بدنی در ارتفاعات به علت کاهش فشار هوا اجتناب نمایید، در مواردی که احساس گیجی ،تنگی نفس، درد قفسه سینه ،استفراغ ،تهوع ،دردهای شدید در طول تمرینات دارید حتما تمرینات را متوقف نموده و سریعا به پزشک مراجعه نمایید".