مجتمع بندری شهید رجایی؛چشم براه توسعه بیشتر

 صبح ساحل، اقتصادی _ حمل و نقل دریایی زیربنای اصلی تجارت و عنصراصلی زنجیره تامین کالاست. در این زنجیره بنادر عامل تحریک اقتصاد کشورها و بعنوان حلقه ارتباطی میان حمل و نقل دریایی و زمینی، تداوم جریان کالا و خدمات را تضمین می کند و ارزانترین راه تبادل کالا را در اختیار تجار و صاحبان کالا قرار می دهد.

بر اساس گزارش منتشر شده در کنفرانس توسعه و تجارت ملل متحد (آنکتاد) در سال 2010 بیش از 90 میلیارد تن کالا در جهان مبادله شده که حدود90 درصد این مبادلات با حمل و نقل دریایی صورت گرفته است.

ایران نیز با داشتن دو هزار و70۰ کیلومتر مرز آبی و14 بندر تجاری نقش مهمی در حمل و نقل تجاری ایفا می کند.

بزرگترین  و مهمترین این بنادر مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس است که مسئولیت 90 درصد عملیات کانتینری و53 درصد علمیات صادرات و واردات کشور را بر عهده دارد .

همچنین مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس نقطه اتصال کشورهای شمال اروپا، اسکاندنیاوی و روسیه به کشورهای حوزه خلیج فارس ، اقیانوس هند و جنوب شرقی آسیا درمسیر رهگذر شمال -جنوب است. راهگذاری که یکی از ۹ راهگذار ترانزیتی بین‌المللی در دنیا است.

این بندر با 37  خطوط کشتیرانی دنیا  و 80 کشور در ارتباط است.

بهره مندی از حمل و نقل چندوجهی بویژه خط ریلی به طول 40کیلومتر که متصل به خطوط ریلی کشور است از مزایای دیگر بندر شهید رجایی در ارتباط با کشورهای سی آی اس، ترکیه و اروپاست.

بطوری که در سال 90 برای نخستین بار امکان تردد قطارهای ترانزیتی در مسیر 4 هزار و 500 متری این بندر تا آلماتی قزاقستان در مسیری کمتر از یک هفته فراهم شد.

 هم اکنون مجتمع بندری شهید رجایی با 2 هزار و 200 هکتار وسعت و 3 حوضچه با عمق 13 تا 17 متر و 37 اسکله با طول 800متر ظرفیت جابجایی 3 میلیون کانتینر در سال را دارد.

ظرفیتی که به گفته صدر رئیس سازمان بنادر و دریانوردی کشور در صورت اتمام مرحله دوم توسعه این بندر به 6 میلیون دستگاه کانتینر می رسد و این بندر را تبدیل به یک بندر کانونی در منطقه می کند.

به باور کارشناسان بندری، بنادر کانونی یا هاپ بنادری هستند که با استفاده از ظرفیت ها و امکانات وسیع ،مرکز انتقال کالای یک منطقه به سراسر دنیا بوده وکالاهای وارد شده به آن منطقه را به بنادر دیگر توزیع می کند.

مدیران و برنامه ریزان بنادر نسل سوم با توسعه سرویس های ارائه شده سعی می کنند بازرگانان و صاحبان صنایع را به داخل بندر بکشانند تا بنادر را به محیط هایی با خدمات ارزش افزوده و ارائه ترکیبی از خدمات اصلی ، جانبی و توزیعی به مشتریان تبدیل کنند.

صفایی مدیرکل بنادرو دریانوردی هرمزگان می گوید: دربنادر نسل سوم علاوه بر جریان کالا،فعالیت هایی صورت می گیرد که خود بندر تولید کالا و ارزش افزوده می کند.

مشاور عمرانی مدیر کل بنادر و دریانوردی هرمزگان می گوید: دو هزار متر اسکله در7 پست برای پهلو گیری شناورهای نسل ششم با ظرفیت صد و 45 هزار تن و شناورهای کانتینری نسل هفتم با ظرفیت 12 هزار دستگاه کانتینر و 60  هکتار محوطه برای تخلیه و بارگیری کالا و لایروبی به میزان 7 میلیون متر مكعب در مرحله دوم توسعه بندر شهید رجایی آماده می شود.

ناصری فخر می افزاید: طرح توسعه مجتمع بندری شهیدرجایی که از طرح های مهر ماندگار در هرمزگان است با اعتبار 310 میلیون یورو از منابع داخلی از 5 سال پیش آغاز شده است.

