اطلاع رسانی حلقه گمشده اورژانس اجتماعی

صبح ساحل ، اجتماعی - روزی نیست که مطلبی ، حرفی و یا صحنه ای درباره پدرهایی که مادرها را کتک می زنند ، مادر هایی که بچه هایشان را آزار می دهند و بچه هایی که از خانه فرار می کنند یا دست به خودکشی می زنند و یا عقده های درونی خود را بر سر انسان های دیگر جامعه خالی می کنند نخوانده، نشنیده و یا ندیده باشیم. مشکلات روحی و روانی مردم به صورت مستقیم سلامت و استحکام بنیان های جامعه را تهدید میکند و در صورت عدم مداخله به موقع متخصصان می تواند فاجعه ای بزرگ را بیافریند. به همین دلیل و بر اساس این نیاز مبرم بیشتر از یک دهه قبل اورژانس اجتماعی 123 پایه گذاری شد تا برخی از جدی ترین خشونت ها و آسیب های اجتماعی مانند کودک آزاری، همسر آزاری، خودکشی و خطرات ناشی از آن و ... توسط حضور فوری و پیگیرانه نیروهای روانشناس و مددکار این اورژانس به بهترین شکل حل و فصل شود. 123 خدمتی که نمی شناسیماغلب مردم میدانند که در هنگام حادثه، بیماری و یا مشکلات امنیتی باید با کدام شماره ها تماس بگیرند اما افراد کمی را می توان یافت که بداند خط 123 متعلق به کدام نهاد است و چه خدمات و کمک هایی را می تواند ارایه دهد. بسیاری از شهروندان بارها از کنار ون های اورژانس اجتماعی گذشته اند خانواده هایی که شاید سالها هیچ مشکل و بحرانی را در میان خود نداشته باشند اما نمیدانند در صورت برخورد با مواردی مانند دعواهای خانوادگی و یا کودک آزاری آنها را نادیده بگیرند و یا به 110 اطلاع دهند. به نظر می رسد این شناخت اندک مردم از اورژانس اجتماعی حاصل عدم تعامل درست میان سازمانهایی مانند آموزش و پرورش، صدا و سیما و بهزیستی باشد به گفته عظیمه انصاری عضو تیم مداخله در بحران 123 حتی برخی از نهادها مانند 110 هم در موادری اشتباه مانند اعتیاد یا تکدی گری با اورژانس اجتماعی تماس میگیرند و این در صورتی است که اورژانس اجتماعی نمی تواند به افراد معتاد خدمتی را ارایه دهد. مشکل بعدی ناشی از عدم آگاه سازی کودکان و نوجوانان در مدارس است اینکه آنها در صورت بروز مشکل و آزار از سوی افراد ناشناس و یا حتی والدین خود می توانند به کجا مراجعه نمایند و یا چطور مشکلات را به گوش افراد نزدیک خود مانند معلمان برسانند مهارتی است که با غفلت از سوی آموزش و پرورش عملا این بخش بزرگ از مخاطبان 123 را تهدید میکند.  اینجا 123، لطفا مزاحم نشویدتلفن های نامربوط و یا مزاحمت های مکرر معضل اغلب شماره های سه رقمی در کشور است اما به دلیل رایگان بودن این شماره و در فوریت قرار داشتن آن مزاحمت های تلفنی برای خط 123 زیاد است. سمیه علی حسینی روانشناس و یکی از اعضای تیم مداخله در بحران 123 بندر عباس می گوید: بخش بزرگی از مزاحمت های ایجاد شده برای این اورژانس ناشی از عدم آگاهی از وظایف و حساسیت عملکرد این نهاد است به گفته او فردی که به علل مختلف از جمله افسردگی قصد گرفتن مشاوره از 123 را دارد شاید پس از یک تماس ناموفق به دلیل مزاحمت افراد برای این خط، به زندگی خود پایان دهد به گفته وی حساسیت برای فوریت های گزارش شده به 123 اگر چه اغلب بالا نیست ولی مواردی که نیاز به مداخله فوری باشد نیز در بین تماس های روزانه وجود دارد   کودک آزاری را جدی بگیریدبر طرف کردن خطر هر نوع آزار و اذیت روانی ، جسمی و جنسی اولین دهدفی بود که اورژانس اجتماعی 123 بر اساس آن شکل گرفت. واژه کودک آزاری و صحنه های دلخراشی که گاهی هر یک از ما در تلوزیون و یا روزنامه ها دیده اید آنقدر فاجعه آمیز است که کمتر پدر و مادری است که حتی تصور کند روزی این اتفاق بتواند برای فرزند خودش بیفتد اما در حقیقت کودک آزاری مقوله ای وسیعتر از مسایلی مانند ضرب و شتم کودکان است به گفته «سولماز رافعی» روانشناس ،کودک آزاری دارای انواع مختلفی شامل آزار جنسی، جسمی، روحی و حتی غفلت