رئیس سازمان بنادر و دریانوردی کشور با اشاره به اهمیت تجارت کانتینری در جهان به ویژه بین جنوب شرق و غرب آسیا ، توسعه مجتمع بندرشهید رجایی بندرعباس را از مهمترین طرح های راهبردی کشور اعلام می کند.

امریکه هم اکنون  با 75  درصد پیشرفت در حال اجراست و تا پایان سال به بهره برداری می رسد.

بی آزار مسئول کارگاه طرح توسعه مجتمع بندری شهید رجایی می گوید: مرحله اول توسعه بندر شهید رجایی(سال 1354) توسط شرکتهای هلندی و ایتالیایی اجرا شد اما هم اکنون این متخصصان کشورمان هستند که این مجتمع بندری را با همت و تلاش خود توسعه می دهند.

برای ارتقای ظرفیت مجتمع بندری شهید رجایی در راستای اجرای مرحله دوم توسعه این بندر 500 متخصص و کارشناس مشارکت دارند. به برکت اجرای این طرح برای دو هزار نفر نیزشغل ایجاد می شود.

اما بهره برداری از مرحله دوم طرح توسعه بندر شهید رجایی که بزرگترین طرح توسعه ای خاورمیانه است پایان کار نیست.

سعیدی پور مشاور مدیر كل بنادر و دریانوردی هرمزگان در امور بین الملل می گوید: حجم گسترده واردات و صادرات در بندر شهید رجایی نیازمند یك پس كرانه قوی برای جوابگویی به این فعالیت هاست.

به گفته رئیس سازمان بنادر و دریانوردی کشور  قرار است با اختصاص دو هزار و 400 هکتار زمین پس کرانه در مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس بعنوان شهرلجستیکی ، جابجایی 20 میلیون کانتینر در سال محقق شود.

صدر می افزاید: رسیدن به این حجم جابجایی در افق توسعه بنادر در سال 1404 طراحی شده است.

در شهر لجستیکی امکان رساندن کالا و مواد اولیه در زمان مشخص و با کمترین هزینه به منظور ایجاد یک نظام واحد در زمینه صادرات و واردات در کنار بنادر ایجاد می شود.

هم اکنون بیشتر بنادر نسل سوم با ایجاد مناطق اقتصادی و صنعتی ضمن ارائه خدمات لجستیکی و عملیات ارزش افزوده موثرترین نقش را در زنجیره  تامین و توزیع کالا ایفا می کنند. 

مدیرکل بنادرو دریانوردی هرمزگان می گوید:با الحاق اراضی اطراف به بندر شهید رجایی امکان ایجاد یک مجتمع و شهر لجستیکی در کنار این بندر فراهم شده است.

صفایی می افزاید:تجار و صاحبان کالا می توانند بااستفاده از خطوط تولید و مونتاژ ایجاد شده در زمینه بسته بندی، برچسب زنی ، تفکیک و توزیع بدون پرداخت عوارض گمرکی و هزینه های حمل و نقل در زمینه تولید محصولات با ارزش افزوده و با قیمت قابل رقابت برای مصارف داخلی و صادرات مجدد فعالیت کنند.

از سویی دیگر ایجاد این منطقه لجستیکی قدرت رقابت این بندر را با بنادر دیگر برای کانونی شدن بیشتر می کند.

همچنین بابهره برداری از مرحله دوم طرح توسعه مجتمع شهید رجایی،ذون نفتی این بندر یعنی  بندر خلیج فارس نیز رونق بیشتری می یابد.

این ذون نفتی در سال 84 با ۱۱ پست اسکله و ۳۲۰ هکتار بارانداز و اراضی پشتیبانی در ضلع شرقی مجتمع بندری شهید رجایی با 33 مخزن نفتی باظرفیت مجموع 500 هزار مترمکعب با هدف استفاده از بازار سوخت رسانی به کشتی ها و صادرات و ترانزیت مواد سوختی ایجاد شده و درصدد افزایش سهم خود در عملیات سوخت‌رسانی، صادرات و ترانزیت مواد نفتی در منطقه خلیج‌فارس است.

قرار است مجتمع بندری شهید رجایی در فازها و مراحل دیگر توسعه خود بااحداث 5 حوضچه جدید و 12 هزار متر اسکله در 39 پست ضمن دستیابی به ظرفیت 20 میلیون دستگاه کانتینردر جایگاه اصلی ترین و کانونی ترین بندر منطقه ایفای نقش کند.