والدین و یا سرپرستان کودک از نیازهای اولیه آن است به همین دلیل از نظر روانشناسان کودک، هر بچه ای ممکن است در معرض خطر آزار و اذیت روانی و یا جسمی قرار بگیرد این روانشناس بالینی معتقد است آگاهی والدین و کودکان در جلوگیری از بخش بزرگی از کودک آزاری ها موثر است چرا که بسیاری از موارد آزار جنسی و جسمی در کودکان توسط نزدیکان آنها و با اعتماد بیش از حد والدین و کودک به آنها صورت میگیرد به گفته وی اینکه کودک خود را مالک بدن و جسمش بداند و تواناییی نه گفتن به مسایلی که او را آزار داده و یا حتی موجب ترسش می شود را داشته باشد کمک بزرگی در جلوگیری از آزار کودکان دارد. بسیاری بر این باور هستند که کودک آزاری بیشتر در خانواده های از هم پاشیده و دارای اعتیاد وجود دارد اما به گفته «طاهره غلباش» کارشناس خط 123 شهرستان بندر عباس آنها موارد متعدد گزارش کودک آزاری در مورد بچه هایی با خانواده های تحصیلکرده و ثروتمند داشته اند. نکته قابل تامل دیگر اینکه عدم اطلاع درست از خدمات اورژانس اجتماعی سبب شده تا بسیاری از افراد زمانی که با موارد کودک آزاری روبرو می شوند نتوانند آن را به موقع گزارش نمایند این مساله گاهی ناشی از ترس از بار حقوقی و شناسایی فرد گزارش دهنده است اما آنگونه که «سمیه علی حسینی» مدد کار و عضو تیم عملیاتی 123 می گوید اگر فرد تماس گیرنده نخواهد خودش را معرفی نماید هیچ الزامی در این مورد وجود ندارد و هیچ مسولیتی متوجه افرادی که این موارد را گزارش میدهند نیست و اعضای تیم مداخله در بحران در طی عملیات بیشترین تلاش خود را می کنند تا فرد گزارش دهنده همچنان ناشناس باقی بماند.  خانه های امن پناهی برای زنان تنها ماندهعلاوه بر کودکان، زنان گروه هدف بزرگ اورژانس اجتماعی هستند متاسفانه موارد خشونت علیه زنان به دلایلی مانند فقر فرهنگی، فقر اقتصادی، عدم یادگیری مهارت های ارتباطی و زناشویی، اعتیاد و... رو به افزایش است و در این میان رد پای اعتیاد در ایجاد شرایط دشوار برای زنان و دختران در خانواده ها پر رنگ تر است. اگر چه به گفته کارشناسان اورژانس اجتماعی آنها مسایل مرتبط با اعتیاد را پوشش نمی دهند اما زنانی که به هر دلیل دچار آسیب شده و یا در معرض خطر و تهدید قرار دارند می توانند از کمک های این مرکز استفاده نمایند. عظیمه انصاری عضو تیم مداخله در بحران 123 در مورد نوع کمک این اورژانس به زنان تنها مانده می گوید: اورژانس اجتماعی در سه بخش مداخله ، مشاوره و اسکان به زنانی که به هر علت بدون سرپرست هستند و مکانی برای ماندن ندارند خدماتی را اریه می دهد. در این مراکز با ارایه خدمات مشاوره و کمک به این زنان تلاش می شود تا زمینه برای بازگشت آنها به آغوش خانواده فراهم شود چرا که امن ترین مکان برای یک زن در خانواده است. اگر چه اغلب آمار دقیقی از پدیده های شومی مانند کودک آزاری و خشونت علیه زنان منتشر نمی شود اما با یک بررسی اجمالی در بخش های حوادث رسانه های جمعی به خوبی می توان از ابعاد تاریک و گسترده این معضل در جامعه آگاهی یافت خبر هایی که گه گاه با منتشر شدن در فضای مجازی احساسات مردم را بر می انگیزد و پس از آن در لایه های ناآگاهی جامعه گم می شود. علی رغم گستره خوب و مطلوب امکانات ارایه شده از سوی بهزیستی در غالب اورژانس اجتماعی 123 اما عملا این کمک ها در پس غفلت و بی توجهی افراد جامعه گاه بسیار دیر به افراد نیازمند می رسد و آنگونه که باید کارایی و اثرگذاری ندارد  و در نهایت اینکه بیشترین و اصلی ترین عامل در مهجور ماندن زنان آسیب دیده و کودکان در معرض خشونت عدم اطلاع از راههایی است که می توانند از آنها کمک بگیرند و نهادهایی که به آن پناه ببرند پس شاید نا آگاهی بزرگ ترین چالش در رسالت کمک رسانی 123 باشد که امید است با همت بیشتر سازمان بهزیستی و مسوولیت پذیری همه اقشار جامعه این مهم تحقق یابد.